5 minuten leestijd 15 mei 2020
Waarom langetermijnwaardecreatie juist nu belangrijk is

Waarom langetermijnwaardecreatie juist nu belangrijk is

Door Jan Niewold

EY Nederland, Partner Climate Change & Sustainability Services, EMEIA Sustainability Leader

Rustig. Betrouwbaar. Innovatief. Een echte vakman, die het beste uit de assurance en de adviespraktijk combineert.

5 minuten leestijd 15 mei 2020

In de huidige crisis concentreren veel organisaties zich op overleven op de korte termijn. Toch bepaalt de langetermijnwaarde de relevantie van de organisatie na COVID-19.

In de huidige crisis concentreren veel organisaties zich op overleven op de korte termijn. Na COVID-19 breekt echter een nieuwe toekomst aan waarin bedrijven en instellingen kleur moeten bekennen. Dan komt de vraag welke langetermijnwaarde zij hebben gecreëerd.

Voor bestuurders van bedrijven en instellingen zal de hoogste prioriteit op het eerste gezicht nu misschien niet liggen bij langetermijnwaardecreatie. In de moeilijke omstandigheden van de huidige crisis richten zij zich logischerwijs primair op overleven op de korte termijn. Ook de zorg voor de veiligheid en gezondheid van medewerkers is niet zelden (en terecht) een dominant vraagstuk. Voor de meeste organisaties is de belangrijkste vraag echter hoe zij hun normale business zo goed en zo kwaad als het gaat in de lucht kunnen houden. Dat lukt, al dan niet met steun van de overheid of de banken, bij de ene organisatie beter dan bij de andere.

Rekenschap afleggen

De kans dat we na de crisis de draad weer oppakken in de vorm van business as usual mag verwaarloosbaar klein worden geacht. De crisis drukt ons met de neus op de feiten: sommige onwrikbaar geachte principes blijken in de praktijk veel flexibeler dan we dachten. De ervaringen die we nu opdoen met grootschalige vormen van thuiswerken, bieden ons onverwacht nieuwe inzichten. We ontdekken bijvoorbeeld dat opleidingsactiviteiten niet noodzakelijk in een klaslokaal hoeven plaats te vinden. Dat leidt tot veel minder verplaatsingen, minder uitstoot en een schonere lucht. Ongetwijfeld gaat dat zijn sporen nalaten voor diverse vervoersconcepten in de toekomst.

In de nieuwe werkelijkheid ontkomen bedrijven en instellingen er niet aan om rekenschap af te leggen over hoe zij gedurende de crisis met de omstandigheden zijn omgegaan. Bestuurders zullen kleur moeten bekennen door vragen te beantwoorden als: waar was u en wat deed u? Wat heeft uw bedrijf bijgedragen aan het oplossen van de crisis? Heeft u zich alleen om uw eigen organisatie bekommerd of heeft u meer betekend voor onze maatschappij? Daarmee is de huidige coronacrisis in feite één grote stresstest op het gebied van langetermijnwaardecreatie.

Tien jaar geleden mocht een bedrijf rekenen op een positief stempel op grond van goede financiële resultaten, het creëren van banen en het uitkeren van dividend. Tegenwoordig is dat niet meer voldoende omdat de maatschappij veel meer dan in het verleden gewicht toekent aan de sociale en ecologische impact van een bedrijf. In de nabije toekomst zal die legitimiteit nóg zwaarder wegen.

Human rights holiday

De laatste jaren is er een ontwikkeling dat bedrijven langetermijnwaardecreatie onderdeel maken van hun belangrijkste bedrijfsdoelstelling, hun purpose. Als het goed is, is die purpose een constante. De context van de huidige crisis is dat overduidelijk niet, want die verandert voortdurend. Voor de legitimiteit van een onderneming is het cruciaal hoe de purpose zich verhoudt tot de context en hoe die wordt afgestemd met de belangen van stakeholders. Bierbrouwers die zich toeleggen op het produceren van desinfecterende middelen of beddenfabrikanten die mondkapjes gaan fabriceren, kunnen hun stakeholders een positief verhaal vertellen. Maar bedrijven die de verdenking op zich hebben geladen dat ze overheidssteun in crisistijd hebben doorgesluisd naar aandeelhouders, komen daar waarschijnlijk niet mee weg. Zij zullen het verwijt krijgen dat ze op dubieuze wijze waarde aan de maatschappij hebben onttrokken.

Voor de overgrote meerderheid van bedrijven zal een dergelijk horrorscenario zich gelukkig niet voordoen. Dat neemt niet weg dat zij met complexe dilemma’s te maken krijgen. Bijvoorbeeld ten aanzien van de supply chain. De vraag of het verstandig is om het model van just in time leveringen te verruilen voor het aanhouden van voorraden zal tot de nodige hoofdbrekens kunnen leiden, hoewel dat nog een redelijk overzichtelijk vraagstuk is. Veel ingewikkelder is het om bijvoorbeeld zeker te weten dat in een toeleveringsketen die onder grote druk staat de mensenrechten wel voldoende worden nageleefd. Er bestaat daarbij gelukkig niet zoiets als een human rights holiday maar ook voor ervaren bestuurders is het in tijden van onzekerheid veel moeilijker om de consequenties van hun handelen te overzien.

De huidige coronacrisis is een grote stresstest op het gebied van langetermijnwaardecreatie.

Meegaan in verandering

Over zulke dilemma’s is het soms makkelijk om vanaf de zijlijn een negatief oordeel te geven. Het is misschien beter om dat niet te doen, want wie heeft dit moment de wijsheid in pacht? De wijzers op het morele kompas van mensen wijzen lang niet altijd in dezelfde richting. Iedere organisatie maakt zijn eigen afwegingen op basis van een set bedrijfswaarden. Maak die afwegingen zo transparant mogelijk, zodat stakeholders in staat zijn om uit te maken of zij hun relatie met de organisatie voort willen zetten. Organisaties die geen goed verhaal hebben, lopen het risico dat hun stakeholders stemmen met de voeten. Intensief stakeholdermanagement kan bedrijven en instellingen behoeden voor grote uitglijders.

In een periode waarin allerlei businessmodellen op de grill worden gelegd, doen ondernemingen er verstandig aan om dicht bij hun purpose te blijven. Bij EY doen we dat zelf ook door onze missie Building a better working world in de praktijk te brengen. Dat maken we onder andere concreet door startups en scaleups in Nederland extra hulp te bieden om deze moeilijke periode door te komen. We doen dit vanuit het besef dat de innovatiekracht van deze jonge en snelgroeiende bedrijven in een veranderende samenleving meer dan ooit nodig is. Die innovatiekracht mag niet verloren gaan als wij zicht willen houden op de door ons gewenste better working world.

De wereld na COVID-19 ziet er anders uit dan daarvoor. Hoe de accenten precies komen te liggen is nog niet duidelijk, maar de eerste contouren worden al wel zichtbaar. Door voldoende aandacht te besteden aan langetermijnwaardecreatie kunnen bedrijven en instellingen op natuurlijke wijze meegaan in die verandering. Want je kunt eigenaar of bestuurder van een prachtige organisatie zijn, maar als die organisatie niet meer in de context van de toekomst past heb je een groot probleem. 

Samenvatting

In de huidige crisis concentreren veel organisaties zich op overleven op de korte termijn. Na COVID-19 breekt echter een nieuwe toekomst aan waarin bedrijven en instellingen kleur moeten bekennen. Dan komt de vraag welke langetermijnwaarde zij hebben gecreëerd.

De wereld na COVID-19 ziet er anders uit dan daarvoor. Hoe de accenten precies komen te liggen is nog niet duidelijk, maar de eerste contouren worden al wel zichtbaar. Door voldoende aandacht te besteden aan langetermijnwaardecreatie kunnen bedrijven en instellingen op natuurlijke wijze meegaan in die verandering. Want je kunt eigenaar of bestuurder van een prachtige organisatie zijn, maar als die organisatie niet meer in de context van de toekomst past heb je een groot probleem.

Over dit artikel

Door Jan Niewold

EY Nederland, Partner Climate Change & Sustainability Services, EMEIA Sustainability Leader

Rustig. Betrouwbaar. Innovatief. Een echte vakman, die het beste uit de assurance en de adviespraktijk combineert.