Ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Crowdfunding

Στις 10 Νοεμβρίου 2021 θα τεθεί σε εφαρμογή ο Κανονισμός (ΕΕ) 2020/1503 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Οκτωβρίου 2020 σχετικά με τους Ευρωπαίους παρόχους υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης για επιχειρήσεις (ο «Κανονισμός»).

Ο Κανονισμός εισάγει ενιαίους κανόνες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις υπηρεσίες συμμετοχικής χρηματοδότησης (‘‘Crowdfunding’’) και τους παρόχους τέτοιων υπηρεσιών. Παράλληλα, σύμφωνα με την Οδηγία (ΕΕ) 2020/1504 που τροποποιεί την Οδηγία (ΕΕ) 2014/65 για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (‘’MiFID II’’), οι αδειοδοτημένοι υπό τον Κανονισμό πάροχοι υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης δεν θα υπόκεινται στις ρυθμίσεις της MiFID II.

Αναγκαιότητα και σκοπός του Κανονισμού

To Crowdfunding, όπου ένας διαμεσολαβητικός οργανισμός (πάροχος υπηρεσιών Crowdfunding) φέρνει σε επαφή μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας μια επιχείρηση (κύριο του έργου) με δυνητικούς επενδυτές, αποτελεί παγκοσμίως ένα ολοένα και σημαντικότερο εργαλείο χρηματοδότησης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Τα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει διαφορετικούς κανόνες, προσαρμοσμένους στις ανάγκες των τοπικών αγορών και επενδυτών. Αποτέλεσμα είναι οι εθνικοί κανόνες να αποκλίνουν ανά την Ένωση, παρακωλύοντας τη διασυνοριακή παροχή των υπηρεσιών Crowdfunding και θίγοντας έτσι τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς στις υπηρεσίες αυτές.

Ο νέος Κανονισμός επιδιώκει να προωθήσει τις διασυνοριακές υπηρεσίες Crowdfunding, θεσπίζοντας ενιαίες απαιτήσεις για την παροχή των υπηρεσιών αυτών, την αδειοδότηση και την εποπτεία των παρόχων τέτοιων υπηρεσιών, καθώς και τη λειτουργία της αντίστοιχης πλατφόρμας. Οι πάροχοι που θα συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες θα μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες σε ολόκληρη την Ένωση υπό το καθεστώς διαβατηρίου (‘‘passporting’’).

Πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού

 Ο Κανονισμός περιέχει ρυθμίσεις για:

•  τη συμμετοχική χρηματοδότηση βάσει δανεισμού (‘‘lending - based crowdfunding’’) και

•  τη συμμετοχική χρηματοδότηση βάσει επένδυσης (‘‘investment - based crowdfunding’’).

•  Ο Κανονισμός εφαρμόζεται σε προσφορές με ανταλλακτική αξία έως 5.000.000 ευρώ (όριο που υπολογίζεται σε περίοδο 12 μηνών).

•  Δεν περιέχονται ρυθμίσεις για περιπτώσεις συγκέντρωσης χρημάτων από το πλήθος χωρίς αντάλλαγμα ή με μη οικονομική ανταμοιβή (‘‘donation/rewards based crowdfunding’’).

Αδειοδότηση παρόχων υπηρεσιών Crowdfunding

•  To νομικό πρόσωπο το οποίο προτίθεται να παρέχει υπηρεσίες Crowdfunding υποβάλλει αίτηση στην αρμόδια αρχή του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένο.

•  Η αρμόδια αρχή λαμβάνει πλήρως αιτιολογημένη απόφαση σχετικά με τη χορήγηση ή την άρνηση χορήγησης άδειας εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία παραλαβής πλήρους αίτησης.

• Στην άδεια προσδιορίζονται οι υπηρεσίες Crowdfunding που επιτρέπεται να παρέχει ο πάροχος υπηρεσιών Crowdfunding. Ο πάροχος που επιθυμεί να επεκτείνει τις δραστηριότητές του σε πρόσθετες υπηρεσίες, υποβάλλει στην αρμόδια αρχή αίτηση για επέκταση της άδειας.

• Ο αδειοδοτημένος πάροχος που προτίθεται να παρέχει υπηρεσίες Crowdfunding σε άλλα κράτη μέλη υποβάλλει αίτηση με τις απαραίτητες πληροφορίες στην αρμόδια αρχή που του έχει χορηγήσει την άδεια λειτουργίας. Η αρχή αυτή λειτουργεί ως ενιαίο σημείο επαφής για την επικοινωνία με τις υπόλοιπες αρμόδιες εθνικές αρχές.

Οργανωτικές και λειτουργικές απαιτήσεις των παρόχων υπηρεσιών Crowdfunding

• Οι πάροχοι υπηρεσιών Crowdfunding υποχρεούνται να ενεργούν με έντιμο, θεμιτό και επαγγελματικό τρόπο, με γνώμονα την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των συμφερόντων των πελατών τους.

• Ο Κανονισμός καθορίζει μια σειρά από οργανωτικές απαιτήσεις για τους παρόχους. Συγκεκριμένα, οι πάροχοι υποχρεούνται, μεταξύ άλλων, όπως:

• εφαρμόζουν επαρκείς πολιτικές και διαδικασίες που εξασφαλίζουν την αποτελεσματική και συνετή διαχείριση, συμπεριλαμβανομένων του διαχωρισμού των καθηκόντων, της επιχειρησιακής συνέχειας και της αποτροπής των συγκρούσεων συμφερόντων,

• εφαρμόζουν κατάλληλα συστήματα και ελέγχους για την εκτίμηση των κινδύνων που σχετίζονται με τα δάνεια που πραγματοποιούνται μέσω της πλατφόρμας,

• εφαρμόζουν ένα ελάχιστο επίπεδο δέουσας επιμέλειας σχετικά με τους κυρίους έργων που προτείνουν τα προς χρηματοδότηση έργα τους μέσω της πλατφόρμας,

• διαθέτουν αποτελεσματικές και διαφανείς διαδικασίες για την αντιμετώπιση των καταγγελιών που λαμβάνουν από πελάτες.

• Οι πάροχοι θα πρέπει να διαθέτουν διασφαλίσεις προληπτικής εποπτείας (υπό τη μορφή κεφαλαίου, ασφαλιστηρίου συμβολαίου ή συνδυασμού αυτών) που ισοδυναμούν με ποσό που ανέρχεται τουλάχιστον στο ανώτερο μεταξύ:
α) των 25.000 ευρώ και
β) του ενός τετάρτου των παγίων εξόδων του προηγούμενου έτους, που αναθεωρούνται ετησίως, στα οποία πρέπει να περιλαμβάνεται το κόστος εξυπηρέτησης δανείων για τρεις μήνες, όταν ο πάροχος υπηρεσιών Crowdfunding διευκολύνει επίσης τη χορήγηση δανείων.

Προστασία επενδυτών

•  Όλες οι πληροφορίες και οι διαφημιστικές ανακοινώσεις που απευθύνονται από παρόχους υπηρεσιών Crowdfunding σε πελάτες σχετικά με τους παρόχους, τα έξοδα, τους κινδύνους, τις επιβαρύνσεις και τα κριτήρια επιλογής των έργων, πρέπει να είναι ακριβείς, σαφείς και μη παραπλανητικές.

•  Ο Κανονισμός διακρίνει μεταξύ ειδικευμένων και μη ειδικευμένων επενδυτών και εισάγει διαφορετικά επίπεδα διασφαλίσεων για κάθε κατηγορία.

• Σε περίπτωση μη ειδικευμένων επενδυτών, οι πάροχοι υπηρεσιών Crowdfunding, μεταξύ άλλων:

• αξιολογούν εάν και ποιες από τις παρεχόμενες υπηρεσίες στην πλατφόρμα τους είναι ενδεδειγμένες για αυτούς,

• προειδοποιούν ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες ενδέχεται να μην ενδείκνυνται για αυτούς,

• απαιτούν να προβούν σε προσομοίωση της ικανότητάς τους να επωμιστούν ζημίες,

•  παρέχουν περίοδο μελέτης πριν από τη σύναψη σύμβασης, η οποία λήγει ύστερα από τέσσερις ημερολογιακές ημέρες, κατά την οποία οι μη ειδικευμένοι επενδυτές μπορούν να ανακαλέσουν την προσφορά τους,

• κάθε φορά που μη ειδικευμένος επενδυτής δέχεται προσφορά για επένδυση που υπερβαίνει το ανώτερο ποσό μεταξύ των 1.000 ευρώ ή του 5% της καθαρής περιουσίας του, μεριμνούν ώστε ο ανωτέρω επενδυτής α) να λάβει προειδοποίηση σχετικά με τους κινδύνους, β) να παράσχει ρητή συγκατάθεση, γ) να αποδείξει ότι κατανοεί την επένδυση και τους κινδύνους της.

• Οι προσφορές Crowdfunding υπό το νέο Κανονισμό εξαιρούνται από την υποχρέωση δημοσίευσης ενημερωτικού δελτίου. Οι δυνητικοί επενδυτές θα λαμβάνουν ωστόσο από τον πάροχο υπηρεσιών Crowdfunding δελτίο βασικών πληροφοριών το οποίο:

• καταρτίζεται από τον κύριο του έργου,

• περιέχει τις πληροφορίες που καθορίζονται στο παράρτημα Ι του Κανονισμού,

• δεν απαιτείται να φέρει έγκριση αρμόδιας αρχής και ο κύριος του έργου είναι υπεύθυνος για το περιεχόμενό του, αλλά οι πάροχοι θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι το δελτίο είναι σαφές, σωστό και πλήρες.

Μεταβατική περίοδος

Ο Κανονισμός θα τεθεί σε εφαρμογή στις 10 Νοεμβρίου 2021. Οι πάροχοι υπηρεσιών Crowdfunding μπορούν να εξακολουθήσουν, σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία, να παρέχουν υπηρεσίες που περιλαμβάνονται πλέον στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού έως τις 10 Νοεμβρίου 2022 ή έως ότου λάβουν την άδεια που προβλέπεται στον Κανονισμό (όποια από τις δύο ημερομηνίες προηγείται).

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕSMA) θα πρέπει να καταρτίσει μέχρι τις 10 Νοεμβρίου 2021 μια σειρά από τεχνικά πρότυπα, τα οποία θα αφορούν, μεταξύ άλλων, την άδεια λειτουργίας των παρόχων, την αντιμετώπιση καταγγελιών, τη σύγκρουση συμφερόντων, την αξιολόγηση των γνώσεων των μη ειδικευμένων επενδυτών, καθώς και το δελτίο βασικών πληροφοριών. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) θα πρέπει να καταρτίσει έως την παραπάνω ημερομηνία τεχνικά πρότυπα σχετικά με τη διαχείριση ατομικού χαρτοφυλακίου δανείων. Περαιτέρω τεχνικά πρότυπα θα πρέπει να καταρτιστούν από την ESMA και την EBA εντός του 2022.

Συμπέρασμα

Η εισαγωγή του Κανονισμού αποτελεί σημαντικό βήμα για την εξέλιξη του Crowdfunding ως εναλλακτικής πηγής χρηματοδότησης. Το κατακερματισμένο ρυθμιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο περιορισμός της παροχής των υπηρεσιών κυρίως σε εθνικό επίπεδο έχει αποβεί σε βάρος της σχετικής αγοράς. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν και στην Ελλάδα νομοθετικές προσπάθειες για την ανάπτυξη του Crowdfunding, χωρίς όμως να συμβάλουν ουσιαστικά στην ανάπτυξη του εν λόγω χρηματοδοτικού εργαλείου.

Η δυνατότητα που προσφέρει ο νέος Κανονισμός για την παροχή υπηρεσιών σε ολόκληρη την Ένωση υπό καθεστώς διαβατηρίου (‘’passporting’’), θα επιτρέψει στους παρόχους υπηρεσιών Crowdfunding να υπερβούν τα εθνικά ρυθμιστικά εμπόδια και να αποκτήσουν πρόσβαση σε διαφορετικές εθνικές αγορές. Επιπλέον, οι επενδυτές θα μπορούν να επενδύουν σε πανευρωπαϊκή βάση υπό κοινούς κανόνες και επίπεδο προστασίας. Η δημιουργία αυτού του νέου ρυθμιστικού περιβάλλοντος μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για ελληνικές επιχειρήσεις να αναζητήσουν χρηματοδότηση μέσω πλατφορμών και επενδυτών εγκατεστημένων οπουδήποτε στην Ένωση.

Πλατής – Αναστασιάδης και Συνεργάτες,
Δικηγορική Εταιρεία

Η Δικηγορική Εταιρεία Πλατής – Αναστασιάδης και Συνεργάτες είναι μέλος του δικτύου EY Law με παρουσία σε 90 χώρες παγκοσμίως και αποτελείται από δυναμικό 3.500+ συνεργατών.

Πιο συγκεκριμένα, είμαστε μία ανεξάρτητη δικηγορική εταιρεία που στελεχώνεται από 25 δικηγόρους. Η Εταιρεία μας παρέχει νομικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας σε ένα ευρύ πλαίσιο εμπορικών και χρηματοοικονομικών συναλλαγών.

Ιδιαίτερα στη γεωγραφική μας περιφέρεια, έχουμε διαρκή συνεργασία με τις αντίστοιχες δικηγορικές εταιρείες συνεργαζόμενες με την EY, προκειμένου να προσφέρουμε με επαγγελματισμό και συνέπεια υπηρεσίες στους πελάτες μας με διασυνοριακές συναλλαγές.

Η εμπειρία μας, μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τις ανάγκες των πελατών μας και να τους προσφέρουμε ολοκληρωμένες λύσεις που λαμβάνουν υπόψιν τους τομείς της λογιστικής, της φορολογίας και των χρηματοοικονομικών συμβουλευτικών υπηρεσιών.

Η πρακτική που υιοθετείται από τη Δικηγορική Εταιρεία
Πλατής – Αναστασιάδης και Συνεργάτες είναι η έμφαση στην εξεύρεση λύσεων. Συνεργαζόμαστε στενά με τους πελάτες μας προκειμένου να υιοθετήσουμε καινοτόμους και πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των θεμάτων που τους απασχολούν. Βασική προτεραιότητά μας είναι να βοηθήσουμε τους πελάτες μας να επιτύχουν τους επαγγελματικούς τους στόχους. Η πείρα, η αφοσίωση και ο ενθουσιασμός που μας διακρίνει έχουν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ισχυρού πελατολογίου στο οποίο περιλαμβάνονται εγχώριες και διεθνείς εισηγμένες εταιρείες, εταιρείες Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.