Hà Nội, ngày 9 tháng 11 năm 2023, Hội thảo Tax Symposium 2023 với chủ đề “Nắm bắt xu thế để thay đổi” đã được tổ chức bởi Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam (EY Consulting VN) phối hợp cùng Câu lạc bộ Giám đốc Tài chính Việt Nam (CFO Việt Nam). Đây là sự kiện thường niên nhằm giúp các doanh nghiệp nắm bắt những xu hướng và thay đổi mới nhất của môi trường chính sách thuế trong nước và quốc tế, đồng thời cung cấp góc nhìn và phân tích chuyên sâu về tác động của các chính sách này đối với doanh nghiệp.
Xu thế số hóa nền kinh tế, trong bối cảnh toàn cầu hóa, đang tạo ra nhiều dạng mô hình kinh doanh mới, đặc biệt là những mô hình trong đó công nghệ số đóng vai trò quan trọng và có ảnh hưởng sâu sắc. Theo đó, hoạt động mở rộng đầu tư, dịch chuyển đầu tư ra nước ngoài của các tập đoàn đa quốc gia vẫn đang diễn ra sôi nổi, cùng lúc với việc xuất hiện ngày càng phổ biến các loại hình giao dịch kinh tế mới như ¬thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số.
Trước những diễn biến mới, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) và Bộ trưởng Tài chính các nước đã kêu gọi các quốc gia xây dựng các kế hoạch hành động, các chính sách thuế mới, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia nhằm chống thất thu thuế. Cụ thể, rất nhiều quốc gia trên thế giới đang xây dựng các chính sách theo Chương trình chống xói mòn cơ sở tính thuế và chuyển lợi nhuận (BEPS) 2.0 của OECD như Thuế tối thiểu toàn cầu theo các quy tắc của Trụ cột 2; hay các Quy tắc đối với các hoạt động dịch vụ xuyên biên giới, trong đó có hoạt động kinh doanh dựa trên nền tảng số theo Trụ cột 1.
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, tỷ trọng kinh tế số trên GDP của Việt Nam năm 2022 ước tính khoảng 14% . Việt Nam đứng thứ 5 trong số 37 quốc gia châu Á về độ mở của nền kinh tế, theo Fitch Solutions . Với những đặc điểm như vậy, Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế của thế giới và buộc phải xây dựng những chính sách mới, trong đó có các chính sách về thuế, một cách phù hợp và hiệu quả.
Cùng với sự phát triển và tiến bộ của các chính sách thuế quốc tế, các chính sách thuế nội địa cũng cần có sự chuyển mình để thích nghi trong bối cảnh mới. Ngoài việc xem xét đề xuất sửa đổi về chính sách thuế, hải quan, và giao dịch liên kết (GDLK) để xử lý các giao dịch qua biên giới, các luật thuế nội địa như Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế thu nhập cá nhân đều đang có những đề xuất sửa đổi và trình Quốc hội có ý kiến và thông qua trong các kỳ họp thứ 8 và thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Những thay đổi trong chính sách thuế này nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, phù hợp với bối cảnh hiện nay và giúp ngành thuế Việt Nam tiệm cận hơn với các quy định thuế quốc tế. Ví dụ, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp dự kiến sẽ bổ sung nội dung về Thuế tối thiểu toàn cầu hiện đang được đề xuất dưới hình thức Nghị quyết thí điểm. Một ví dụ khác, các chính sách về thuế giá trị gia tăng, hóa đơn chứng từ cũng cần có những thay đổi khi khả năng đáp ứng của doanh nghiệp và năng lực quản lý của các cơ quan thuế đều tăng lên đối với các giao dịch điện tử. Hay những đề xuất về chính sách hải quan, xóa bỏ giao dịch xuất nhập khẩu tại chỗ và quy về các giao dịch xuất nhập khẩu thông thường đúng với bản chất, nhằm đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế và tránh những rủi ro lợi dụng chính sách và thất thu thuế.
