Διακανονισμός ΦΠΑ επενδυτικών αγαθών – Οδηγίες Α.Α.Δ.Ε. επί μη θέσης σε λειτουργία εντός πενταετίας λόγω περιστάσεων ανεξαρτήτων της βούλησης της επιχείρησης

Οδηγίες Α.Α.Δ.Ε. για την υποχρέωση διακανονισμού ΦΠΑ εισροών για επενδυτικό αγαθό που δεν ετέθη σε λειτουργία εντός πενταετίας από την απόκτησή του (άρθρο 33 ΚΦΠΑ).

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), στα πλαίσια συμμόρφωσής της με την με αριθμό 1862/2019 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), εξέδωσε με την Εγκύκλιο 2200/2019 οδηγίες για την υποχρέωση των υποκειμένων στο φόρο επιχειρήσεων ως προς το διακανονισμό του ΦΠΑ εισροών επενδυτικού αγαθού που δεν χρησιμοποιήθηκε εντός πενταετίας από την πραγματοποίηση της δαπάνης για την απόκτηση ή κατασκευή αυτού.

Ειδικότερα:

• Σύμφωνα με τον Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000, άρθρο 33 παρ. 3), εάν εντός της πενταετίας από την πραγματο- ποίηση της δαπάνης για απόκτηση ή κατασκευή επενδυτικών αγαθών δεν έχει γίνει έναρξη της χρησιμοποίησης αυτών, θεωρείται ότι διατέθηκαν αποκλειστικά και μόνο σε αφορολόγητες πράξεις και ενεργείται εφάπαξ διακανονισμός με την δήλωση ΦΠΑ που υποβάλλεται το αργότερο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του τέταρτου μήνα από το τέλος της διαχειριστικής περιόδου (για διαχειριστικές περιόδους που λήγουν από 19.8.2015 και εφεξής, ΠΟΛ. 1205/2015).
• Το ΣτΕ με την με αριθμό 1862/2019 απόφασή του έκρινε ότι δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών που επιβάρυνε επενδυτικό αγαθό εξακολουθεί κατ’ αρχήν να υφίσταται ακόμη και αν τελικώς ο υποκείμενος στο φόρο δεν το χρησιμοποιεί λόγω περιστάσεων ανεξαρτήτων της βουλήσεώς του, κατ’ εξοχήν δε τέτοια περίσταση που αποκλείει το διακανονισμό είναι όταν η χρήση του αγαθού καθίσταται νόμω αδύνατος συνεπεία πράξεων ή παραλείψεων της διοίκησης, και δη παρανόμων.
• Επομένως, σε περιπτώσεις που προκύπτει με ασφάλεια, είτε από το νόμο είτε από δικαστική απόφαση, ότι η μη χρησιμοποίηση του επενδυτικού αγαθού εντός πενταετίας οφείλεται σε περιστάσεις ανεξάρτητες της βουλήσεως του υποκειμένου, η υποχρέωση του υποκειμένου προς διακανονισμό του φόρου εισροών δεν γεννάται.
• Σύμφωνα με την Εγκύκλιο 2200/2019, τέτοια περίπτωση αποτελεί ενδεικτικά η μη ολοκλήρωση των επενδυτικών σχεδίων που έχουν ενταχθεί στους αναπτυξιακούς νόμους 3299/2004, 3908/2011, 4399/2016 και τα οποία επενδυτικά σχέδια έχουν λάβει παράταση ολοκλήρωσης με συγκεκριμένους νόμους.
• Η Εγκύκλιος δίνει συγκεκριμένες οδηγίες για τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που θα πρέπει να έχουν οι επιχειρήσεις στη διάθεσή τους, ώστε να αποδεικνύεται το δικαίωμά τους να μην προβούν σε διακανονισμότου φόρου εισροών λόγω παράτασης ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου ανάλογα με τον αναπτυξιακό νόμο και για όσο χρόνο διαρκεί η παράταση ολοκλήρωσης.
  Τέλος, η Εγκύκλιος ρητά αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις που προέβησαν σε διακανονισμούς ΦΠΑ εισροών για επενδυτικά σχέδια που έχουν πάρει παράταση ολοκλήρωσης, μπορούν να ζητούν την επιστροφή των σχετικών ποσών, τροποποιώντας τις αντίστοιχες δηλώσεις ΦΠΑ στις οποίες έχουν συμπεριληφθεί τα σχετικά προς διακανονισμό ποσά φόρου, με την επιφύλαξη των περί παραγραφής διατάξεων.
• Πράξεις προσδιορισμού του φόρου που οριστικοποιήθηκαν με οποιονδή-ποτε τρόπο δεν ανατρέπονται και ποσά φόρου που έχουν καταβληθείδυνάμει πράξεων καταλογισμού που έγιναν οριστικές δεν αναζητούνται.

Ενόψει των ανωτέρω:

• Η με αριθμό 1862/2019 απόφαση του ΣτΕ εκδόθηκε με την επίκληση της πρόσφατης απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) της 28-2-18 στην υπόθεση C-672/16 (Imofloresmira -Investimentos Imobiliarios SA), η οποία ρητά μνημονεύει την όμοια τοποθέτηση του ΔΕΕ περί μη υποχρέωσης διακανονισμού του φόρου εισροών εκ μέρους του υποκειμένου στο φόρο λόγω περιστάσεων ανεξαρτήτων της βούλησής του στις παλαιότερες υποθέσεις C-37/95 (Ghent Coal) και C- 110/94 (INZO).
• Το ΣτΕ δέχεται ότι το δικαίωμα έκπτωσης διατηρείται όχι μόνο όταν η καθυστέρηση οφείλεται σε παράνομες ενέργειες, πράξεις ή παραλείψεις, της Διοίκησης, αλλά γενικότερα σε κάθε περίπτωση που η καθυστέρηση οφείλεται σε περιστάσεις ανεξάρτητες της βούλησης του φορολογουμένου. Κατά τούτο, λοιπόν, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των εξαιρέσεων από την διάταξη του άρθρου 33 παρ. 3 του Κώδικα ΦΠΑ που επιτάσσει τον διακανονισμό εάν εντός πενταετίας από την πραγματοποίηση της δαπάνης δεν έχει γίνει έναρξη χρησιμοποίησης του επενδυτικού αγαθού.
• Κατόπιν της πρόσφατης αυτής εξέλιξης της νομολογίας και την έκδοση της σχετικής Εγκυκλίου 2200/2019 από την Α.Α.Δ.Ε, φαίνεται ότι δικαίωμα μη διενέργειας διακανονισμού ΦΠΑ εισροών λόγω περιστάσεων ανεξάρτητων της βούλησης του φορολογουμένου έχουν όλες οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν δαπάνες για την απόκτηση ή κατασκευή επενδυτικών αγαθών, δηλαδή ακόμα και όταν οι σχετικές επενδύσεις δεν έχουν υπαχθεί σε αναπτυξιακό νόμο.
• Συνεπώς, οι επιχειρήσεις έχουν πλέον τη δυνατότητα να διερευνήσουν με ποιες προϋποθέσεις και δικαιολογητικά θα είναι σε θέση να στοιχειοθετήσουν ότι δεν έχουν την υποχρέωση να προβούν σε διακανονισμό του σχετικού ΦΠΑ εισροών ανάλογα με την περίπτωσή τους, όπως και να ζητήσουν την έντοκη επιστροφή τυχόν σχετικών ποσών ΦΠΑ εισροών που έχουν διακανονιστεί, λαμβανομένων υπόψη και των διατάξεων περί παραγραφής ή άλλων χρονικών ή λοιπών περιορισμών ανά περίπτωση.

Πατήστε εδώ για να δείτε το alert σε pdf.