Accountant, durf uit je schulp te kruipen

Bestuursvoorzitter Annette Mosman van APG ziet graag dat de accountant boven de techniek en de regels uitstijgt en een wat grotere broek aantrekt.

Annette Mosman is sinds 1 maart 2021 bestuursvoorzitter van pensioenuitvoerder APG. Ze wil met een frisse blik deze uitdaging aangaan en besloot daarom te wandelen met medewerkers en externen. Samen met hen loopt ze in etappes een deel van de Pelgrimsroute, die haar van haar kantoor en woonplaats Amsterdam naar APG’s thuisbasis Heerlen brengt. Jennifer van Eekelen van EY vroeg haar naar haar visie op de rol van accountants.

“Met de invoering van het nieuwe pensioencontract staat de Nederlandse pensioensector voor een enorme operatie. We moeten een rekenexercitie gaan doen met zestienhonderd miljard euro en daarmee zorgen voor een goede herverdeling van dat geld over generaties. Onder de motorkap is dat best lastig, maar toch beschouw ik dat niet als het grootste probleem. We hebben de deskundigheid en de techniek om dat goed te doen. Belangrijker is de vraag: vertrouwen mensen erop dat we het als sector goed doen? 

Toch denk ik dat accountants binnen de huidige kaders zelf hun waarde kunnen vergroten, door meer uit hun schulp te kruipen.

Ik zie drie terreinen.

Allereerst branchekennis. Ik ben onder meer toezichthouder bij een ziekenhuis. Daar zie ik dat veel accountants diepgaande kennis hebben van de sector en daardoor die kennis ook binnen de sector kunnen delen – uiteraard op een verantwoorde manier. Je hebt daar als bestuurder echt wat aan.

Dan het onderwerp duurzaamheid, en daaraan gekoppeld integrated reporting. Ik zie op een breed vlak dat organisaties echt de overstap maken naar het sturen op een breder waardebegrip. Dat vergt onder meer een reset in de informatievoorziening, waarbij de accountant een grote rol kan spelen. Toch zie je dat specialisten op dit vlak nog niet echt geïntegreerd in de controleteams zijn opgenomen. Ze vormen min of meer een add on, net zoals IT-auditors eerst een add on waren om geautomatiseerde systemen te beoordelen. Pas later werden ze een volwaardig onderdeel van het team. Op dit punt is verandering nodig: duurzaamheid moet in de controleaanpak worden geïntegreerd.

Dat geldt ook voor het derde thema waar accountants een grotere rol moeten pakken: cultuur en gedrag. We hebben de afgelopen tien jaar de nodige incidenten en schandalen meegemaakt. De root cause daarvan ligt vrijwel altijd bij het gedrag van mensen. En dus moeten cultuur en gedrag – in jargon de soft controls – echt een prominente rol spelen in de audit van een organisatie. Het kan simpelweg niet anders. Maar ook hier merk ik dat de inhoudelijke specialisten vaak niet echt een geïntegreerde plek in het team hebben.

Ik zie dan ook een duidelijke parallel tussen de accountantssector en de pensioensector. De gewetensvraag is in beide gevallen: durf je je maatschappelijke rol op te pakken? Wij komen er als APG niet mee weg door simpelweg de rekensommen goed uit te voeren en te zorgen dat alle UPO’s (Uniform Pensioenoverzicht) voor de deelnemers van onder meer ABP, bpfBOUW en Schoonmaak piekfijn op orde zijn. We hebben een maatschappelijke taak om mensen mee te nemen en die gaat verder dan techniek. Zeker bij een thema waarin veel mensen aan het begin van hun loopbaan maar weinig interesse hebben. Toch moeten we de handschoen oppakken. Ik verwacht als bestuurder precies datzelfde van een accountant: boven de techniek en de regels uitstijgen en een wat grotere broek aantrekken.”