Γιατί οι οικογενειακές επιχειρήσεις αναπτύσσονται ταχύτερα από άλλες παρόμοιες επιχειρήσεις;

Πάνω από το ένα τρίτο (34%) των οικογενειακών επιχειρήσεων στοχεύουν σε διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης (άνω του 10%), σε σχέση με το ένα τέταρτο (26%) των μη-οικογενειακών επιχειρήσεων.

Το ποσοστό των ερωτηθέντων των οποίων οι επιχειρήσεις καταγράφουν διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης, έχει αυξηθεί κατά εννέα ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με το 2017, ενώ όσοι έχουν επιτύχει υψηλή μονοψήφια ανάπτυξη αυξήθηκαν κατά 16 ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Επιπλέον, καμία από τις εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα δεν είχε αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, ενώ το 2017, 5% του συνόλου των ερωτηθέντων σημείωνε μειωμένα έσοδα.

«Εδώ βλέπουμε να επιδρούν δύο παράγοντες», αναφέρει ο Marnix van Rij, EY Global Family Business Leader. «Σε όλο τον κόσμο, οι μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις κατανοούν την πορεία των δραστικών αλλαγών και αναπτύσσονται εκτός των συνόρων, δημιουργώντας νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Αλλά βλέπουμε, παράλληλα, και οικογενειακές επιχειρήσεις να αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα της μεγαλύτερης ευελιξίας και της απλοποιημένης λήψης αποφάσεων, προκειμένου να κινηθούν ταχύτερα από τις μη-οικογενειακές επιχειρήσεις».

Οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι περισσότερο πιθανό (27% σε σχέση με το 22% των μη-οικογενειακών επιχειρήσεων) να θέσουν ως προτεραιότητα την είσοδό τους σε αγορές του εξωτερικού, ως μέρος της αναπτυξιακής τους στρατηγικής.

«Βλέπουμε, ότι υπάρχουν πολλά οφέλη από την επέκτασή μας στην Νοτιοανατολική Ασία», λέει ο Niccolò Ricci, CEO της πολυτελούς ιταλικής μάρκας ανδρικής ένδυσης, Stefano Ricci. «Το Βιετνάμ, οι Φιλιππίνες, η Ταϊλάνδη και η Καμπότζη, είναι χώρες οι οποίες αποτελούν μεγάλες ευκαιρίες για εμάς. Για παράδειγμα, έχουμε ανοίξει μια μπουτίκ στην Πνομ Πεν. Βρισκόμαστε ήδη στη Σιγκαπούρη και στο Μακάο, όπου θα ανοίξουμε και τρίτη μπουτίκ φέτος – επομένως υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για εμάς στην ευρύτερη περιοχή».

Όπως βλέπουμε και από τα αποτελέσματα ερευνών του 2018, οι οικονομίες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού, ιδιαίτερα η Κίνα και η Ινδία, αποτελούν την κινητήριο δύναμη της ανάπτυξης. Εδώ, πάνω από το 70% των οικογενειακών επιχειρήσεων που εδράζονται σε αυτές τις οικονομίες, υπολογίζουν σε μια διψήφια ανάπτυξη για αυτόν τον χρόνο.

«Οι πρωτοβουλίες του Προέδρου Xi για σημαντικές επενδύσεις σε έργα, όπως το Belt and Road Initiative, το Made in China 2025, η δημιουργία της Silicon Valley στην Greater Bay Area και η φιλοδοξία να κυριαρχήσει στους κλάδους των νέων τεχνολογιών, ειδικά την Τεχνητή Νοημοσύνη, τη ρομποτική και τη βιοτεχνολογία, προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες στους millennials της Κίνας», λέει ο Δρ. Roger King, Καθηγητής Οικονομικών στο Hong Kong University of Science and Technology Business School.

Όπως και το προηγούμενο έτος, η έρευνα καταδεικνύει ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις εστιάζουν περισσότερο στην ανάπτυξη των ανθρώπων τους, προκειμένου να διαφοροποιηθούν από άλλες παρόμοιες επιχειρήσεις. Σχεδόν οι μισές (49%) το 2018, σκοπεύουν να προσλάβουν προσωπικό πλήρους απασχόλησης, σε αντίθεση με το 38% των μη-οικογενειακών επιχειρήσεων.

«Βλέπουμε τις οικογενειακές επιχειρήσεις να προσπαθούν να διατηρήσουν ανθρώπους με δυσεύρετες δεξιότητες», δηλώνει ο van Rij, «αξιοποιώντας την ικανότητά τους να κινητοποιούν το προσωπικό σε μακροπρόθεσμη βάση, επιδιώκοντας, παράλληλα, να προσελκύσουν νέα ψηφιακά ταλέντα στις επιχειρήσεις τους».

Η διαφορετικότητα έχει ανέβει στην ατζέντα προσλήψεων των μεσαίων επιχειρήσεων – το 40% δηλώνει ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη προτεραιότητά τους, ποσοστό αυξημένο κατά 37 ποσοστιαίες μονάδες από το 2017. Δεδομένων των πολλών μελετών που αποδεικνύουν ότι η διαφορετικότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αποτελεσματικότητα και την επιτυχία των ομάδων, καθώς και στη λήψη αποφάσεων, είναι πολύ θετικό να βλέπουμε τους ηγέτες των μεσαίων επιχειρήσεων να ενστερνίζονται τα οφέλη που προκύπτουν από διαφοροποιημένες ομάδες.

«Ασχολούμαι πλέον με την Örum Oy Ab, μια εταιρεία ανταλλακτικών αυτοκινήτων», λέει η Maria Aminoff, Deputy Chairman της Mercantile Oy Ab, της μητρικής εταιρείας μιας σειράς φινλαδικών επιχειρήσεων, που βρίσκονται στην ιδιοκτησία της οικογένιας Aminoff. «Για μεγάλο χρονικό διάστημα, ήμουν η μοναδική γυναίκα στο Διοικητικό Συμβούλιο, αλλά μόλις προσλάβαμε ένα νέο μέλος του ΔΣ, κι εγώ ήθελα ιδιαίτερα να προσλάβουμε γυναίκα. Ακόμα και σε πολύ ανδροκρατούμενους κλάδους, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, πιστεύω ότι οι γυναίκες έχουν πολλά να προσφέρουν».

Οι οικογενειακές επιχειρήσεις φαίνεται ότι προσφέρουν ένα εργασιακό περιβάλλον που είναι περισσότερο ευνοϊκό για μία επιτυχημένη γυναικεία ηγεσία, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες μη-οικογενειακές επιχειρήσεις. Το 9% των οικογενειακών επιχειρήσεων έχουν στο τιμόνι τους γυναίκα (σε σύγκριση με το 3% των υπόλοιπων οργανισμών), ενώ 24% της εκτελεστικής ηγεσίας είναι γυναίκες. Οι επικεφαλής των οικογενειακών επιχειρήσεων αναγνωρίζουν, όμως, ότι πρέπει να κάνουν περισσότερα και να τοποθετήσουν τη διαφορετικότητα ακόμα πιο υψηλά στην ατζέντα των προσλήψεών τους (40% των απαντήσεων).

Η έμφαση σε ανθρώπινο δυναμικό με εξειδικευμένες δεξιότητες είναι, επίσης, αυξημένη (κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες) από το 2017 και έρχεται δεύτερη, μετά τη διαφορετικότητα (με το 16% των απαντήσεων).

«Πιστεύουμε ότι είναι πολύ σημαντικό να χτίσουμε ένα ισχυρό υπόβαθρο για θέματα σχετικά με την επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά (STEM) στην εκπαίδευση και, επομένως, αφιερώνουμε πολύ χρόνο στη συνεργασία μας με τα σχολεία και τα πανεπιστήμια», δηλώνει ο Craig Wilson, Managing Director της Williams Advanced Engineering. «Ακόμα και αυτό, αποτελεί μια σταγόνα στον ωκεανό, σε σύγκριση με την ανάγκη για εξειδικευμένους υπαλλήλους με καλό υπόβαθρο σε ζητήματα STEM, καθώς και σε θέματα μηχανικής, σε όλο το εύρος της βιομηχανίας».

Καθώς το ανθρώπινο δυναμικό γίνεται ολοένα και πιο ευέλικτο, «οι οικογενειακές επιχειρήσεις αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μπορούν να οικοδομήσουν την αφοσίωση και την εμπιστοσύνη, προκειμένου να προσελκύσουν άτομα με σπάνιες δεξιότητες», δηλώνει ο van Rij.

«Πιστεύω ότι αρέσει στους ανθρώπους να δουλεύουν για οικογενειακές επιχειρήσεις, διότι έτσι αισθάνονται μέρος ενός οράματος, κομμάτι από κάτι που διαθέτει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, όπου οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης δουλεύουν μαζί με αυτούς», λέει ο Brett Franklin, επιχειρηματίας δεύτερης γενιάς της Franklin Companies, μιας εταιρείας real estate στο Σαν Αντόνιο των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία εξειδικεύεται στις κατασκευές και τη διαχείριση κατοικιών.

Στον ανθρώπινο παράγοντα εστιάζουν και οι απαντήσεις σε σχέση με τους παράγοντες οι οποίοι θα επιταχύνουν περισσότερο την ανάπτυξη των οικογενειακών επιχειρήσεων, συγκεντρώνοντας το ένα τρίτο των απαντήσεων (34%), ποσοστό κατά 7% μεγαλύτερο από το 2017 και 5% μεγαλύτερο από τις μη-οικογενειακές επιχειρήσεις.

Με τους επικεφαλής των οικογενειακών επιχειρήσεων να εστιάζουν στην επέκταση των δραστηριοτήτων τους εκτός συνόρων, η υποτονική παγκόσμια ανάπτυξη χαρακτηρίστηκε ως ο κορυφαίος κίνδυνος για την ανάπτυξή τους, συγκεντρώνοντας το ένα τρίτο των απαντήσεων (33%), 9% περισσότερο από τις μη-οικογενειακές επιχειρήσεις, και με διαφορά 17 ποσοστιαίων μονάδων από τον δεύτερο μεγαλύτερο κίνδυνο, την αργή εγχώρια ανάπτυξη.

Ωστόσο, όταν πρόκειται για τις προκλήσεις που αφορούν πιο άμεσα τις επιχειρήσεις, οι ανεπαρκείς ταμειακές ροές βρίσκονται στην κορυφή και επιλέγονται από πάνω από το ένα τρίτο (35%) των ηγετών οικογενειακών επιχειρήσεων – 21 ποσοστιαίες μονάδες πάνω, από το 2017. «Η αύξηση των εσόδων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των ταμειακών ροών, χωρίς αυστηρή διαχείρισή τους» λέει ο Δρ. Joseph Astrachan, Professor Emeritus του Kennesaw State University. «Καθώς διερευνώνται νέες αγορές, οι όροι και οι προϋποθέσεις που καλύπτουν τις απαιτήσεις μπορεί να επιμηκυνθούν. Η προσαρμογή στα νέα πρότυπα “cash out and in”, απαιτεί καλή ανάλυση των δεδομένων».

Η πίεση στο κεφάλαιο κίνησης δε συνοδεύεται από την πρόσβαση σε κεφάλαια, η οποία συγκεντρώνει μηδαμινά ποσοστά απαντήσεων. «Το πρόβλημα δεν είναι η πρόσβαση σε μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση», λέει ο van Rij, «αλλά η εύρεση κεφαλαίου κίνησης, αρκετά γρήγορου ώστε οι επικεφαλής να ανταποκριθούν στο ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, στο οποίο δραστηριοποιούνται».

Η ψηφιοποίηση των πάντων, παρότι έχει προβλεφθεί πριν από αρκετό διάστημα, τώρα επεκτείνεται με τόσο μεγάλη ταχύτητα, που οι CEOs των οικογενειακών επιχειρήσεων, όπως και οι αντίστοιχοι ηγέτες των μεσαίων επιχειρήσεων, αγωνίζονται για να ενσωματώσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη στις επιχειρήσεις τους. Όπως όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα, έτσι και το 62% των ηγετών των οικογενειακών επιχειρήσεων, σχεδιάζουν να υιοθετήσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη στα επόμενα δυο χρόνια, ποσοστό αυξημένο κατά 56%, σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό πριν 12 μήνες.

«Εντός της εταιρείας, μέσα στο εργοστάσιο, για παράδειγμα, υπάρχουν ορισμένοι ρόλοι οι οποίοι θα μπορούσαν αυτοματοποιηθούν πλήρως στο μέλλον. Μπορώ να το δω να συμβαίνει στο μέλλον», δηλώνει ο Ibrahim Ashemimry, Co-Founder και Chairman του Munch Bakery, που βρίσκεται στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας. «Βλέπουμε, επίσης, τη δυναμική του 3D printing. Εάν μπορούσαμε να εκτυπώσουμε με 3D printing ένα κέικ, θα ήταν για εμάς ένα όνειρο που γίνεται πραγματικότητα. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αποδώσει τεράστιο όφελος για τις επιχειρήσεις μας, είτε στο customer engagement, μέσω της πλατφόρμας ηλεκτρονικού εμπορίου, είτε στον σχεδιασμό των επιχειρηματικών μας πόρων (ERP), όπου θα μπορούσαμε να την χρησιμοποιήσουμε για να προβλέψουμε πότε χρειάζεται να παράγουμε». 

Τα συστήματα γνώσης, μετασχηματίζουν σχεδόν όλους τους τομείς των επιχειρηματικών διαδικασιών – από τις συνηθισμένες back-office υποστηρικτικές λειτουργίες, έως και την εμπειρία των πελατών. Σχεδόν ένα στα τρία (29%) ανώτατα στελέχη οικογενειακών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να βελτιώσει την παραγωγικότητα, όπως και σχεδόν ένα στα τέσσερα (24%) θεωρεί τη σύγκλιση των κλάδων της οικονομίας ως μια σημαντική τάση που θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις (μετά τις δημογραφικές αλλαγές, συγκεντρώνοντας το 33% των απαντήσεων).

«Βλέπω μόνο ευκαιρίες να δημιουργούνται από την ψηφιοποίηση», λέει η Ingrid Faber της ολλανδικής οικογενειακής επιχείρησης Pooling Partners, του κορυφαίου προμηθευτή ξύλινων παλετών και κιβωτίων στην Ευρώπη. «Για παράδειγμα, η τεχνολογία στην οποία βασίζεται το Bitcoin – η διανεμημένη τεχνολογία λογιστικής – θα μπορούσε, δυνητικά, να αποδειχθεί χρήσιμη και να προσφέρει πολλά οφέλη στις επιχειρήσεις μας. Δεν αναφέρομαι στις επενδύσεις στα bitcoins, αλλά στο τι θα μπορούσε να προσφέρει η τεχνολογία πίσω από αυτά, στις επιχειρήσεις μας».

«Αναμένω ότι ο αυτοματισμός στην παραγωγή παλετών στην επιχείρησή μας, θα συνεχίσει να αυξάνεται. Οι διαδικασίες γίνονται, με τον καιρό, ολοένα και περισσότερο ρομποτικές, γεγονός που μας έχει βοηθήσει να υποστηρίξουμε την ταχύτητα και την ακρίβεια της παραγωγής», προσθέτει.

Οι απόψεις αυτές παρουσιάζονται στα αποτελέσματα της μελέτης μας, EY Growth Barometer 2018. Οι επικεφαλής των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι οι επενδύσεις στην τεχνολογία θα μετασχηματίσουν τις διαδικασίες (31%), θα βελτιώσουν την εμπειρία των πελατών (21%) και θα δημιουργήσουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα (21%). Οι εταιρείες βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια της υιοθέτησης της Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά καμιά τους δεν αμφισβητεί τον κρίσιμο ρόλο που θα διαδραματίσει στο μέλλον.

Σε μια σαφώς μεγάλη μεταστροφή σε σχέση με τα περσινά δεδομένα, το ρυθμιστικό πλαίσιο αναδεικνύεται ως η νέα κινητήριος δύναμη για την τόνωση της καινοτομίας (μόνο 2% κάτω από την κερδοφορία), για περισσότερο από το ένα τέταρτο (27%) των στελεχών των οικογενειακών επιχειρήσεων παγκοσμίως – ποσοστό το οποίο αυξήθηκε κατά 14%, σε σύγκριση με το 2017.

«Διαπιστώσαμε ότι ο αντίκτυπος του ρυθμιστικού πλαισίου στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, βοηθάει στην επιτάχυνση της καινοτομίας στα ηλεκτροκίνητα οχήματα», λέει ο van Rij, «και οι νέοι ευρωπαϊκοί νόμοι σχετικά με την προστασία των δεδομένων θα δημιουργήσουν μια νέα κατηγορία από start-ups, οι οποίες θα εστιάζουν στο πώς να βοηθήσουν τις εταιρείες με αυτούς τους νέους κανονισμούς».

Σχεδόν το ένα πέμπτο των ηγετών των οικογενειακών επιχειρήσεων, ενισχύει την καινοτομία μέσω της δημιουργίας εξωτερικών συμμαχιών. Αυτές οι εξωτερικές συμμαχίες μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές – από τη συνεργασία για υλοποίηση έργων, έως και ολόκληρα συστήματα αλυσίδων εφοδιασμού. Άλλες επιχειρήσεις ψάχνουν συστηματικά για start-ups, οι οποίες μπορούν να επιταχύνουν τη στρατηγική καινοτομίας τους.

«Πρόσφατα συνεργαστήκαμε με την Foresight Group, έναν διαχειριστή επενδύσεων, για να δημιουργήσουμε ένα αρχικό κεφάλαιο 20 εκατομμυρίων στερλινών», λέει ο Craig Wilson, Managing Director της Williams Advanced Engineering, τμήματος της βρετανικής εταιρείας Grand-Prix Engineering. «Η ιδέα είναι να εντοπίσουμε και να επενδύσουμε σε εταιρείες, οι οποίες επωφελούνται από την εμπειρία μας, και τις οικονομικές γνώσεις της Foresight».

Καθώς η ταχύτητα των αλλαγών αυξάνεται, η εταιρική ευελιξία θα γίνεται όλο και πιο κρίσιμη στη μάχη για την επιβίωση και την ανάπτυξη. Παγκοσμίως, οι CEOs θεωρούν τη γρήγορη λήψη αποφάσεων ως τον σημαντικότερο παράγοντα στη βελτίωση της ευελιξίας (27% των απαντήσεων). Στο ίδιο ποσοστό κυμαίνονται και οι ηγέτες των οικογενειακών επιχειρήσεων.

«Οι ιδιοκτήτες των οικογενειακών επιχειρήσεων συνδέονται στενά με την διαχειριστική και εκτελεστική στρατηγική», λέει ο Thomas Zellweger, Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων με εξειδίκευση στις οικογενειακές επιχειρήσεις, στο Πανεπιστήμιο του St Galen. «Αυτό τους επιτρέπει να λαμβάνουν αποφάσεις γρήγορα και να τις υλοποιούν. Ωστόσο, αληθεύει, επίσης, ότι μπορεί να περνούν περιόδους αβεβαιότητας, αναμένοντας για περισσότερη σαφήνεια και μετά να ενεργήσουν γρήγορα, αλλά αργότερα χρονικά».

Τα στελέχη των οικογενειακών επιχειρήσεων ανταποκρίνονται στην ταχύτητα των αλλαγών, με ένα στα τέσσερα (25%) να αναφέρουν ότι αφιερώνουν τουλάχιστον το ήμισυ του χρόνου τους στην κατάρτιση της μελλοντικής στρατηγικής – 8% περισσότερο από τα αντίστοιχα στελέχη των μη-οικογενειακών επιχειρήσεων. Από αυτούς που συμφωνούν ότι αυτό δεν είναι αρκετό, τέσσερις στους δέκα (40%) αναζητούν managers για να τους βοηθήσουν σε κάποιες λειτουργικές διαδικασίες, προκειμένου να μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στη μελλοντική στρατηγική.

«Οι οικογενειακές επιχειρήσεις εστιάζουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, προστατεύοντας μακροπρόθεσμα τα χαρακτηριστικά του αντικειμένου τους. Οι αποφάσεις λαμβάνονται, επίσης, με τη συμμετοχή λιγότερων ανθρώπων, λαμβάνονται γρηγορότερα και βασίζονται περισσότερο στη διαίσθηση, παρά στα δεδομένα. Υπό αυτή την έννοια, είναι περισσότερο επιχειρηματικές αποφάσεις. Η έμφαση στο μακροπρόθεσμο μέλλον και η διατήρηση της επιχειρηματικότητας, είναι πολυτέλειες που δε διαθέτουν συχνά οι εισηγμένες ή οι μη-οικογενειακές επιχειρήσεις», αναφέρει ο Abdulrahman M. AlBassam, από την εταιρεία βιομηχανικών ειδών της Μέσης Ανατολής, που φέρει το όνομά του.