Πώς προετοιμάζονται οι Έλληνες CEOs για την περίοδο μετά την οικονομική ανάκαμψη;

Έχοντας μπει σε τροχιά ανάκαμψης μόλις πριν από τρία χρόνια, έπειτα από την οικονομική κρίση που ταλαιπωρούσε την Ελλάδα για περισσότερο από μία δεκαετία, οι επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων είναι πιο ευαίσθητοι από τους ομολόγους τους στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, ως προς τις ιδιότυπες προκλήσεις της παγκόσμιας οικονομίας. Η Ελλάδα γνώρισε τη σοβαρότερη οικονομική κρίση από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Οι αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης αυτής, που σηματοδότησε ουσιαστικά μια χαμένη δεκαετία για την οικονομία, συνεχίζουν να αντηχούν, με τους CEOs να βλέπουν πιο έντονα τα σημάδια της οικονομικής αβεβαιότητας.

Η πιο πρόσφατη έκδοση της έρευνας της EY, CEO Outlook Pulse, για την Ελλάδα, διαπιστώνει ότι το σύνολο του δείγματος των επικεφαλής επιχειρήσεων της χώρας αναμένουν μία ύφεση οποιουδήποτε βαθμού στην παγκόσμια οικονομία, ενώ το 97% αναμένει το ίδιο στις αγορές στις οποίες δραστηριοποιείται. Το σημείο όπου διαφοροποιούνται είναι η διάρκεια και η σοβαρότητα μιας αναμενόμενης παγκόσμιας ύφεσης. Οι μισοί Έλληνες CEOs (έναντι 36% των CEOs παγκοσμίως) αναμένουν μια ήπια αλλά επίμονη ύφεση στις παγκόσμιες αγορές, ενώ το 40% (έναντι 41% των CEOs στο παγκόσμιο δείγμα) προετοιμάζονται για μία σοβαρή αλλά προσωρινή ύφεση.

Είτε σοβαρή αλλά προσωρινή, ή ήπια αλλά επίμονη, οι Έλληνες CEO συμφωνούν ότι αυτή η ύφεση θα είναι διαφορετική. Ωστόσο, ενώ το 87% ανησυχούν ότι ελάχιστα ανώτερα στελέχη τους έχουν εμπειρία στη διοίκηση μιας επιχείρησης σε περίοδο ύφεσης, το 54% εκτιμούν ότι οι δημοσιονομικές και πολιτικές αποφάσεις θα μετριάσουν τις επιπτώσεις μίας ενδεχόμενης ύφεσης.

Παρά την οικονομική αβεβαιότητα και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, η Ελλάδα ήταν το μόνο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που – σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ – γνώρισε ανάπτυξη 5,9% το 2022, με τα ισχυρά θεμελιώδη μεγέθη να προετοιμάζουν την εγχώρια οικονομία για μία θετική μελλοντική πορεία. Συγχρόνως, οι άμεσες επενδύσεις, αυξήθηκαν κατά 35% μεταξύ 2021 και 2022. Ακόμη και ο πληθωρισμός παραμένει σε διαχειρίσιμα επίπεδα στο 6,1% (Φεβρουάριος 2023).

Είναι ενδιαφέρον ότι, ενώ οι Έλληνες CEOs προβληματίζονται για την οικονομική αβεβαιότητα και τα γεωπολιτικά ζητήματα, αναφέρουν τις αυξανόμενες απειλές κυβερνοασφάλειας ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ανάπτυξη της επιχείρησής τους. Αυτό είναι, εν μέρει, συνέπεια της αύξησης των περιστατικών κυβερνοασφάλειας παγκοσμίως, τόσο από άποψη αριθμού όσο και από άποψη πολυπλοκότητας, καθώς και αρνητικών επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει μια επιτυχημένη κυβερνοεπίθεση σε διάφορους επιχειρηματικούς τομείς, που εκτείνονται από οικονομικές ζημίες και κατάρρευση των επιχειρησιακών λειτουργιών, έως πλήγματα στη φήμη της εταιρείας και την απώλεια εμπιστοσύνης στην αγορά.

Οι Έλληνες CEOs προσαρμόζονται, για να αναδειχθούν οι επιχειρήσεις τους πιο ισχυρές βραχυπρόθεσμα, και να ξεπεράσουν τον ανταγωνισμό μακροπρόθεσμα

Βραχυπρόθεσμα, για να θέσουν τη βάση για μια επιτυχή πορεία μετά από μία πιθανή ύφεση, οι CEOs στην Ελλάδα εστιάζουν στα θεμελιώδη μεγέθη, αυξάνοντας τις επενδύσεις σε επιχειρησιακές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων εσωτερικών λειτουργιών όπως οι χρηματοοικονομικές και οι λογιστικές διεργασίες, καθώς και η εφοδιαστική αλυσίδα και τα logistics. Θα επενδύσουν, επίσης, στο ανθρώπινο ταλέντο, μεταξύ άλλων στην ευεξία (wellbeing) και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του, αλλά και στην ανθεκτικότητα, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης του γεωπολιτικού κινδύνου και της οικοδόμησης ψηφιακής εμπιστοσύνης.

Ταυτόχρονα, δίνουν προτεραιότητα στη μείωση του συνολικού κόστους για να βοηθήσουν στη διατήρηση της κερδοφορίας και των περιθωρίων (57%), αναθεωρώντας τα έργα και τις κεφαλαιουχικές δαπάνες (capex – 53%), ενώ αναθέτουν διεργασίες σε εξωτερικούς συνεργάτες για να μειώσουν τα πάγια κόστη (outsourcing – 50%) και ολοκληρώνουν τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό (50%).

Μακροπρόθεσμα, οι επικεφαλής των επιχειρήσεων στην Ελλάδα αναλαμβάνουν στρατηγική δράση υιοθετώντας νέα μοντέλα εργασίας και στρατηγικές για το ανθρώπινο ταλέντο, για την προσέλκυση και διατήρηση εργαζόμενων (47%), επενδύοντας σε νεοφυείς επιχειρήσεις για να ενισχύσουν το υπάρχον χαρτοφυλάκιό τους, να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέα ταλέντα ή να δημιουργήσουν νέες επιχειρηματικές πλατφόρμες (43%), και προσαρμόζουν τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα (40%).

Συμφωνίες με στόχο τον μετασχηματισμό

Ενώ όλοι οι Έλληνες CEOs που συμμετείχαν στην έρευνα αναφέρουν ότι αναμένουν να επιδιώξουν ενεργά μια συμφωνία κατά τους επόμενους 12 μήνες, φαίνεται ότι θα κινηθούν προσεκτικά, με το 57% των στελεχών να δηλώνουν ότι θα επιδιώξουν κοινοπραξίες (Joint Ventures) ή στρατηγικές συμμαχίες με τρίτα μέρη. Η στάση αυτή είναι ευθυγραμμισμένη με τις προτεραιότητες των CEOs και στο παγκόσμιο δείγμα της έρευνας (58%).

Στο πλαίσιο αυτών των συμμαχιών, το 83% των CEOs των ελληνικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα της EY, δίνουν προτεραιότητα σε συμφωνίες σε αγορές με τις οποίες η Ελλάδα έχει ισχυρή γεωπολιτική και οικονομική σχέση.

Τα οφέλη της ενσωμάτωσης του ESG γίνονται κατανοητά

Με το ESG να αποτελεί πλέον στρατηγική επιταγή και όχι απλά μία προαιρετική επιδίωξη, οι επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων βλέπουν τα πλεονεκτήματα της ενσωμάτωσης των παραγόντων ESG στις εταιρικές στρατηγικές, το πρόγραμμα συγχωνεύσεων και εξαγορών και τον μετασχηματισμό του χαρτοφυλακίου τους. 37% των ερωτώμενων αναφέρουν ότι το κυριότερο πλεονέκτημα από την ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στην εταιρική στρατηγική, είναι ότι διαφοροποιούν τα προσφερόμενα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, καθώς και ότι ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των πελατών τους όσον αφορά τα ζητήματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης. Παράλληλα, το ίδιο ποσοστό (37%) δηλώνουν ότι βελτιώνουν τις επιδόσεις και βαθμολογίες σε κριτήρια ESG που μπορούν να επηρεάσουν θετικά τις αποφάσεις των επενδυτών. 

Η αγορά απαιτεί οι πρωτοβουλίες ESG να ευθυγραμμίζονται με την ευρύτερη ατζέντα για τα θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης. Οι ελληνικές εταιρείες λαμβάνουν μέτρα για να οικοδομήσουν την αξιοπιστία του brand τους στην αγορά, προβάλλοντας τις επιδόσεις τους σε ζητήματα ESG, καθώς και για να επωφεληθούν από το μεγάλο εύρος των μηχανισμών χρηματοδότησης που διατίθενται στην Ε.Ε. για την αποανθρακοποίηση.