BEPS batem na nadużycia w zakresie cen transferowych

Erozja podstawy opodatkowania i przerzucania zysków (ang. „Base Erosion and Profit Shifting”, BEPS) polega na celowym działaniu podatników ukierunkowanym na pomniejszanie podstawy opodatkowania i przesuwania dochodów do krajów o niższym opodatkowaniu lub braku opodatkowania, w celu optymalizacji podatkowej.

Zdaniem krajów OECD, w ostatnich latach zjawisko BEPS ulega systematycznemu nasileniu. Staje się ono nie tylko problemem lokalnych rządów (obniżone wpływy do budżetów), ale w coraz większym stopniu problemem globalnym. Wymaga zatem opracowania i wdrożenia, na poziomie globalnym, rozwiązań gwarantujących zwiększenie transparentności, spójności i szczelności systemu podatkowego. 

Dowiedz się więcej na temat BEPS.

Z tego względu OECD (Organizacja Wspólnoty Gospodarczej i Rozwoju) podjęło decyzję o podjęciu działań, które przełożą się na praktyczne ograniczenie BEPS. Prace OECD mają na celu dostarczenie krajom potrzebnych narzędzi, które zagwarantują, że zyski zostaną opodatkowane w miejscu, gdzie są faktycznie generowane. Z drugiej strony, działania OECD obejmują także doprecyzowywanie i eliminację niejasnych przepisów międzynarodowego prawa podatkowego. Pozwoli to przedsiębiorcom na właściwe stosowanie i interpretację przepisów, a tym samym uniknięcie kosztownych sporów z fiskusem.

OECD oraz państwa grupy G20 opublikowały w lipcu 2013 r. raport Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting (BEPS), którego celem jest skoordynowanie działań wielu państw przeciwko uchylaniu się od opodatkowania przez przedsiębiorstwa o strukturze transgranicznej lub globalnej. Uszczelnieniu systemu podatkowego służyć mają konkretne działania w 15 wyróżnionych obszarach, m.in.:

• stworzenie instrumentów pozwalających na wyeliminowanie lub zneutralizowanie efektów struktur hybrydowych
• ulepszenie przepisów dotyczących cen transferowych i zaadresowanie obszarów, które wywołują niepożądane skutki
• zaktualizowanie rozwiązań opodatkowania dochodów w szczególności w zakresie produktów i usług cyfrowych (zaktualizowanie UPO)
• wprowadzenie narzędzi pozwalających na efektywne przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania
• wprowadzenie przepisów dotyczących opodatkowania międzynarodowych transakcji finansowych (np. kompensata płatności, WHT)
• wprowadzenie rozwiązań przeciwdziałających istnieniu szkodliwych reżimów podatkowych

Każde z 15 działań jest przedmiotem odrębnych prac oraz dyskusji, a zainteresowane strony mogą zgłaszać swoje komentarze. Rezultatem prac w kolejnych latach (pierwsze wyniki są już widoczne) mają być nie tylko raporty oraz analizy, ale konkretne zmiany Wytycznych OECD w zakresie cen transferowych oraz Modelowej Konwencji OECD. OECD planuje wypracowanie rekomendacji dla lokalnych administracji w zakresie krajowych regulacji podatkowych. Jej celem ma być także opracowanie międzynarodowych instrumentów chroniących kraje członkowskie OECD przed erozją podstawy opodatkowania.

Więcej szczegółów o poszczególnych działaniach.

Powiązania kapitałowe i ceny transferowe jako narzędzia potencjalnego transferu zysków w celu optymalizacji podatkowej stanowią istotny obszar zainteresowania OECD. Raport BEPS nawiązuje do cen transferowych w kilku działaniach, m.in. Działanie 8, 9, 10 oraz 13.

Działanie 8: WNiP (wartości niematerialne i prawne)	Działanie 9,10: Transakcje wysokiego ryzyka	Działanie 13: Dokumentowanie rozliczeń i raportowanie
Rekomendacje obejmują zmodyfikowane standardy dla transakcji obejmujących WNiP, w tym:   definicja WNiP identyfikacja i charakterystyka transakcji z WNiP określenie rynkowych warunków w transakcjach wykorzysujących WNiP zagwarantowanie prawidłowej alokacji zysków z tytułu transferu i  wykorzystania WNiP w powiązaniu z miejscem tworzenia wartości dodanej   Ostateczne rekomendacje mają zostać opublikowane we wrześniu 2015 roku.	Rekomendacje dotyczą m.in:   transakcji o niskiej wartości dodanej (uniknięcie typowych transferów powodujących erozję opodatkowania, w tym opłaty management) dostosowania regulacji z zakresu cen transferowych w celu identyfikowania sytuacji uzasadniających reklasyfikację transakcji stworzenia reguł stosowania metod podziału zysków w kontekście globalnych łańcuchów wartości uwzględnienia w regulacjach z zakresu cen transferowych transgranicznych przepływów dóbr   Ostateczne rekomendacje mają zostać opublikowane we wrześniu 2015 roku.	Rekomendacje dotyczą nowych, uszczegółowionych zakresów przekazywania informacji o transakcjach między powiązanymi podatnikami. Wprowadzają m.in. pojęcia „Local file, „Master file” oraz „CbC Report”. Przekazywane informacje mają umożliwić organom podatkowym ocenę, czy stosowane przez przedsiębiorstwa polityki cen transferowych  w sposób sztuczny prowadzą do transferu zysków. Ostateczne rekomendacje zostały opublikowane 16 września 2014 r., szczegółowe wytyczne w lutym 2015 roku.

Choć opracowania przygotowywane przez OECD nie obowiązują bezpośrednio jako źródło prawa w Polsce, w praktyce stanowią istotny punkt odniesienia dla interpretacji lokalnych przepisów podatkowych, m.in. dla organów podatkowych. Jednocześnie, istotne i kluczowe zalecenia raportów i wytycznych OECD są z czasem przenoszone na grunt lokalnego prawa (przykładem może być uwzględnienie w polskim rozporządzeniu w sprawie cen transferowych regulacji w zakresie restrukturyzacji czy usług niskiej wartości, które de facto stanowią przeniesienie analogicznych zapisów z Wytycznych OECD).

W odniesieniu do BEPS, przedstawiciele polskiego ministerstwa finansów uczestniczą w pracach OECD i wdrażają efekty tych prac na gruncie krajowych przepisów.

Efektem implementacji rekomendacji OECD w regulacjach z zakresu cen transferowych jest projekt zmian do ustawy o CIT/PIT z dnia 15 czerwca 2015 r., doprecyzowujący definicje oraz wprowadzający zmodyfikowane obowiązki dokumentacyjne dla podmiotów realizujących transakcje z podmiotami powiązanymi („Local file, „Master file” oraz „CbC Report”).
Planowane wejście w życie nowych przepisów to 1 styczeń 2017 r.

Dowiedz się więcej.