Digitale technologie: een vloek of een zegen voor belastingheffing?

Door EY Global

Multidisciplinaire organisatie voor zakelijke diensten

4 minuten leestijd 28 maart 2018
Related topics Digital Tax Vertrouwen Tax Advice

De digitale economie stelt belastingspecialisten, overheden en multinationals voor uitdagingen, maar biedt ook een aantal enerverende tools.

Door de opkomst van de digitale economie zijn veel bestaande manieren voor het innen van omzet- of inkomstenbelasting achterhaald. Maar hoewel technologie aan de basis ligt van deze groeiende belastingkloof, die de financiering van publieke diensten door overheden bemoeilijkt, biedt deze ook de oplossingen.

Van oudsher worden belastingstelsels gebruikt om de verkoop van goederen of diensten te belasten op het verkooppunt, en de inkomsten van bedrijven of particulieren op de plaats waar deze worden gerealiseerd. Maar door de online verkoop van goederen en diensten is het niet meer zo duidelijk waar de grenzen liggen.

Groepen in de publieke sector vrezen bovendien dat sommige digitale bedrijven de mobiliteit en het immateriële karakter van digitale platforms en producten zullen aangrijpen om belasting te ontwijken door middel van grondslaguitholling en winstverschuiving (base erosion and profit shifting, BEPS).

“Er is in veel gevallen een mismatch tussen innovatie en belastingheffing”, stelt Jeff Saviano, Tax Innovation Leader Americas bij EY. “Er vinden grote veranderingen plaats in de manier waarop nationale overheden bedrijven belasten en de mate van transparantie die overheden – en de burgers die ze beschermen – eisen.”

Om een voorbeeld te geven: een Braziliaanse consument kan online voordelige producten kopen die vanuit een ander land worden verzonden. Dat is tegenwoordig heel gewoon. Maar:

  • Wordt het juiste btw-bedrag in rekening gebracht en geïnd door de buitenlandse online verkoper, of wordt er geen btw betaald?
  • Hoe kunnen binnenlandse belastinginstanties greep houden op de verschuldigde btw?
  • Betalen buitenlandse online verkopers inkomsten- of ander belastingen in Brazilië, ook al zijn ze misschien niet fysiek in het land aanwezig?

Wezenlijke veranderingen

Door de stroperigheid van het belastingbeleid kunnen traditionele bedrijven onbedoeld worden benadeeld en nieuwe partijen worden beloond. Verkopers met een fysieke winkel kunnen bijvoorbeeld aanvoeren dat online concurrenten een oneerlijk voordeel hebben omdat die zich kunnen vestigen in een jurisdictie met de gunstigste belastingtarieven, en zo vermogens- en andere belastingen in hun eigen land kunnen ontlopen.

De deeleconomie leidt ook tot een groot aantal nieuwe transacties zonder duidelijk belastingmodel. Neem bijvoorbeeld de horecasector: van oudsher heffen veel steden belasting op hotelovernachtingen. Nu proberen sommige steden, zoals Amsterdam en Parijs, mensen te belasten die hun logeerkamer aan toeristen verhuren.

De traditionele definities van dienstverband, die de basis vormen voor de heffing van loonbelasting en sociale premies, staan onder druk door de 'jobeconomie' waarbij internetplatforms worden gebruikt om freelancers in contact te brengen met dienstverleners.

BEPS en de toekomst van belastingen

In 2012 riep de G20 de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) op om na te denken over mogelijke hervormingen van het wereldwijde belastingsysteem om BEPS aan te pakken. In haar BEPS-rapport van oktober 2015 adviseerde de organisatie overheden formeel om maatregelen te nemen met betrekking tot belastingheffing en de digitale economie. Aanbevolen opties waren onder meer:

  • Aanpassen van de regels inzake gecontroleerde buitenlandse vennootschappen
  • Aanpassen van de richtlijnen voor verrekenprijzen
  • Kiezen van een striktere definitie van een 'vaste inrichting' (een belastbare aanwezigheid)
  • Instellen van indirecte belastingen voor bepaalde digitale transacties

Technologie als antwoord op de uitdagingen

Zowel organisaties als overheden zouden nieuwe technologieën moeten gebruiken om de digitale belastingkloof te dichten (de kloof tussen het bestaande fiscale beleid en de snel veranderende digitale economie). Steeds meer slimme startups ontwikkelen digitale tools die landen en bedrijven kunnen helpen om de toenemende complexiteit van tax compliance het hoofd te bieden.

Een van de problemen die daarvoor moet worden aangepakt is de kwaliteit van data. Aangezien elke transactie in de digitale economie wordt vastgelegd met computers, zou het volgen van belastingverplichtingen eenvoudig moeten zijn, maar niets is minder waar.

Ryan Tweedie, Systems Leader Americas bij EY, stelt dat de kwaliteit van veel bedrijfsgegevens vier tot vijf jaar geleden is verslechterd toen bedrijven hun softwaresystemen vervingen door gebruiksvriendelijke toepassingen die geënt zijn op consumentenplatforms. Door het gebruiksgemak van de software gingen medewerkers enthousiast grote hoeveelheden niet-noodzakelijke data opslaan.

Nu ontdekken HR- en financiële directeurs dat de databases en hun architecturen niet geschikt zijn voor het ordenen van de data.

Bedrijven staan voor een grote en urgente uitdaging: "We moeten de algemene data dictionary's van bedrijven met betrekking tot HR, financiën, inkoop, belastingen en audits rationaliseren", aldus Tweedie. Alleen dan zullen bedrijven betrouwbare regels, werkstromen en parameters kunnen ontwikkelen waarmee ze hun belastingverplichtingen op de juiste wijze kunnen beoordelen en nakomen.

Een ander hulpmiddel dat nuttig zou kunnen zijn: computersystemen die leren van ervaringen, beter bekend als artificial intelligence (AI). Saviano is optimistisch dat AI kan worden ingezet om de fiscale kwesties die ontstaan door de digitale economie en de daaruit voortvloeiende herziening van belastingstelsels aan te pakken.

Samenvatting

Om de zwaarste fiscale uitdagingen van vandaag te beantwoorden, moeten we eerst onze data op orde brengen en vervolgens de nieuwste tools aan het werk zetten.

Over dit artikel

Door EY Global

Multidisciplinaire organisatie voor zakelijke diensten

Related topics Digital Tax Vertrouwen Tax Advice