Vijf fiscale hoofdpunten van Prinsjesdag 2022

Belastingpakket 2023 in het teken van de reparatie van de koopkracht en herstel van box 3. Bedrijfsleven betaalt de rekening.

Het Belastingpakket 2023 is vanwege de energiecrisis en ‘’box 3-crisis’’ beleidsmatig een stuk omvangrijker dan voorgaande jaren. Het pakket bestaat dit jaar voornamelijk uit regelingen die moeten zorgen voor het herstel van koopkracht en het herstel van een toelaatbare heffing in box 3. Met name het bedrijfsleven draait hier voor op en krijgt te maken met een lastenverzwaring. Het kabinet tracht de belasting op arbeid en vermogen meer in balans te brengen en het belastingstelsel te vereenvoudigen door enkele regelingen af te schaffen. Ook treft het kabinet enkele fiscale maatregelen om klimaatvriendelijk gedrag te stimuleren. Hieronder staan we stil bij vijf hoofdpunten uit het belastingpakket 2023.

1. Koopkracht herstelpakket voor burgers

Het kabinet komt met een koopkrachtpakket van € 17 miljard. Het kabinet wil onder meer een tariefplafond introduceren met een maximumtarief voor elektriciteit en/of gas dat geldt tot een bepaald verbruik. Over de verdere uitwerking van dit plan zal op korte termijn nadere besluitvorming plaatsvinden.

Het herstel van koopkracht wordt onder meer bewerkstelligd door een verlaging in de eerste schijf in de inkomstenbelasting. Burgers (onder de AOW-leeftijd) krijgen in box 1 in 2023 te maken met een belastingheffing van 36,93% (37,10% in 2022) over hun inkomen tot een bedrag van € 73.031 (€ 69.398 in 2022). Verder gaat onder meer het minimumloon, de heffingskorting, arbeidskorting en ouderenkorting in 2023 omhoog.

2. Herstel van box 3

De Hoge Raad heeft op 24 december 2021 geoordeeld dat de box 3-heffing in strijd is met het Europees verdrag voor de rechten van de mens (EVRM). Hierdoor is het kabinet genoodzaakt de box 3-heffing te herzien. Burgers die tijdig bezwaar hebben aangetekend tegen de box 3-heffing in de periode 2017-2022, krijgen rechtsherstel. De heffing in box 3 wordt opnieuw berekend aan de hand van een forfaitaire spaarvariant. In de spaarvariant wordt aangesloten bij de werkelijke verdeling van spaargeld, beleggingen en schulden van burgers. Mogelijk volgt een teruggaaf van teveel betaalde inkomstenbelasting. Er komt geen tegemoetkoming voor mensen die geen of te laat bezwaar hebben gemaakt tegen de box 3 heffing in deze periode.

Voor de periode 2023-2025 geldt dezelfde forfaitaire spaarvariant. Het box 3-tarief wordt in 2023 verhoogd van 31% naar 32% (naar uiteindelijk 34% in 2025). Het heffingsvrije vermogen gaat in 2023 omhoog van € 50.650 naar € 57.000. Het kabinet wil vanaf 2026 belasting over inkomsten uit vermogen gaan heffen op basis van het werkelijk behaalde rendement.

3. Lastenverzwaring voor het bedrijfsleven

Het belastingpakket 2023 pakt minder goed uit voor het bedrijfsleven. De ondernemer in de inkomstenbelasting ziet onder meer de zelfstandigenaftrek nog sneller afgebouwd worden dan al was aangekondigd. 

De directeur-grootaandeelhouder (box 2) met zijn BV krijgt het helemaal zwaarder te verduren. De schijfgrens in de vennootschapsbelasting gaat per 1 januari 2023 omlaag van € 395.000 naar € 200.000 en daarnaast gaat het tarief in de eerste schijf omhoog van 15% naar 19% (het hoge tarief blijft 25,8% en gaat dus in 2023 gelden vanaf € 200.000). Over een fiscale winst van € 500.000 in een BV wordt in 2022 € 86.340 belasting betaald en in 2023 € 115.400.

Het aanmerkelijk belang tarief in box 2 blijft in 2023 nog hetzelfde als in 2022 (26,9%), maar zal in 2024 stijgen naar 31% over een dividenduitkering van meer dan € 67.000. Tot een bedrag van € 67.000 wordt het tarief 24,5%. Daarnaast kan voor de directeur grootaandeelhouder het gebruikelijk loon hoger uitvallen door een afschaffing van de zogeheten doelmatigheidsgrens.

Het kabinet geeft aan dat het met deze maatregelen (naast het budgettaire doel) als doel heeft de belastingdruk op arbeid en vermogen structureel meer in balans te brengen. De bedoeling is de verschillen in belastingdruk tussen werknemers en ondernemers, die de afgelopen jaren meer uit elkaar is gegroeid, te verkleinen.

De laatste maanden is er druk gediscussieerd over de invoering van een solidariteitsheffing (ook wel windfall tax genoemd), voor bedrijven die profiteren van de koopkrachtcrisis. De Tweede Kamer heeft op 13 september jl. een motie aangenomen waarin de regering wordt gevraagd in het Belastingplan 2023 een grondslag te creëren ten behoeve van een dergelijke heffing. Het kabinet wil dit vormgeven door een tijdelijke verhoging van de cijns in de Mijnbouwwet.

4. Vereenvoudiging

Het kabinet tracht het belastingstelsel te vereenvoudigen door enkele regelingen af te schaffen. Zo wordt voorgesteld de inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK) uit te faseren. Daarnaast wordt voorgesteld de middelingsregeling, de fiscale oudedagsreserve (FOR) en de gebruikelijk-loonregeling voor innovatieve startups af te schaffen, omdat uit evaluaties en advies van de Afdeling Advisering van de Raad van State blijkt dat deze regelingen niet doeltreffend en doelmatig zijn. Ook wordt voorgesteld de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning en de bpm-vrijstelling voor bestelauto’s van ondernemers te beëindigen. Verder wordt voorgesteld het btw-tarief voor zonnepanelen op woningen te verlagen naar 0%.

5. Maatregelen voor het klimaat

Met een reeks kleinere maatregelen op milieugebied kiest het kabinet voor verdere vergroening. Zo wordt de bestaande CO2-heffing industrie aangescherpt, het tarief van de vliegbelasting per 1 januari 2023 verhoogd naar € 26,43, de bpm-vrijstelling voor bestelauto’s van ondernemers beëindigd en worden diverse samenhangende maatregelen in de energiebelasting getroffen.

Tot slot

Op Prinsjesdag is er ook een aantal Kamerbrieven naar de Tweede Kamer gestuurd. Het betreft onder meer een kabinetsreactie op het interdepartementale beleidsonderzoek Vermogensverdeling. Het kabinet gaat zich de komende jaren inzetten om opmerkelijke belastingconstructies en oneigenlijk gebruik van fiscale regelingen aan te pakken. In het voorjaar van 2023 komt het kabinet met een nadere invulling. Een kabinetsreactie op het rapport van het Centraal Planbureau over de bedrijfsopvolgingsregeling volgt in november dit jaar. Nu al bekend is dat bij nota van wijziging een plafond van € 250.000 per huishouden zal worden ingevoerd voor periodieke giften en dat verhuurd vastgoed standaard zal worden aangemerkt als beleggingsvermogen in de bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuifregeling.

Bovenstaande is gebaseerd op het Belastingpakket zoals gepresenteerd op Prinsjesdag. De wetsvoorstellen zijn nog niet definitief. Via onze website EY.nl/Prinsjesdag en social media houden wij je op de hoogte van de verdere relevante ontwikkelingen.