Waarom AI roept om de kunst van vragen stellen in de board room

Laat jezelf niet meeslepen door alle juichverhalen over AI, waarschuwt Jelle Ritzerveld (Anthos). “We moeten kritisch blijven.”

Jelle Ritzerveld is Chief Risk & Innovation Officer bij Anthos Fund & Asset Management, een assetmanager met van oudsher een sterke focus op maatschappelijke impact. Als sterrenkundige heeft hij een kwantitatieve achtergrond en ziet hij met belangstelling hoe AI-modellen oprukken, ook in de boardroom. In gesprek met Diederik Fokkema van EY zegt hij: “Wees vooral niet bang om toe te geven dat je iets niet begrijpt.”

“Anthos is ontstaan als vermogensbeheerder voor de familie Brenninkmeijer en verzorgt sinds kort ook vermogensbeheer voor andere cliënten die kiezen voor verantwoord beleggen. Documenten van bijna honderd jaar geleden laten zien dat de familie toen al nadrukkelijk stilstond bij de maatschappelijke impact die ze met hun vermogen wilde maken. Dat voel je ook nu nog in alles wat we hier doen. ESG (Environmental, Social & Governance) is hier zeker geen laagje chroom, maar zit echt in de genen.

Down drillen

Die historie is mooi meegenomen in een wereld waarin ESG een steeds grotere rol speelt. Met de komst van de SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation) is het noodzakelijk geworden om je duurzaamheidsbeleid en -prestaties ook aantoonbaar te maken. Je kunt niet zomaar claimen dat je investeert in duurzame ondernemingen, maar moet dat ook waarmaken. Daarom moeten wij als fund of funds (FOF)-huis ‘down drillen’ naar de bedrijven waarin de fondsen investeren. Een van de uitdagingen daarbij is dat verantwoord beleggen op een aantal aspecten per definitie wat lastig in simpele indicatoren te vangen is. De uitstoot van CO₂ is bijvoorbeeld nog met enige moeite objectief in kaart te brengen, maar dat ligt natuurlijk heel anders voor een thema als mensenrechten. Hoe meet je dat?

Een andere uitdaging is het gebrek aan goede en betrouwbare data voor sommige beleggingscategorieën. Neem als voorbeeld private equity. Die categorie wordt soms ten onrechte in een slecht daglicht geplaatst, want er zijn wel degelijk voorbeelden van private-equity-investeringen waar duurzaamheid intrinsiek hoog in het vaandel staat. Maar de data om dit aan te tonen, zijn voor deze investeringen vaak wat minder makkelijk te krijgen.

Superstagiair

Bedenk verder dat AI eigenlijk minder met intelligentie van doen heeft dan velen denken. Bij de large language models – die de afgelopen tijd zo veel aandacht krijgen in de media – gaat het in feite om toegepaste statistiek die niettemin wel in staat blijkt om heel overtuigende antwoorden te geven. Het is dus opletten geblazen: we moeten zo’n model eigenlijk zien als een superstagiair. Uiterst snel, handig en onvermoeibaar, maar je moet als bestuurder wel blijven opletten dat je stagiair de juiste dingen doet. Kortom, kritisch doorvragen om te weten dat je op de informatie kunt bouwen.

Doorheen bluffen

De kunst om de juiste vragen te stellen is dan ook belangrijker dan ooit voor bestuurders. Aan de modellen, maar ook aan de industrie die zo enthousiast de nieuwe oplossingen aanprijst. Laat jezelf niet meeslepen door de juichende verhalen. En wees vooral niet bang om toe te geven dat je iets niet begrijpt. Want helaas lopen er in die industrie ook mensen rond die zich met het nodige jargon overal doorheen proberen te bluffen.”