Nieuwe multinationaltaks grote afwezige op Prinsjesdag

Winstgevende bedrijven zorgen voor dekking via de lagere schijfgrens vennootschapsbelasting, waardoor ze eerder een hoger tarief betalen.

De Nederlandse Staat verwacht in 2023 een miljard euro aan vennootschapsbelasting mis te lopen. Dit komt doordat de invoering van het minimale belastingtarief van 15% voor grote multinationals met een jaar is uitgesteld tot 31 december 2023. Deze nieuwe heffing is daardoor een grote afwezige op het jaarlijkse begrotingsfeestje aanstaande Prinsjesdag.

Om dit gat in de begroting te dichten wordt de opbrengst gebruikt van de verlaging van de schijfgrens vennootschapsbelasting van 395.000 naar 200.000 euro in 2023. Alle bedrijven die belastingplichtig zijn voor de vennootschapsbelasting betalen hierdoor eerder het hogere tarief van 25,8% in plaats van het lage tarief van 15%. Deze maatregel werd al aangekondigd in de Voorjaarsnota van minister Sigrid Kaag.

Belastingcompetitie tussen landen uitbannen

De beoogde invoering van het minimumtarief vennootschapsbelasting van 15% voor multinationals met een jaaromzet van minstens 750 miljoen euro is onderdeel van het wereldwijd belastingplan BEPS 2.0 Pillar 2. In december 2021 bereikten de 135 OESO-landen een akkoord over dit plan, dat de belastingcompetitie tussen landen moet uitbannen en daarmee een race to the bottom moet voorkomen. Waarschijnlijk speelde voor het Nederlandse uitstel mee dat de internationale afspraken nog moeten worden omgezet in Europese wetgeving.  

Bijna alle EU-lidstaten akkoord

Zo zijn op dit moment 26 van de 27 EU-lidstaten akkoord met invoering van Pillar 2 door middel van een EU-richtlijn. Hongarije ligt als enige land nog dwars en voor invoering is unanimiteit een vereiste. Formeel is er dus nog geen overeenstemming binnen de EU. Wel gaan er stemmen op om desnoods via een zogenoemde enhanced cooperation procedure het unanimiteitsvereiste te omzeilen.

We hebben de lezers van ons wekelijks EY fiscaal nieuws gevraagd hoe zij dachten over de vraag of er nog tijdens de zomer een Europees akkoord zou komen over Pillar 2. 87% van de respondenten gaf aan deze zomer geen akkoord te verwachten: ook onze lezers schatten de kans op een akkoord vóór Prinsjesdag dus niet hoog in.

Heffing door andere landen

De meeste EU-landen hanteren al een vennootschapsbelastingtarief van minstens 15%. Uitzonderingen zijn onder andere Hongarije en Ierland. Volgens Pillar 2 mogen thuislanden van multinationals belasting heffen voor de landen waarin die geen 15% winstbelasting betalen. Doen die thuislanden dit niet, dan kunnen andere landen dit doen als de betreffende multinational daar aanwezig is. De verwachting is dan ook dat landen die nu nog geen of weinig winstbelasting hanteren, zoals bijvoorbeeld enkele landen in het Midden-Oosten, dit door Pillar 2 wel gaan doen. Verhogen ze deze belasting niet, dan zullen andere landen winstbelasting heffen over de in hun land gemaakte winsten.

Nederland heeft een tarief van boven de 15% maar verwacht dat er in zeer uitzonderlijke gevallen toch sprake kan zijn van een effectief tarief onder de 15% op basis van de regels van Pillar 2. Daarom is ook Nederland van plan om een nieuwe minimumbelasting in te voeren op eigen winsten. Op die manier is Nederland er zeker van dat Nederland zelf kan heffen over eigen winsten onder Pillar 2 in plaats van dat Pillar 2 ervoor zorgt dat Nederlandse winsten door andere landen worden belast. Ook deze heffing wordt uitgesteld, hetgeen zorgt voor minder belastingopbrengsten.

Overigens zien we dat ook andere landen deze minimumbelasting op eigen winsten willen invoeren. Dit past in een bredere trend waarbij veel landen kijken naar het verhogen van hun winstbelasting gezien de huidige economische situatie. Daardoor is onzeker wat de daadwerkelijke opbrengsten van Pillar 2 voor Nederland zullen zijn. Hiermee werd al rekening gehouden in het regeerakkoord.