Blockchain: kans of bedreiging?

Blockchain is meer dan alleen een protocol voor gegevensbeveiliging. Deze technologie kan de manier transformeren waarop bedrijven en zelfs hele sectoren zakendoen.

Kans 1: grensoverschrijdende bedrijfsactiviteiten stroomlijnen

Omdat informatie gemakkelijk kan worden overgedragen en elke transactie automatisch wordt bijgehouden, kunnen bepaalde processen op het gebied van boekhouding en naleving worden vereenvoudigd en deels geautomatiseerd. Dit maakt het gemakkelijker om zaken te doen met nieuwe klanten in andere landen en bepaalde onderdelen van het audiproces nog nauwkeuriger te maken. Auditors kunnen hun aandacht daardoor verleggen naar de niet-geautomatiseerde onderdelen van de audit.

"Blockchain wordt als mechanisme om kosten te verlagen steeds relevanter voor de olie- en gasindustrie. Haast nog relevanter zijn de mogelijkheden die blockchain biedt om aanbestedingsprocessen te transformeren. Blockchain biedt immers een veilige vorm van samenwerking tussen een groot aantal partijen", vertelt Fay Shong, Oil & Gas Strategy Leader bij EY.

Blockchain is oorspronkelijk ontwikkeld als de technologie achter de virtuele valuta bitcoin. Het ligt dan ook in de lijn der verwachting dat blockchain nieuwe internationale betalingssystemen op basis van virtuele valuta mogelijk gaat maken, waardoor de kosten van grensoverschrijdende transacties verder omlaag kunnen.

Kans 2: de verbreiding van het Internet of Things stimuleren

De opkomst van het Internet of Things luidt een nieuw tijdperk in, met apparaten en netwerken die de fysieke en digitale wereld verenigen. De kern van deze nieuwe transformatie wordt gevormd door realtime gegevensverzameling, -overdracht en -analyse.

"Naarmate de olie- en gasindustrie meer en meer gebruikmaakt van sensortechnologie in zowel upstream- als downstreamactiva, kan blockchain worden benut om transacties en financiële gegevens op deze apparaten op te slaan en ze rechtstreeks aan servicecontracten te koppelen. Dat scheelt aanzienlijk in de verwerkingstijd", legt Shong uit.

Blockchain biedt niet alleen een oplossing voor het op veilige wijze overdragen van gevoelige gegevens, maar kan er ook voor zorgen dat de gegevensoverdracht goedkoper wordt.

"Dankzij blockchain kunt u gegenereerde gegevens veilig en in realtime verzenden op een manier die voorheen erg duur was", vertelt O'Brien. De beveiliging en kosteneffectiviteit van blockchain maken het nu mogelijk "microbits aan gegevens te verkopen en in ruil daarvoor microbetalingen te ontvangen, alles vrijwel in realtime".

Dat betekent dat iedereen, van de grootste organisaties tot afzonderlijke personen, gegevensprovider kan worden en hiermee geld kan verdienen. Dit kan de verbreiding van IoT-apparaten stimuleren, omdat 'smart devices' dan niet langer slechts dure gadgets zijn, maar een potentiële inkomstenbron vormen.

Kans 3: de branchegrenzen overschrijden

Doordat blockchain veilige overdracht van IoT-gegevens en betalingen mogelijk maakt, ontstaan er voor slimme ondernemers tal van profijtelijke kansen.

O'Brien geeft een voorbeeld: "Je kunt een sensor op een tractor plaatsen en hiermee in realtime gegevens verzamelen over de bodemgesteldheid of het weer." De verzamelde gegevens kunnen door de landbouwer in kwestie niet alleen worden benut om de opbrengst te maximaliseren, maar ook worden doorverkocht aan externe partijen die hiermee prognoses willen uitvoeren, bijvoorbeeld met het oog op investeringen.

Dit voorbeeld illustreert dat de scheidslijnen tussen sectoren vervagen. O'Brien: "De tractorfabrikant is niet langer alleen een producent van landbouwmachines, maar ook een leverancier van informatie. Ook de landbouwer heeft de traditionele branchegrenzen overschreden."

Dergelijke mechanismen kunnen leiden tot een enorme toename van de hoeveelheid gegevens over elk aspect van de zakenwereld en het leven in het algemeen. Met de juiste analyse kunnen hierdoor totaal nieuwe werk- en denkwijzen ontstaan, met innovatieve strategieën en nieuwe bedrijfsmodellen als gevolg.

De bedreigingen?

Natuurlijk kleven er ook enkele risico's aan zo'n eenvoudig, veilig systeem voor de overdracht van geld en gegevens. Die eenvoud als vanzelfsprekend beschouwen, is bijvoorbeeld zo'n risico.

Regelgevende instanties zijn er nog niet helemaal uit hoe ze de overdracht van geld en IoT-gegevens moeten benaderen. Ook ten aanzien van vele andere nieuwe technologieën is een dergelijke aarzeling merkbaar. Hoe moeten grensoverschrijdende betalingen bijvoorbeeld worden belast wanneer deze automatisch en vrijwel direct via mogelijk duizenden computers in tientallen landen worden doorgestuurd? "Het is vooral van belang een goede structuur te definiëren, zowel vanuit het oogpunt van wet- en regelgeving als vanuit fiscaal oogpunt. Anders zijn risico's niet uit te sluiten", waarschuwt O'Brien.

Ondertussen blijft het de vraag wie het meest zal profiteren van dit opkomende supernetwerk waarin met gegevensoverdracht geld kan worden verdiend. Zijn het de mensen die de gegevens genereren of de mensen die de netwerken exploiteren?

Voor bestaande grote financiële dienstverleners en informatieservices vormt het wezen van blockchain, immers op internet gebaseerde software, mogelijk een bedreiging. Grote spelers in de online wereld kunnen in deze nieuwe digitale transactiemarkt voortbouwen op hun bestaande digitale netwerken, bedrijfsmodellen en klantendatabases. Als uw bedrijfsactiviteiten van oudsher offline plaatsvinden, bent u mogelijk in het nadeel. Met blockchain hebben sociale netwerken daarnaast de potentie om uit te groeien tot netwerken voor geldoverdracht. Betekent dit het einde van de traditionele banken?

Omgaan met ontwrichting

Net als bij veel andere digitale doorbraken is de grootste bedreiging van blockchain de mogelijke ontwrichting van bestaande bedrijven en bedrijfsmodellen.

Kennis is macht en blockchain heeft de potentie om de hoeveelheid beschikbare gegevens enorm uit te breiden. Nieuwe spelers vinden ongetwijfeld manieren om op basis van analyse hiervan compleet nieuwe werkwijzen te ontwikkelen. Bij de invoer van de bestaande digitale technologieën is dit ook zo gegaan. Bedrijven die in hun sector aan de top staan, moeten er rekening mee houden dat hun dominante positie mogelijk in gevaar is. Zoals dit bij elke nieuwe vorm van automatisering gaat, zullen bepaalde zakelijke diensten, functies en banen overbodig worden, waar tegenover staat dat er ook nieuwe bij komen.

O'Brien: "Of we het nu hebben over een multinational, een klein bedrijf of een privépersoon: blockchain biedt iedereen de kans om deel uit te maken van een ecosysteem voor gegevensoverdracht en betaling met ongekende mogelijkheden."

"Juist daarom doen toekomstgerichte ondernemers er verstandig aan deze technologie niet louter te zien als een manier om bestaande processen te verbeteren, maar ook en vooral als een middel om hun bedrijfsmodel te herdefiniëren. Hoe kunnen zij op basis van blockchain activiteiten ontplooien op voor hen onbekend terrein? Welke rol kan blockchain vervullen om de klantbehoeften in kaart te brengen en hierop in te spelen? En met welke partners kan blockchain resulteren in een florerend, toekomstbestendig bedrijf?"