Rozliczenie CIT za 2023 r.: O czym należy pamiętać i gdzie szukać oszczędności podatkowych

Podatek od przerzuconych dochodów ma na celu przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania przez transferowanie dochodów do jurysdykcji o niższych stawkach podatkowych. Nie wszystkie koszty będą jednak stanowiły przerzucone dochody, a jedynie te, które zostały poniesione z tytułów określonych przez ustawodawcę. Zgodnie z przepisami za przerzucone dochody uznaje się koszty, które zostały przez podatnika poniesione na rzecz określonych podmiotów i zaliczone przez niego do kosztów uzyskania przychodów. Rodzaje kosztów objętych podatkiem od przerzuconych dochodów są szerokie i obejmują m.in. płatności z tytułu odsetek, licencji, usług doradczych, ubezpieczeń, gwarancji czy zarządzania oraz opłat za przeniesienie funkcji, aktywów lub ryzyk. Katalog ten jest otwarty, co oznacza, że inne usługi podobne do wymienionych również mogą podlegać opodatkowaniu.

Rozliczając podatek dochodowy od osób prawnych istotnym jest przeprowadzenie analizy obejmującej m.in. sprawdzenie efektywnej stawki podatkowej w kraju odbiorcy płatności, udziału płatności z Polski w całkowitych przychodach zagranicznego odbiorcy, formy i skali dalszej dystrybucji płatności, oraz spełnienia kryteriów preferencyjnego opodatkowania. Konieczność zapłaty podatku od przerzuconych dochodów zależy od spełnienia szeregu warunków, a proces analizy jest wieloetapowy i wymaga szczególnej uwagi. Co istotne, od 2023 r. ciężar dowodu spoczywa na polskim podatniku. Oznacza to, że to polscy podatnicy muszą udokumentować, że co najmniej jeden z warunków nie został spełniony, aby uniknąć obciążenia dodatkowymi zobowiązaniami podatkowymi. W efekcie, rozliczenie podatku od przerzuconych dochodów stanowi złożony proces wymagający odpowiedniej uwagi i dokładnej analizy. Zrozumienie zmian przepisów oraz skomplikowanej konstrukcji tego podatku jest kluczowe dla uniknięcia błędów i konsekwencji podatkowych, i może wymagać wsparcia w uzyskaniu profesjonalnych i pogłębionych analiz.

Więcej o praktycznych aspektach rozliczania podatku od przerzuconych dochodów można dowiedzieć się z artykułu pt. "Podatek od przerzuconych dochodów – kwestie praktyczne".

Obowiązki weryfikacyjne a struktury hybrydowe

Kolejnym wyzwaniem przy rozliczeniu CIT za 2023 r. na jakie warto zwrócić uwagę są regulacje prawne mające na celu neutralizację negatywnych skutków podatkowych stosowania przez podatników struktur i instrumentów hybrydowych. W wyniku transpozycji do polskich przepisów unijnej dyrektywy ATAD2 ustawodawca wprowadził mechanizmy, które mogą przeciwdziałać rozbieżnościom w kwalifikacji określonego dochodu lub podmiotu przez dwa lub więcej państwa. Rozwiązanie to stanowi kolejny instrument mający na celu uszczelnienie systemu podatkowego. W praktyce rozbieżności klasyfikacji struktur hybrydowych dotyczą m.in. takich okoliczności jak podwójne odliczenie kosztów w różnych jurysdykcjach czy na przykład odliczenie świadczenia bez jakiegokolwiek ujęcia go w przychodach po drugiej stronie transakcji. W tym zakresie warto podkreślić, że dla polskich spółek będących częścią międzynarodowych grup kapitałowych przepisy dotyczące obowiązków weryfikacyjnych mogą skutkować utratą prawa do kosztów podatkowych z tytułu odsetek czy zapłaty za zakup towarów, czy też koniecznością rozpoznania dodatkowego przychodu. Co istotne, przepisy te mogą mieć istotny wpływ na obowiązki firmy nawet w sytuacji, gdy transakcja nie jest bezpośrednio związana czy przeprowadzana przez polski podmiot. Może ona mieć miejsce bowiem na innym etapie łańcucha płatności, o którym polska spółka może nie mieć pełnej świadomości. Stąd tak ważne jest przeprowadzenie rzetelnej analizy i upewnienie się co do prawidłowości rozliczeń.

Rozliczenie CIT za 2023. O czym jeszcze warto pamiętać?

Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na pozostałe zmiany prawno-podatkowe, w tym szczególnie te, które obowiązują od 1 stycznia 2024 r. Dla podatników ważną kwestią jest zmiana kwalifikacji dotyczącej dotacji, grantów czy dopłat. W porządku prawnym, jaki obowiązywał do końca grudnia i jaki obowiązuje przy rozliczeniach CIT za 2023, tego typu przychody były przychodem zwolnionym z opodatkowania. Ustawodawca dopuścił możliwość rezygnacji z tego zwolnienia pod warunkiem złożenia odpowiedniego oświadczenia. Skutkuje to nie tylko rozpoznaniem przychodu podatkowego, ale też rozpoznaniem kosztowym wydatków, które zostaną sfinansowane z uzyskanej dopłaty czy subwencji. Zmiana ta jest o tyle znacząca, że o ile przychód podatkowy jest rozpoznawany momencie, kiedy firma uzyskuje wsparcie w formie dotacji lub grantów, o tyle koszt podatkowy może być rozliczany w czasie poprzez amortyzację np. środków trwałych zakupionych z dotacji. 

„Zielone światło” na wsteczną korektę stawek amortyzacyjnych 

W myśl art. 16i ust. 5 ustawy o CIT, zmiany stawki dokonuje się, począwszy od miesiąca, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Zgodnie z korzystną linią orzeczniczą Naczelnego Sądu Administracyjnego, zmiana może dotyczyć całego roku podatkowego, bez względu na to, czy dokonuje się jej w rozliczeniu miesięcznym, kwartalnym, czy jednorazowo. Taka wsteczna korekta stawek amortyzacji może być przydatnym instrumentem oszczędnościowym (głównie w przypadku podatników generujących straty podatkowe). Dzięki bowiem odpowiedniej zmianie stawek możliwe jest obniżenie wysokości strat i w konsekwencji uniknięcie ich przedawnienia.

Koszty usług niematerialnych objęte limitem art. 15e – szansa na pomniejszenie podatku w rozliczeniu za 2023 r.

Aktualnie obowiązujące przepisy przewidują możliwość odliczenia kosztów usług niematerialnych limitowanych zgodnie z dyspozycją art. 15e ustawy o CIT z lat 2018-2021 w bieżącym zeznaniu podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnicy, którzy nabyli prawo do odliczenia kosztów w ciągu kolejnych pięciu lat podatkowych, zachowują prawo do skorzystania z tego odliczenia po 2021 r. (nadal w granicach odpowiednich limitów). Należy mieć na uwadze, iż 2023 to ostatni rok na ujęcie nadwyżki kosztów usług niematerialnych limitowanych w roku 2018 r.  

Postępowanie o zwrot nadpłaty dotyczące poniesionych kosztów usług niematerialnych wymaga dobrej współpracy z urzędem skarbowym oraz wskazania konkretnej argumentacji – dostosowanej do indywidualnych okoliczności. Pisaliśmy o tym w artykule pt. "Artykuł 15e ustawy o CIT a korekta kosztów uzyskania przychodów". 

Ulgi i odliczenia w CIT. Preferencje podatkowe nieodłącznym elementem efektywnego rozliczenia rocznego

Dynamika oraz ilość zmian w prawie podatkowym powoduje, że przedsiębiorcom trudno jest zorientować się, z jakich form wsparcia i na jakich zasadach mogą dziś skorzystać z preferencji podatkowych. Wśród popularnych instrumentów oszczędnościowych od lat prym wiodą: ulga B+R, możliwość wynagradzania z wykorzystaniem 50% KUP czy Innovation Box (IP Box).

Nie można jednak zapominać także o innych proinnowacyjnych preferencjach podatkowych jak:

• ulga na robotyzację dająca możliwość dodatkowego odliczenia od podstawy opodatkowania 50% kosztów poniesionych w roku podatkowym na robotyzację. Katalog kosztów, które można odliczyć w ramach tej ulgi obejmuje m.in. koszty nabycia i leasingu nowych robotów (koszty odpisów amortyzacyjnych poniesione po 2022 roku), oprogramowania do nich, osprzętu i usług szkoleniowych dla personelu.
• ulga na prototyp dająca możliwość dodatkowego odliczenia 30% kosztów poniesionych w roku podatkowym na produkcję próbną nowego produktu lub wprowadzenie go na rynek. Katalog kosztów, które można odliczyć w ramach tej ulgi obejmuje m.in. wydatki na nabycie środka trwałego niezbędnego do uruchomienia produkcji próbnej, koszty materiałów i surowców nabytych w celu produkcji próbnej, certyfikację, koszty badania cyklu życia produktu, koszty weryfikacji technologii środowiskowej ETV.

Ulgi na innowację uzupełnia także m.in. ulga na ekspansję, w ramach której odliczyć można np. koszty uczestnictwa w targach poniesione na organizację miejsca wystawowego, zakup biletów lotniczych dla pracowników, zakwaterowanie i wyżywienie dla pracowników; działań promocyjno-informacyjnych, (np. zakupu przestrzeni reklamowych, strony internetowej, broszur, ulotek); dostosowania opakowań produktów do wymagań kontrahentów; przygotowania dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów (np. dotyczącej certyfikacji towarów oraz rejestracji znaków towarowych), czy też przygotowania dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, a także w celu składania ofert innym podmiotom.

Instrumentem wartym wzięcia pod rozwagę jest również ulga na sponsoring (CSR), która podobnie jak każda ulga podatkowa, opiera się na mechanizmie odliczenia od podstawy opodatkowania kwalifikowanych, uznanych przez prawodawcę wydatków. Jest to instytucja prawna, która ma zachęcać podatników do wspierania sportu, kultury oraz edukacji. Pozwala ona na odliczanie 50% wydatków, które u podatników po pierwsze stanowiły koszt uzyskania przychodów, a po drugie przeznaczone zostały na konkretne cele. Jako preferencja roczna nie obniża podatku na etapie zaliczek, ale pozwala na jego zmniejszenie w zeznaniu rocznym. 

Hipotetyczne odsetki od kapitału własnego w kosztach podatkowych – ciągle „nowy” sposób na oszczędności

Dokonując rocznych rozliczeń podatnicy dążą do podjęcia działań bezpiecznych z punktu prawa podatkowego oraz pozwalających na zmniejszenie podatku do zapłaty. Warto w tym celu zwrócić uwagę na przepis, który, mimo iż został wprowadzony przez ustawodawcę już w 2019 r., to w praktyce nadal jest rzadko wykorzystywany. Mowa tutaj o regulacji art. 15cb CIT, czyli o tzw. hipotetycznych odsetkach. Co należy rozumieć pod tym pojęciem? Przez „hipotetyczne odsetki” należy rozumieć odsetki, które spółka potencjalnie płaciłaby, gdyby zamiast finansowania działalności własnymi zyskami lub dopłatami od wspólnika sięgnęła po finansowanie zewnętrzne. Należy pamiętać, że hipotetyczne odsetki można uwzględnić w kosztach, pod warunkiem, że zwrot dopłat lub podział i wypłata zysku nastąpi nie wcześniej niż po upływie 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym dopłata została wniesiona do spółki albo została podjęta uchwała o zatrzymaniu zysku w spółce. Maksymalnie w danym roku podatkowym można rozliczyć 250 tys. zł tak wyliczonych kosztów, Niemniej jednak kwotę wynikającą z jednej dopłaty albo z zysku przeznaczonego na kapitał zapasowy czy rezerwowy, można rozliczyć w trzech kolejnych latach podatkowych. Maksymalnie zatem ten limit wynosi zatem 750 tys. zł. 

Rozliczenie CIT za 2023. Formularze i terminy

Termin na złożenie deklaracji CIT-8 za 2023 r. upłynie w dniu 2 kwietnia 2024 r. Roczne rozliczenie CIT wymaga od przedsiębiorców zaangażowania istotnych zasobów w celu właściwego obliczenia i zaraportowania wyniku podatkowego zgodnie z obowiązującymi regulacjami. Dlatego tak istotna jest kompleksowa analiza zmieniających się przepisów podatkowych, a także weryfikacja aktualnego podejścia organów skarbowych w najistotniejszych obszarach. Nie należy także zapominać o dostępnych instrumentach, które mogą istotnie wpłynąć na zmniejszenie wysokości opodatkowania CIT.