Transparantie is van doorslaggevend belang. Betrouwbare informatie is onmisbaar en wordt deels vastgelegd in financiële verslaglegging.
Als de huidige normen op het gebied van auditing en accounting op de nieuwe situatie worden toegepast, leidt dit onvermijdelijk tot vragen van eenieder die bij de financiële verslaglegging betrokken is. Bestaande eisen blijven van kracht, maar sommige regelgevers hebben inmiddels hun richtlijnen bijgewerkt met onder meer uitstelregelingen.
Op 4 maart verleende de Amerikaanse Securities and Exchange Commission voorwaardelijk uitstel voor jaarverslagen, proxy statements en andere reglementaire documenten die tussen 1 maart en 30 april gedeponeerd hadden moeten worden. In Spanje en Hongkong zijn soortgelijke maatregelen getroffen en ook andere regelgevers overwegen vergelijkbare verlichtingsmaatregelen.
Bedrijven moeten wachten op verdere updates van regelgevers en in de gaten houden wat de huidige en mogelijke effecten van het coronavirus op hun financiële verslaglegging zijn. Er speelt veel, maar vijf aandachtspunten krijgen de prioriteit: continuïteit en liquiditeit, toetsing op bijzondere waardevermindering, contractwijzigingen, waardering tegen reële waarde en overheidssteun en inkomstenbelasting.
1. Continuïteit en liquiditeit
Het is begrijpelijk dat het management dat door de crisis wordt getroffen, zich zorgen maakt over het voortbestaan van hun organisaties. Daarbij is cashflow van cruciaal belang: heeft het bedrijf voldoende geld om het de komende zes tot twaalf maanden vol te houden?
Bij het opstellen van de financiële jaarrekeningen moet het management het vermogen van het bedrijf om de bedrijfsactiviteiten voort te zetten beoordelen en nagaan of de veronderstelde continuïteit gewaarborgd is. Onder de huidige omstandigheden moet het management bij die beoordeling rekening houden met de bestaande en verwachte uitwerking van de coronavirusuitbraak op de bedrijfsactiviteiten.
Omdat de mogelijke gevolgen niet goed te voorspellen zijn, kan er sprake zijn van materiële onzekerheden die twijfel doen rijzen over het vermogen van het bedrijf om de continuïteit te waarborgen. Als het bedrijf desondanks de financiële jaarrekeningen opstelt op basis van deze veronderstelling, moet het deze onzekerheden wel vermelden.
De mate waarin hier aandacht aan moet worden besteed, welke conclusies er worden getrokken en hoeveel er moet worden vermeld is afhankelijk van de omstandigheden in elk afzonderlijk geval. Niet alle bedrijven zullen immers op dezelfde manier en in gelijke mate worden geraakt. Omdat de uitbraak zich blijft ontwikkelen, moeten de beoordelingen wellicht grondig en doorlopend worden bijgesteld.
Het is begrijpelijk dat het management dat door de crisis wordt getroffen, zich zorgen maakt over het voortbestaan van hun organisaties. Daarbij is cashflow van cruciaal belang.
2. Toetsing op bijzondere waardevermindering
Aan het einde van elke verslagleggingsperiode moeten bedrijven niet-financiële activa toetsen op bijzondere waardevermindering. Een asset heeft een bijzondere waardevermindering ondergaan als het bedrijf de boekwaarde van de asset niet kan herstellen door deze te gebruiken of te verkopen.
De hinder die bedrijven ondervinden van maatregelen om verspreiding van de ziekte te voorkomen, zoals tijdelijke fabriekssluitingen en reis- en invoer-/uitvoerbeperkingen, kan worden beschouwd als indicator voor bijzondere waardevermindering.
Bij toetsing op bijzondere waardevermindering moeten bedrijven de realiseerbare waarde van de assets bepalen. Voor deze berekening is een schatting van de verwachte toekomstige cashflows nodig, evenals verwachtingen over variaties in de cashflows. De cashflowprognoses moeten gebaseerd zijn op de best mogelijke inschatting van het management van de economische omstandigheden die gedurende de resterende gebruiksduur van de asset zullen bestaan.
Gezien de huidige situatie is het nog maar de vraag of de prognoses van budgetten voor toekomstige cashflows aansluiten bij de latere resultaten. Hoe onzekerder de huidige omstandigheden, des te belangrijker het voor een bedrijf is om een gedetailleerde toelichting te verstrekken bij zowel de veronderstellingen waarvan is uitgegaan als bij het bewijs waarop deze zijn gebaseerd én bij de gevolgen van een verandering in de belangrijkste veronderstellingen.
3. Contractwijzigingen
Bedrijven die door de uitbraak van COVID-19 worden getroffen, kunnen te maken krijgen met problemen in de cashflow ten gevolge van verstoringen van de bedrijfsvoering, hogere bedrijfskosten en/of gederfde inkomsten. Mogelijk moeten deze bedrijven daarom extra financiering regelen, de voorwaarden van schuldovereenkomsten aanpassen of kwijtschelding regelen als ze niet meer kunnen voldoen aan schuldovereenkomsten. In zo'n geval zal het bedrijf moeten overwegen of wijzigingen in bestaande contractuele regelingen een aanzienlijke wijziging of mogelijk zelfs een ontbinding van het contract inhouden.
Daarnaast zijn er gevolgen voor kredietverstrekkers. Financiële instellingen zoals banken en verzekeraars wordt gevraagd om leningnemers te helpen door cashflowverplichtingen uit te stellen. Dergelijke vormen van ondersteuning worden beschouwd als contractwijzigingen. Zo worden instellingen gedwongen tot nadenken over de waardering van hun kredietportfolio en verwachte kredietverliezen. Iets vergelijkbaars geldt voor vastgoedbedrijven. Zij moeten afwegen wat de gevolgen zijn als zij huurders hulp bieden in de vorm van huurverlichting.
4. Waardering tegen reële waarde
Bedrijven moeten bepaalde activa en passiva waarderen tegen reële waarde. Dit is een schatting van de prijs op de verkoopmarkt op een bepaalde datum. Deze schatting wordt gebaseerd op veronderstellingen van marktdeelnemers met het oog op de huidige omstandigheden.
Wanneer een bedrijf de waardering tegen reële waarde beoordeelt, moet het de omstandigheden en bijbehorende veronderstellingen in acht nemen die bekend of kenbaar waren voor marktdeelnemers. Om de impact op de waardering tegen reële waarde te bepalen, moet worden beoordeeld of de ernst van de uitbraak op de verslagdatum van invloed zou zijn geweest op de waarderingsveronderstellingen van de deelnemers op dat moment.
Daarnaast moeten bedrijven overwegen om een daarmee samenhangende toelichting te vermelden. Het gaat om een toelichting waarvan redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze van invloed is op de beslissingen die de gebruikers van algemene jaarrekeningen zouden kunnen nemen op basis van die jaarrekeningen. Er kan toelichting nodig zijn om gebruikers te laten weten of er aandacht aan de uitbraak is besteed met het oog op de waardering tegen reële waarde. Gebruikers moeten begrijpen op welke basis de gepresenteerde veronderstellingen en inputs zijn geselecteerd, evenals de daarmee samenhangende gevoeligheden.
5. Overheidssteun en inkomstenbelasting
Overheden hebben op de uitbraak van het coronavirus gereageerd door onder meer steunmaatregelen voor afzonderlijke sectoren te presenteren, samen met bredere economische stimuleringspakketten. Tot deze maatregelen behoren directe subsidies, belastingvrijstellingen, belastingverminderingen en -kredieten, verlengde vervaltermijn van niet-gecompenseerde fiscale verliezen, verlaging van openbare heffingen, huurverminderingen of -opschortingen en leningen tegen verlaagde rente.
Al deze maatregelen hebben invloed op de financiële verslaglegging. Verlichtingsmaatregelen kunnen betrekking hebben op de normen voor inkomstenbelasting, overheidssubsidies, huurcontracten of financiële instrumenten, wat per geval andere boekhoudkundige gevolgen kan hebben.
Een belangrijke factor waarmee rekening gehouden moet worden bij de verantwoording van eventuele fiscale gevolgen, is de vraag of de betrokken regering de desbetreffende wet substantieel heeft vastgesteld. Bedrijven zullen moeten bepalen of wijzigingen in belastingtarieven en -wetten substantieel vastgesteld waren op de verslagdatum. De kenmerken van eventuele belastingverlichting of -kortingen moeten worden beoordeeld om te bepalen of deze moeten worden verantwoord als een korting op de inkomstenbelasting of als ontvangst van een overheidssubsidie.
Voor vertrouwensherstel zijn tijdige en zinvolle toelichtingen over het mogelijke effect op de financiële positie, prestaties en levensvatbaarheid van het bedrijf nodig en moeten er maatregelen met het oog op risicobeheer worden getroffen.
Vertrouwen terugwinnen in turbulente tijden
Dit zijn ongekende tijden op wereldwijde schaal. Voor vertrouwensherstel zijn tijdige en zinvolle toelichtingen over het mogelijke effect op de financiële positie, prestaties en levensvatbaarheid van het bedrijf nodig en moeten er maatregelen met het oog op risicobeheer worden getroffen. In deze turbulente periode kan financiële verslaglegging een belangrijke rol spelen in de communicatie tussen bedrijven en hun stakeholders.
Samenvatting
Bedrijven moeten in de gaten houden wat de huidige en mogelijke effecten van het Covid-19-virus op hun financiële verslaglegging zijn. Voor vertrouwensherstel zijn tijdige en zinvolle toelichtingen over het mogelijke effect op de financiële positie, prestaties en levensvatbaarheid van het bedrijf nodig en moeten er maatregelen met het oog op risicobeheer worden getroffen. Vijf aandachtspunten hebben de prioriteit: continuïteit en liquiditeit, toetsing op bijzondere waardevermindering, contractwijzigingen, waardering tegen reële waarde, en overheidssteun en inkomstenbelasting.