Jullie zijn hiermee echt een trendsetter?
“PCAF speelt internationaal zeker een voorlopersrol. Het is duidelijk merkbaar dat het bij vrijwel alle grote financiële instellingen op de radar staat. In het begin moesten we vanuit ASN Bank flink lobbyen om andere Nederlandse financiële instellingen mee te krijgen en was er hier en daar wat argwaan over onze rol. Maar inmiddels is die achterdocht volledig verdwenen en werken we heel nauw samen. PCAF is inmiddels ook geen Nederlands initiatief meer maar een wereldwijde organisatie met een secretariaat in Nederland. Er is al een Noord-Amerikaanse afdeling actief. En ook in andere landen is een enthousiaste beweging op gang gekomen. Het is eigenlijk een exportproduct geworden. Terugkijkend denk ik dat de klimaatconferentie van Parijs veel momentum heeft gecreëerd. Sindsdien zijn niet alleen financiële instellingen maar ook centrale banken in hun rol als toezichthouder zich steeds nadrukkelijker bezig gaan houden met klimaatrisico’s en aanverwante thematiek.”
De vraag is natuurlijk of een gemeenschappelijke taal’ ook echt bijdraagt aan een verandering. Je kunt immers alles wel goed gaan meten, maar zolang de klimaatimpact nog geen prijskaartje heeft, is er toch geen prikkel om ook echt dingen te gaan veranderen?
“Money rules the world. Ik ben het met je eens dat het goed beprijzen van externaliteiten – zoals de CO2-uitstoot – de beste en eenvoudigste manier is om verandering te bewerkstelligen. De markt doet dan zijn werk. De markt werkt nu niet goed omdat de huidige generatie eigenlijk leeft op kosten van volgende generaties. We leven op de pof. En dus moeten we de markt beter laten werken. En wat is daarvoor nodig? Goede informatie op basis van eenduidige begrippen geeft inzicht waar het goed gaat en waar niet. Als de prijs voor CO2 toeneemt, weet je waar de kansen en risico’s in je portefeuille zitten.”
Als alle financiële instellingen eenduidig gaan rapporteren over de CO2-impact van hun beleggingen en financieringen zou de overheid dan op basis van die informatie hen straks fiscaal kunnen straffen en belonen en zo de markt bijsturen?
“Dat is geen goed idee. Beprijzen moet je doen bij de bron. Bij de veroorzaker van de CO2-uitstoot dus en niet bij de financier.”
De Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) geeft ook handreikingen aan financiële instellingen voor het rapporteren over klimaatrisico’s. Hoe verhoudt dat zich tot PCAF?
“In de meest eenvoudige zin is PCAF een praktische invulling van het raamwerk dat TCFD biedt. Ik zie echter wel een belangrijk verschil. Deze Task Force denkt vanuit de impact die klimaatverandering heeft op de financiële sector, daar kan de PCAF methode heel bruikbaar zijn. Maar PCAF kijkt ook verder, naar de impact van de financiële sector op klimaatverandering. Heel praktisch: als een bepaalde regio door klimaatverandering hogere risico’s van overstromingen krijgt, kun je als bank besluiten om daar voortaan geen hypotheken meer te verstrekken. Dan is het risico van je balans af. Maar dat levert natuurlijk geen vooruitgang voor de samenleving op. Ik zie meer partijen – zoals De Nederlandsche Bank en de Financial Stability Board – vooral naar de stabiliteit van de bankensector op zich kijken. Dat is juridisch ook hun verantwoordelijkheid en het is ook nodig, maar wat mij betreft staat er meer op het spel.”
Een veilige financiële sector is niet hetzelfde als een veilige maatschappij?
“Precies. Maar het vergt nog wat ambassadeurswerk om dat overal tussen de oren te krijgen.”
Hoe zien de klimaatrapportages van financiële instellingen er over 5 jaar uit?
“Ik ga ervan uit dat ze dan allemaal heel helder inzicht geven in hoe de footprint van hun beleggingen en financieringen eruit zien. En vooral ook hoe dat in lijn ligt met de klimaatafspraken die er in Parijs zijn gemaakt. De wereldwijde temperatuurstijging moet binnen veilige marges blijven. De methodologie van PCAF staat in dienst van dat doel. Cijfers zijn tenslotte geen doel op zich. Daar ligt nog wel een andere uitdaging. Bij de conferentie in Parijs is een scenario geschetst op basis van een opwarming van de aarde met 1,5 tot 2,5 graden. Maar inmiddels geven alle signalen aan dat het harder zal gaan en een opwarming van 3 of 4 graden realistischer is. Dus moeten we bij het in kaart brengen van risico’s eigenlijk met heel andere scenario’s rekenen. Heel eerlijk, dat doen we ook bij ASN Bank nog niet.”