W ramach szeroko rozumianej agendy programu zrównoważonego rozwoju, Unia Europejska podejmuje obecnie działania mające na celu włączenie kwestii Environmental and Social Governance (ESG) w struktury ładu korporacyjnego spółek.
Konsultacje Komisji Europejskiej (KE) w tym zakresie, trwające od 26 października 2020 r. do 8 lutego 2021 r. wywołały gorącą debatę, ale głównie wśród naukowców zajmujących się teorią prawa spółek. Niewiele uwagi poświęcono kwestii praktycznego wpływu na sposób, w jaki firmy prowadzą działalność i budują strategie. A w tym zakresie wiele zasad może ulec zmianie. W oficjalnych konsultacjach wzięło udział 141 podmiotów, głównie przedstawicieli organizacji pozarządowych i uniwersytetów. Nie wzięła w nich udziału żadna organizacja z Polski.
Kij czy marchewka - Jak zmobilizować spółki do inwestycji w zrównoważony rozwój?
Konsultacje KE oprócz ogólnych zagadnień, takich jak celowość wprowadzania przepisów w tym przedmiocie oraz ewentualny obszar ich oddziaływania, skupiły się na kilku aspektach uderzających bezpośrednio w funkcjonowanie spółek, takich jak:
I. konieczność uwzględniania w procesie decyzyjnym kwestii związanych z oddziaływaniem inwestycji na środowisko naturalne, prawa człowieka i zmianę klimatu, obok interesów finansowych wspólników i akcjonariuszy. Komisja sugeruje także rozszerzenie pojęcia starannego działania w interesie spółki;
II. prawne zobowiązanie organów zarządzających spółek do ustanawiania procedur i mierzalnych celów zapewniających identyfikację i uniknięcie zagrożeń dla środowiska, klimatu i praw człowieka;
III. powiązania wynagrodzenia członków organów zarządzających z wypełnianiem przez spółkę założonych celów środowiskowych;
IV. możliwości udziału stron trzecich (organizacji pozarządowych, przedstawicieli pracowników) w definiowaniu, w jaki sposób dobra różnych interesariuszy i zrównoważony rozwój są uwzględniane w strategii firmy;
V. udziału stron trzecich (pracowników, organizacji pozarządowych) w egzekwowaniu obowiązku dochowania należytej staranności przez organy zarządzające.
W dyskusji nad powyższymi zagadnieniami wyodrębniły się dwa obozy: część z komentujących zwraca uwagę, że organy regulacyjne nie mają pełnej wiedzy na temat działalności przedsiębiorstw, przez co nie powinny decydować o sposobie transformacji biznesowej. Ponadto, w ich ocenie, zadaniem zarządu nie jest korygowanie niedoskonałości rynku i internalizacja efektów zewnętrznych. Taka jest rola rządu, organów regulacyjnych i decydentów.
Przedstawiciele drugiego frontu wierzą, że bez obwarowanych sankcjami nakazów zawartych w przepisach prawa, spółki nie zrezygnują z podejmowania decyzji zorientowanych na krótkoterminowe zyski.
