5 minuten leestijd 4 oktober 2021

Zet horizontaal toezicht na 16 jaar een definitieve stap naar volwassenheid? “Er zijn nog belangrijke hobbels om te nemen.”

Waarom deelname aan horizontaal toezicht meer is dan alleen een fiscale kwestie

Door EY Nederland

Multidisciplinaire organisatie voor zakelijke diensten

5 minuten leestijd 4 oktober 2021
Related topics Vertrouwen Tax

Zet horizontaal toezicht na 16 jaar een definitieve stap naar volwassenheid? “Er zijn nog belangrijke hobbels om te nemen.”

In het kort

  • Veel bedrijven zien op tegen het inrichten van een tax control framework en niet ten onrechte. “Het ís ook ingewikkeld”
  • Voor een eenduidige uitvoering van het horizontaal toezicht zijn duidelijke standpunten van de Belastingdienst en een uniforme aanpak door behandelteams noodzakelijk.
  • Het voordeel van deelname aan het horizontaal toezicht wordt maar zichtbaar op het moment dat de Belastingdienst belastingplichtigen die niet meedoen anders gaat behandelen.

Zekerheid vooraf en een snelle afwikkeling van aangiftes. Het horizontaal toezicht dat de Belastingdienst in 2005 introduceerde, leek voor het bedrijfsleven een geschenk uit de hemel. Zestien jaar later verandert het systeem. Voor de top 100 ondernemingen verdwijnen de bekende convenanten om plaats te maken voor op maat gemaakte individuele toezichtsplannen. Voor de groep onder de top 100, de grote ondernemingen, blijft het afsluiten van convenanten met de fiscus mogelijk onder de voorwaarde dat zij een Tax Control Framework inrichten. Voor de overige bedrijven is deelname aan het horizontaal toezicht uitsluitend mogelijk via een zogenoemd fiscaal dienstverlenersconvenant, die belastingadvieskantoren met de fiscus afsluiten.

Zijn deze veranderingen in het systeem ook verbeteringen? Die vraag legden we voor aan Ellen Silverentand en Marc van der Graaf, beide werkzaam in de belastingadviespraktijk van EY. Omdat zij ieder een eigen klantsegment bedienen, hebben zij een goed beeld van de markt voor horizontaal toezicht.

Extra aandacht

Van der Graaf herinnert zich de beginperiode van het horizontaal toezicht nog goed. “De eerste convenantgroep van 2005, twintig multinationals, vonden het horizontaal toezicht prima. Ze profiteerden volop van de lusten, zoals het afronden van lastige onderwerpen uit het verleden, maar krijgen nu te maken met een grotere gedetailleerdheid van de vereiste risicoanalyse en steekproeven. Voor de top-100 ondernemingen is dat geen probleem. Die willen meedoen, maar dan wel zo efficiënt mogelijk.”

Het is niet meer dan logisch dat ondernemingen ook aan het nieuwe horizontaal toezicht willen meedoen. Het geeft niet alleen structuur aan de manier van samenwerken met de Belastingdienst, het verzekert bedrijven en instellingen nu en in de toekomst van toegang tot de fiscus. In het verleden hadden sommige organisaties een lichte argwaan tegen deelname aan het horizontaal toezicht. Silverentand zegt daarover: “Die bedrijven hadden het gevoel dat ze daardoor extra de aandacht van de fiscus kregen. Als dit sentiment ooit al terecht is geweest, is het in ieder geval wel verdwenen. Je zult juist zien dat organisaties die niet deelnemen aan het horizontaal toezicht op een extra kritische blik van de fiscus kunnen rekenen. Die krijgen te maken met meer controles met een groter tijdsbeslag, dus meer kosten. Om nog maar te zwijgen over eventuele rente plus boetes.”

Met een goed control framework kun je naar een bredere groep van stakeholders het vertrouwen wekken dat jouw fiscaliteit goed in elkaar zit en dat je netjes belasting betaalt

Tax control framework

Grote ondernemingen die een convenant met de fiscus willen, moeten zoals gezegd een Tax Control Framework inrichten. Dat vinden ze lastig, is de ervaring van Van der Graaf. “De vraag die we bij veel klanten horen is: ‘Waar moet ik beginnen?’ Met name de risicoanalyse en het in kaart brengen van alle relevante key risico’s voor de onderneming vinden ze ingewikkeld. Dat valt die organisaties absoluut niet aan te rekenen. Het ís ook ingewikkeld. Over de correcte inrichting van een tax control framework lopen de meningen in het vakgebied uiteen. Ik verwacht dat de Belastingdienst hierover een helder standpunt inneemt en die kennis actief deelt, ook intern met de behandelteams. Voor een eenduidige uitvoering van het horizontaal toezicht zijn dat nog belangrijke hobbels om te nemen.”

Pas dan kunnen we klanten doelgericht adviseren, stelt Silverentand. “Wij kunnen helpen en beoordelen of ingerichte controls en beheersmaatregelen voldoende zijn om volledig in control te zijn. Uiteraard zoveel mogelijk in aansluiting op de huidige processen en controle-omgeving.”

Je zult juist zien dat organisaties die niet deelnemen aan het horizontaal toezicht op een extra kritische blik van de fiscus kunnen rekenen

De waarde van een tax control framework overstijgt het fiscale belang, meent Van der Graaf. “Je moet het niet doen omdat de Belastingdienst het zo graag wil, maar omdat je het als bedrijf zelf belangrijk vindt om fiscaal in control te zijn.” Daarnaast, stelt Silverentand, dwingt het digitaliseren van belastingdiensten wereldwijd ondernemingen om in staat te zijn om op afroep real time data op te kunnen leveren. “Bovendien kun je als bedrijf met een goed control framework naar een bredere groep van stakeholders het vertrouwen wekken dat jouw fiscaliteit goed in elkaar zit en dat je netjes belasting betaalt. Dat is ook een ontwikkeling die we zien in het publieke domein waar de roep om transparantie en het juiste doen steeds relevanter wordt.”

Fiscaal dienstverlenersconvenant

Bedrijven zonder control framework kunnen meeliften op het fiscaal dienstverlenersconvenant (ook intermediairsconvenant genoemd) van hun fiscaal adviseur. EY heeft zo’n convenant overigens (nog) niet. “In het verleden was dat niet nodig omdat onze klanten individuele convenanten konden afsluiten”, zegt Van der Graaf. “Bovendien werden er nauwelijks kwaliteitseisen gesteld voor deelname aan een intermediairsconvenant. In die situatie voegde deelname voor ons niets toe. Wij verwachten dat de Belastingdienst die kwaliteitseisen nu wel stelt zodat wij onze klanten inhoudelijk volwaardige convenanten kunnen bieden.”

Desondanks kan Silverentand zich voorstellen dat bedrijven zich afvragen: wat zijn de consequenties als we niet meedoen aan het horizontaal toezicht? “Dat geldt mogelijk in versterkte mate voor buitenlandse ondernemingen die in Nederland actief zijn. Zij moeten een fiscale risicoanalyse overleggen en het is best een uitdaging om het daar met de Belastingdienst over eens te worden. En dat is dan nog maar het voorportaal van het toezicht. Dan kan ik me het sentiment op een buitenlands hoofdkantoor voorstellen waar men misschien zegt: waarom moet dat allemaal en wat als we het niet doen?”

Dat zal in de praktijk vanzelf duidelijk worden, stelt Van der Graaf. “De voordelen van deelname aan het horizontaal toezicht worden uiteindelijk alleen maar zichtbaar op het moment dat de Belastingdienst belastingplichtigen die niet meedoen anders gaat behandelen. Bijvoorbeeld door controles of andere repercussies op te leggen. Gebeurt dat niet, dan is het horizontaal toezicht nieuwe stijl een doodgeboren kindje.”

Samenvatting

Het horizontaal toezicht van de Belastingdienst slaat na zestien jaar een nieuwe levensfase in. Zet het daarmee een definitieve stap naar volwassenheid? “Er zijn nog belangrijke hobbels om te nemen.”

Over dit artikel

Door EY Nederland

Multidisciplinaire organisatie voor zakelijke diensten

Related topics Vertrouwen Tax