Onderzoeksleider Brigitte Unger van COFFERS heeft als missie om ten minste 66 miljard euro aan gederfde inkomstenbelasting terug te halen.
Brigitte Unger is hoogleraar te Utrecht en onderzoeksleider van het prestigieuze onderzoeksproject COFFERS (Combatting Fiscal Fraud and Empowering Regulators, zie kader). Het is haar persoonlijke missie om wereldwijd ten minste 66 van de 660 miljard euro aan gederfde belastinginkomsten terug te halen. Sebastiaan Swaak van EY sprak met haar.
Er gebeurt veel op het gebied van internationale fiscale regelgeving. Wat is daarvan de weerslag op uw onderzoeksproject?
“Wij onderzoeken hoe de deelnemers in het belastingecosysteem reageren op nieuwe regelgeving. Daarmee onderzoeken we iets dat permanent verandert. Was eerder qua fiscale regelgeving nog sprake van een cold phase, inmiddels is duidelijk een hot phase aangebroken met veel nieuwe regelgeving, die elkaar onderling ook nog eens beïnvloedt. Dat brengt veel onrust en onzekerheid met zich mee. Waar we behoefte aan hebben, is rust op het gebied van fiscale regelgeving, zodat we in staat zijn om met elkaar een standaard op het gebied van belastingwetgeving te ontwikkelen. Belangrijk is om in dat proces alle deelnemers in het ecosysteem een stem te geven. Op die manier kunnen we hun deelbelangen in kaart brengen. Dat is essentieel, omdat een fiscaal technische oplossing niet het antwoord is. Het gaat niet om een technisch probleem.“
Hoe moeten we het dan naar uw mening aanpakken?
“Wat mij betreft kan Nederland daarbij goed als voorbeeld dienen. Er heerst hier een overlegcultuur waarin men gewend is om verschillende belangen samen te brengen. Daar moeten we een internationale vertaalslag aan geven. De OESO probeert dat al, maar wordt geconfronteerd met het feit dat er altijd stakeholders zijn die niet aan tafel zitten. Sowieso niet de arme landen die geen lid van de OESO zijn. Hetzelfde geldt voor een andere grote groep, te weten de belastingadviseurs.”
Welke kansen lopen we daardoor mis?
“Wij zijn meer van de positieve benadering: hoe kunnen we regelgevers helpen om het beter te doen? Transparantie is naar mijn mening de belangrijkste doelstelling in de vorm van het aanleggen van betrouwbare registers die duidelijk maken welke partijen achter entiteiten als bedrijven en trusts schuilgaan. En hoeveel belasting die entiteit per land betaalt. Als dat duidelijk is, verhoogt dat ook de belastingmoraal. Als een ander binnen jouw groep van peers geen belasting betaalt, wil je dat zelf ook niet doen. Andersom werkt het precies zo. Kennelijk zit de psychologie van mensen en bedrijven zo in elkaar.”