Ενώ ο COVID-19 μονοπωλεί τη δημοσιότητα, το πλαίσιο για την αποτελεσματική διαχείριση γεωπολιτικών κινδύνων, δεν έχει αλλάξει θεμελιωδώς
Στην έκθεσή μας, 2020 Geostrategic Outlook, η ομάδα Γεωστρατηγικής και Επιχειρηματικότητας της EY, παρέθεσε τις τέσσερις κύριες δυνάμεις που μετασχηματίζουν το παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον – η παγκοσμιοποίηση, η τεχνολογία, τα δημογραφικά και τα περιβαλλοντικά ζητήματα – και αξιολόγησε τον τρόπο με τον οποίο οι δυνάμεις αυτές επηρεάζουν τις παγκόσμιες, αλλά και τις περιφερειακές εξελίξεις. Το παγκόσμιο ξέσπασμα του COVID-19, θα επισπεύσει, με πολλούς τρόπους, την τροχιά κάθε μίας από αυτές τις τάσεις.
Παγκοσμιοποίηση: Μία νέα μορφή περιφερειοποίησης αποκτά δυναμική
Μέσα σε μόλις λίγες εβδομάδες, ο COVID-19 οδήγησε χώρες σε όλον τον κόσμο, να κλείσουν τα σύνορά τους. Την ίδια στιγμή, πολυεπίπεδοι οργανισμοί διακυβέρνησης έχουν αποτύχει να συντονίσουν μία απάντηση στην πανδημία σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρότι αυτά τα γεγονότα δεν αποτελούν ενδείξεις ενός τέλους της παγκοσμιοποίησης, είναι ξεκάθαρο ότι η πανδημία – η οποία μπορεί να ενισχύσει τα ήδη αναδυόμενα εθνικιστικά και λαϊκιστικά αισθήματα – θα αλλάξει την τροχιά και το αφήγημα της τάσης αυτής. Οι εταιρείες θα πρέπει να προσαρμόσουν τη γεωστρατηγική τους σε τομείς, όπως η διαφοροποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπου αρκετές πολυεθνικές έχουν αρχίσει να υιοθετούν μία στρατηγική “China plus one”. Οι ανησυχίες γύρω από θέματα βιοασφάλειας αναμένεται να εντείνουν τις τάσεις για περιφερειοποίηση και τοπικοποίηση.
Τεχνολογία: Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός επιταχύνεται
Η τεχνολογία και η καινοτομία έχουν από καιρού αποδειχτεί πολύτιμες για την επιβίωση και την επιτυχία μίας επιχείρησης, και η κρίση έχει αναγκάσει όσους υιοθέτησαν αργά την ψηφιοποίηση, την εξ’ αποστάσεως εργασία και το ηλεκτρονικό εμπόριο, να επιταχύνουν τους ρυθμούς τους για να προλάβουν τους υπόλοιπους, εν μία νυκτί. Τόσο οι βραχυπρόθεσμες, όσο και οι μακροπρόθεσμες λύσεις έναντι του COVID-19 θα βασίζονται στην τεχνολογία, ακόμη και εάν η ταχεία αύξηση της διαδικτυακής κοινωνικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας, έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον πολύ πιο ευάλωτο στην παραπληροφόρηση και τις κυβερνοεπιθέσεις. Οι επιπτώσεις αυτών των αλλαγών, πάνω στην εθνική ασφάλεια και την οικονομία, θα επιταχύνουν και θα οξύνουν τη γεωπολιτική φύση του τεχνολογικού ανταγωνισμού.
Δημογραφικά: Η γήρανση καταλύτης παγκόσμιων ανακατατάξεων
Η πανδημία υπερτονίζει τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις της γήρανσης του πληθυσμού. Το δημογραφικό προφίλ μίας χώρας θα διαμορφώσει και τα λειτουργικά και κοστολογικά βάρη που επιφέρει η κρίση: οι γηρασμένες κοινωνίες αντιμετωπίζουν ένα υψηλότερο ανθρώπινο, αλλά και οικονομικό κόστος, εξαιτίας της ασθένειας, και, πιθανότατα, θα έχουν μία πιο βραδεία οικονομική ανάκαμψη. Έθνη με νεαρούς πληθυσμούς, που βρίσκονται αντιμέτωπα με υψηλά ποσοστά ανεργίας και οικονομικές διαταραχές, ως άμεσα αποτελέσματα της πανδημίας, πιθανότατα αντιμετωπίζουν έναν υψηλότερο βαθμό κινδύνου κοινωνικών αναταραχών.
Περιβάλλον: Ο αγώνας ενάντια στον χρόνο συνεχίζεται
Παρότι βοήθησε στη ραγδαία μείωση των εκπομπών αερίων, ο COVID-19, «εκθρόνισε», επίσης, την περιβαλλοντική πολιτική από θέμα άμεσου ενδιαφέροντος. Δεν είναι ξεκάθαρο το πότε και πώς το ζήτημα της περιβαλλοντικής πολιτικής θα επανέλθει, αλλά θα συμβεί σίγουρα. Είναι κοινή σοφία ότι η οικονομική αβεβαιότητα και οι δυσκολίες, αμβλύνουν τη βαρύτητα των περιβαλλοντικών ανησυχιών, αλλά όσοι είναι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής στην Ευρώπη και – πιθανότατα – στις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορεί να εκμεταλλευτούν την κρίση για να προτεραιοποιήσουν τη χρήση περισσότερης «πράσινης ενέργειας», καθώς και ανάλογες επενδύσεις.
Η πανδημία επιβάλλει θεμελιώδεις αλλαγές στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα – όπως ο περιορισμός των μετακινήσεων και των αεροπορικών ταξιδιών – οι οποίες ενδέχεται να επιμείνουν και αφού έχει υποχωρήσει η κρίση. Οι επιχειρήσεις και οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να εργάζονται, να χτίζουν και να διατηρούν ομάδες, να εξυπηρετούν πελάτες και να ζουν, δίχως να επιβιβάζονται σε αεροπλάνο. Αρκετοί θεσμικοί επενδυτές παραμένουν επικεντρωμένοι στη βιωσιμότητα, ακόμη και εν μέσω της κρίσης του COVID-19.
Πώς ο COVID-19 θα επηρεάσει τους πολιτικούς κινδύνους ανά τον κόσμο;
Η πανδημία εξελίσσεται σε διαφορετικά χρονικά πλαίσια και με ποικίλους τρόπους, σε διάφορες περιοχές ανά τον κόσμο, οδηγώντας σε αποκλίνουσες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα, ο COVID-19 έχει εντείνει την επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα, αλλά το Πεκίνο έχει εκμεταλλευτεί κρίσεις στο παρελθόν, για να προβεί σε αλλαγές στη γεωστρατηγική του, με στόχο το μακροπρόθεσμο όφελος, και πιθανότατα θα το ξανακάνει.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι διασπαστικές πιέσεις έχουν ενταθεί από μία ανταπόκριση στην πανδημία, που – τουλάχιστον μέχρι τώρα – υπήρξε ασυντόνιστη και ανασταλτική. Στις ΗΠΑ, ο COVID-19 έχει καθυστερήσει τις προκριματικές εκλογές και τα συνέδρια των κομμάτων εν όψει των προεδρικών εκλογών, επισκιάζοντας, ακόμη, και μία δυνητικά σημαντική μεταβολή στην αμερικανική πολιτική μετά τον Νοέμβριο.
Πιο ευρέως, οι αναδυόμενες αγορές έχουν χτυπηθεί σοβαρά από τον μειούμενο αριθμό εξαγωγών ειδών πρώτης ανάγκης, καθώς και εμβασμάτων και αποδείξεων τουριστικών εσόδων. Εν μέσω του αυξανόμενου κόστους διαχείρισης της πανδημίας, τέτοια σοκ μπορεί να αποτελέσουν καταλύτη πολιτικών αναταραχών.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις επιχειρήσεις;
Ο αντίκτυπος της πανδημίας του COVID-19, θα είναι αισθητός σε ένα μεγάλο εύρος επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων της αλυσίδας εφοδιασμού, του ανθρωπίνου δυναμικού, των εσόδων, της εταιρικής φήμης και της συμμόρφωσης. Η χαρτογράφηση αυτών των επιπτώσεων είναι ιδιαιτέρως σημαντική, μέσα στο ταχέως μεταβαλλόμενο πολιτικό περιβάλλον που έχει δημιουργήσει η πανδημία.
Στο «τώρα», καθώς οι εταιρείες επικεντρώνονται στη συνέχιση των δραστηριοτήτων τους, είναι ξεκάθαρο ότι θα πρέπει να παρακολουθούν την κατάσταση και να εκτιμούν το ρίσκο έκθεσης των υπαλλήλων τους στον κορωνοϊό, καθώς και τις επιπτώσεις του σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας τους. Καθώς ο COVID-19 μονοπωλεί το ενδιαφέρον και βάζει «στον πάγο» όλα τα γεωστρατηγικά επιχειρηματικά και πολιτικά ζητήματα, τα πρωτοσέλιδα, εν τέλει, θα στρέψουν αλλού την προσοχή τους και οι περιορισμοί θα αρθούν. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αρχίσουν να κοιτούν μπροστά, στο «επόμενο» στάδιο της συνέχισης της λειτουργίας τους ή της επανακλιμάκωσης των δυνατοτήτων τους. Θα πρέπει, όμως, να ξεκινήσουν τον σχεδιασμό για το «μετέπειτα» της νέας κανονικότητας που θα αναδυθεί, όταν η πανδημία θα βρίσκεται πλέον πίσω μας.
