Hoe 's werelds grootste familiebedrijven inspelen op het transformatieve tijdperk

Waar zijn de grootste bedrijven gevestigd?

De geografische verdeling van 's werelds grootste familiebedrijven is sinds 2017 nagenoeg hetzelfde gebleven. Twee bedrijven hebben hun hoofdkantoor in Oceanië, net zoals in 2017. In Afrika zijn nog altijd vier bedrijven gevestigd. In Zuid-Amerika zijn dit er 20, ten opzichte van de 22 in 2017. Azië is net zoals in 2017 de thuisbasis van 94 bedrijven.

Het aantal bedrijven in de Index dat in Europa is gevestigd, is gestegen tot 230, ten opzichte van de 224 in 2017. Dit komt met name door een aantal nieuwkomers uit Duitsland. In Noord-Amerika loopt het aantal bedrijven terug van 154 in 2017 naar 150, voornamelijk doordat het aantal bedrijven uit de Verenigde Staten is gedaald.

"Over het algemeen zijn er minder nieuwkomers in de Index van 2019 dan in die van 2017", zegt professor Thomas Zellweger, voorzitter van het centrum voor familiebedrijven van de universiteit van St. Gallen. "De belangrijkste verschuivingen van dit jaar zijn de toevoeging van 11 nieuwe Duitse bedrijven en de afname van het aantal nieuwe Amerikaanse bedrijven, zeven vergeleken met 49 in 2017."

De opkomst van technologische sectoren

Transformatie is aan de orde van de dag. Het is dus niet verrassend dat de familiebedrijven in de Family Business Index dit jaar aanzienlijk meer nieuwe technologieën benutten. Dit jaar zijn 65 bedrijven werkzaam in de sector slimme infrastructuur (vergeleken met slechts 35 bedrijven in 2017) en 123 bedrijven behoren tot de sector geavanceerde productie en mobiliteit (vergeleken met 103 bedrijven in 2017).

Er is daarentegen een lager aantal bedrijven werkzaam in de financiële dienstverlening (40 bedrijven dit jaar vergeleken met 61 bedrijven in 2017). De sector consumentenproducten en retail is zelfs 21% minder vertegenwoordigd in onze lijst: van 202 bedrijven tot 160 dit jaar. Desondanks zijn familiebedrijven actiever in de sector consumentenproducten dan in welke andere sector dan ook. Iets minder dan een derde (32%) van alle bedrijven in de Family Business Index is werkzaam in deze sector.

De meerderheid van de nieuwkomers in de Index van dit jaar is actief in de sector geavanceerde productie en mobiliteit. De sector consumentenproducten komt op de tweede plaats.

Kenmerken van de nieuwkomers

Zoals te verwachten valt, zijn de nieuwe bedrijven in de Index van dit jaar kleiner en jonger dan de bestaande bedrijven in 2017. Een interessant gegeven is dat ze ook vaker beursgenoteerd zijn. We zien echter statistisch zwakkere verschillen tussen nieuwkomers en bestaande bedrijven in 2019 vergeleken met 2017. Hierbij hebben we rekening gehouden met de verschillen en de grootte van elke steekproef. "Hieruit blijkt dat er in de loop van de tijd convergentie is ontstaan tussen nieuwe en bestaande bedrijven, waardoor ze in onze Index minder van elkaar verschillen", zegt Van Rij.

Corporate governance: veel inbreng door externe CEO's maar nog steeds niet voldoende diversiteit

In 2019 geven we voor het eerst informatie over de samenstelling van het bestuur en het CEO-profiel van elk bedrijf, zodat we inzicht krijgen in de corporate governance. Bij bedrijven die ook in de Index van 2017 waren opgenomen, is meer dan een kwart (27%) van de bestuursleden een familielid. De rest zijn bestuursleden van buiten de familie. Ter vergelijking: bij nieuwkomers in de Index van dit jaar is meer dan een vijfde (23%) van de bestuursleden afkomstig uit de familie. Bijna vier vijfde (77%) is een extern bestuurslid.

"Nieuwere, jongere bedrijven maken vaker gebruik van de expertise en ideeën van externe bestuurders van buiten de familie," zegt Van Rij. "Ze hebben echter ook minder familieleden waar ze op kunnen vertrouwen dan familiebedrijven in de derde of vierde generatie."

De mannelijke familieleden zijn meestal actief in het bestuur van hun bedrijf. Iets minder dan een kwart (23%) van de bestuursleden is vrouw en slechts 5% van de bestuursleden is een vrouwelijk familielid. Zellweger: "Een interessant gegeven is dat we geen grote verbeteringen zien op het gebied van diversiteit bij nieuwkomers in de Index. Nog geen 7% van de bestuursleden van deze nieuwkomers is een vrouwelijk familielid." Als we het aantal vrouwelijke familieleden in het bestuur van hun familiebedrijf vergelijken met het aantal vrouwelijke bestuurders van Fortune 500-bedrijven (20%), zien we dat vrouwelijke familieleden aanzienlijk minder actief zijn in het bestuur. 

Voor de Global Family Business Survey van EY uit 2018 hebben we 525 van 's werelds grootste familiebedrijven onderzocht. Uit dit onderzoek bleek dat het algemeen bestuur (inclusief mensen van buiten de familie) voor 16% bestond uit vrouwen. Dit was een stijging van 20% vergeleken met het onderzoek uit 2014. Hieruit kan worden opgemaakt dat familiebedrijven mogelijk beter zijn in het aantrekken van vrouwelijk talent buiten de familie, dan in het betrekken van familieleden op het hoogste managementniveau.

Meer dan de helft (55%) van de CEO's in de Index van 2019 zijn mannen van buiten de familie. Hieruit kunnen we opmaken dat het management van 's werelds grootste familiebedrijven steeds professioneler wordt. 41% van de bedrijven in de Index wordt gerund door een mannelijk familielid. De nieuwkomers van dit jaar worden vaker geleid door een familielid dan de gevestigde bedrijven. In 57% van de gevallen worden deze nieuwe bedrijven geleid door een CEO uit de familie.

"Dit komt waarschijnlijk doordat kleinere en jongere familiebedrijven vaak moeten vertrouwen op het familiekapitaal om te kunnen groeien", zegt Van Rij. "De grootste bedrijven zullen eerder gebruikmaken van externe managementbronnen."

De standpunten van derden in deze publicatie zijn niet noodzakelijkerwijs de standpunten van EY Global of aangesloten bedrijven. Bovendien moeten deze standpunten worden gezien in de context en tijd waarin ze zijn ontstaan.