Ν. 4951/2022 - Εκσυγχρονισμός της Αδειοδοτικής Διαδικασίας έργων ΑΠΕ & Αδειοδότηση Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας

Ο Ν. 4951/2022 σχετικά με τον Εκσυγχρονισμό της Αδειοδοτικής Διαδικασίας έργων Αδειοδότησης Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΠΕ) στοχεύει στην απλοποίηση και επιτάχυνση της Β’ φάσης έργων ΑΠΕ και Συμπαραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) και, παράλληλα, θέτει το πλαίσιο ρύθμισης για την δραστηριότητα της αποθήκευσης ενέργειας. Τέλος, ρυθμίζει με νέες διατάξεις την αγορά ενέργειας με σκοπό την συγκράτηση των χονδρικών και λιανικών τιμών.

Στις 4 Ιουλίου 2022 η Ελληνική Βουλή ψήφισε τον Ν. 4951/2022 με τίτλο «Εκσυγχρονισμός της αδειοδοτικής διαδικασίας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – Β΄ φάση, Αδειοδότηση παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, πλαίσιο ανάπτυξης Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών και ειδικότερες διατάξεις για την ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 129/A/04-07-2022).

Από κοινού με τον Ν. 4685/2020, ο νέος Νόμος αναθεωρεί το πλαίσιο αδειοδότησης έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας («ΑΠΕ») και Συμπαραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας Υψηλής Απόδοσης («ΣΗΘΥΑ»),

Ήδη, με τα άρθρα 106-109 του Ν. 4964/2022 ο Ν. 4951/2022 υπέστη επιμέρους νομοτεχνικές βελτιώσεις και τροποποίηση του άρθρου 138 αυτού αναφορικά με το ορόσημο ανακοίνωσης μηνιαίας βάσης των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας με αναφορά σε τυχόν εκπτώσεις.

1. Σκοπός και Αντικείμενο

Κατ’ επιταγή του άρθρου 16 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 «για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές», τα κράτη – μέλη της ΕΕ υποχρεώθηκαν να αναλάβουν νομοθετικές πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και τον περιορισμό του απώτατου χρόνου αδειοδότησής τους στα δύο έτη.

Στο πλαίσιο αυτό, ήδη με τον Ν. 4685/2020 τέθηκαν σε εφαρμογή διατάξεις για τον εκσυγχρονισμό της Α’ φάσης της αδειοδότησης έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας («ΑΠΕ») και Συμπαραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας Υψηλής Απόδοσης («ΣΗΘΥΑ»), ιδίως της αντικατάστασης της άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε και Σ.Η.Θ.Υ.Α.

Σκοπός του νέου Ν. 4951/2022 είναι η απλοποίηση και επιτάχυνση της Β’ φάσης αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που εκκινεί από την υποβολή αίτησης ενώπιον του αρμόδιο Διαχειριστή για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης και ολοκληρώνεται με την έκδοση της Άδειας Λειτουργίας.

Επιπρόσθετα, ο νέος Νόμος θέτει το νομοθετικό πλαίσιο για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ρυθμίζει την ανάπτυξη έως δέκα (10) πιλοτικών θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών.

Τέλος, με επιμέρους διατάξεις του Ν. 4951/2022 νομοθετούνται μέτρα για την ρύθμιση της αγοράς ενέργειας, ιδίως της αγοράς φυσικού αερίου, με σκοπό την συγκράτηση των τιμών χονδρικής και λιανικής στις αγορές αυτές.

2. Στάδια Αδειοδότησης Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Με το άρθρο 4 αυτού, ο Ν. 4951/2022 επανεπιβεβαιώνει σε γενικό επίπεδο και ως προς τη Β’ φάση εν μέρει τροποποιεί τα στάδια αδειοδότησης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ως εξής:

• Δυνατότητα παροχής των γνωμοδοτήσεων που απαιτούνται για την περιβαλλοντική αδειοδότηση σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.
• Έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας («ΡΑΕ»).
• Έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων («ΑΕΠΟ») για έργα της κατηγορίας Α΄ ή υπαγωγή σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα της κατηγορίας Β΄ ή βεβαίωση απαλλαγής από περιβαλλοντική αδειοδότηση για τα έργα που απαλλάσσονται βάσει του ν. 4014/2011, η οποία χορηγείται από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από την υποβολή του αιτήματος. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας των είκοσι (20) ημερών από την υποβολή του σχετικού αιτήματος τεκμαίρεται αυτοδικαίως η απαλλαγή από την υποχρέωση περιβαλλοντικής αδειοδότησης, με την προσκόμιση από τον ενδιαφερόμενο του αριθμού πρωτοκόλλου του σχετικού αιτήματος (βλ. και άρθρο 3 § 6 του Ν. 4951/2022).
• Έκδοση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή.
• Έγκριση επέμβασης σε δάσος ή δασική έκταση, του άρθρου 45 του ν. 998/1979 (Α΄ 289), εφόσον απαιτείται και δεν είναι ενσωματωμένη στην απόφαση περιβαλλοντικής αδειοδότησης, άλλως των αναγκαίων αδειών για την κτήση του δικαιώματος χρήσης του γηπέδου εγκατάστασης του έργου.
• Αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
• Έκδοση Άδειας Εγκατάστασης από τη Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για έργα τα οποία κατατάσσονται στην κατηγορία περιβαλλοντικής κατάταξης Α1 ή από τις οικείες Διευθύνσεις Τεχνικού Ελέγχου των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για έργα, τα οποία κατατάσσονται, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για χορήγηση άδειας εγκατάστασης, στις Α2 και Β΄ κατηγορίες περιβαλλοντικής κατάταξης.
• Κατάρτιση Σύμβασης Σύνδεσης με τον αρμόδιο Διαχειριστή, η οποία προβλέπει τις υποχρεώσεις των δύο (2) μερών για την υλοποίηση των έργων σύνδεσης, την ηλέκτριση και σύνδεση στο Δίκτυο ή στο Σύστημα των εγκαταστάσεων του χρήστη, καθώς και κάθε άλλο θέμα που ορίζεται στους σχετικούς Κώδικες Διαχείρισης του Συστήματος ή του Δικτύου ή των ΜΔΝ.
• Κατάρτιση Σύμβασης Λειτουργικής Ενίσχυσης ή έκδοση Βεβαίωσης Απευθείας Συμμετοχής στην Αγορά.
• Χορήγηση αδειών (συμπεριλαμβανομένων των οικοδομικών αδειών ή εγκρίσεων εργασιών μικρής κλίμακας κατά περίπτωση), πράξεων, πρωτοκόλλων ή άλλων εγκρίσεων που απαιτούνται για την εγκατάσταση του σταθμού.
• Υποβολή Δήλωσης Ετοιμότητας στον αρμόδιο Διαχειριστή για τη σύνδεση του σταθμού με το Δίκτυο ή το Σύστημα μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εγκατάστασης του σταθμού.
• Έκδοση Άδειας Λειτουργίας από τη Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για έργα τα οποία κατατάσσονται στην κατηγορία περιβαλλοντικής κατάταξης Α1 ή από τις οικείες Διευθύνσεις Τεχνικού Ελέγχου των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για έργα, τα οποία κατατάσσονται, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για χορήγηση άδειας εγκατάστασης, στις Α2 και Β΄ κατηγορίες περιβαλλοντικής κατάταξης.

Οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας ΑΠΕ ή/και αποθήκευσης χαρακτηρίζονται ως έργα δημόσιας ωφέλειας. Στο πλαίσιο αυτό, κάτοχοι σταθμών παραγωγής έχουν δικαίωμα για την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή για την εις βάρος αυτών σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων σύμφωνα με τον Ν. 2882/2001 (άρθρο 11 § 34 του Ν. 4951/2022).

3. Σύνδεση Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με το Δίκτυο ή το Σύστημα

Για την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης, ο Ν. 4951/2022 καταργεί το στάδιο της Μη Δεσμευτικής Προσφοράς Σύνδεσης σε έργα ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και ρυθμίζει εκ νέου τη διαδικασία σύνδεσης με τον διαχειριστή του δικτύου διανομής ή του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 5 § 1 του Ν. 4951/2022, μετά την ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ο κάτοχος της Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας ή της άδειας Παραγωγής αποκτά το δικαίωμα να υποβάλλει αίτηση για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης στον αρμόδιο Διαχειριστή. Για την υποβολή της αίτησης για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, ο κάτοχος του σταθμού υποχρεούται να υποβάλει στον αρμόδιο Διαχειριστή, εγγυητική επιστολή, με διάρκεια ισχύος κατ’ ελάχιστον δυο (2) έτη, με ύψος που ορίζεται ανά μονάδα ονομαστικής ισχύος του αιτήματος σε κιλοβάτ (kW).

Μετά την υποβολή της αίτησης, η εκ του νόμου διαδικασία για την χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης ορίζεται ως εξής (άρθρο 5 § 7 και 11-13 του Ν. 4951/2022):

• Σε είκοσι (20) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, ο αρμόδιος Διαχειριστής εκδίδει βεβαίωση πληρότητας αίτησης ή ζητεί συμπληρωτικά έγγραφα και στοιχεία, καθώς και διευκρινίσεις επί των ήδη υποβληθέντων εγγράφων, άλλως η αίτηση τεκμαίρεται πλήρης. Η μη προσκόμιση των συμπληρωματικών στοιχείων από τον αιτούντα, εντός της τεθείσας προθεσμίας, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των είκοσι (20) ημερών, καθιστά άνευ ετέρου απαράδεκτη την αίτηση.
• Σε δύο (2) μήνες από την ημερομηνία υποβολής πλήρους φακέλου, ο αρμόδιος Διαχειριστής χορηγεί την Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στον ενδιαφερόμενο και την κοινοποιεί στον Φορέα Αδειοδότησης ή γνωστοποιεί τυχόν αδυναμία σύνδεσης σύμφωνα με τον νόμο.
• Σε δύο (2) μήνες από την έκδοσή της, ο ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα είτε να αποδεχθεί την Οριστική Προσφορά Σύνδεσης, υποβάλλοντας τη σχετική υπεύθυνη δήλωση αποδοχής στον Διαχειριστή, με την οποία η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης καθίσταται δεσμευτική, είτε να υποβάλλει αιτιολογημένο αίτημα επανεξέτασης του αιτήματός του, προτείνοντας εναλλακτικό τρόπο σύνδεσης ή επαναξιολόγηση της σύνδεσης του σταθμού, λαμβάνοντας υπόψη άλλες τεχνικές λύσεις.

Για την υπογραφή Σύμβασης Σύνδεσης με τον αρμόδιο Διαχειριστή απαιτείται να έχει προηγηθεί η έκδοση Απόφασης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησηςγια το σύνολο των έργων σύνδεσης και Άδειας Εγκατάστασης του σταθμού. Η υπογραφή Σύμβασης Σύνδεσης λαμβάνει χώρα μετά την υποβολή σχετικής αίτησης προς τον αρμόδιο Διαχειριστή, συνοδευόμενης από τα δικαιολογητικά έγγραφα που προβλέπονται στο άρθρο 8 § 5 του Ν. 4951/2022. Με την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης καταβάλλεται το σύνολο του συμβατικού τιμήματος που αφορά στο τμήμα ή σύνολο των έργων που κατασκευάζει ο αρμόδιος Διαχειριστής, με ανώτατο όριο τις διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ (άρθρο 8 του Ν. 4951/2022).

Οι προσφορές και οι συμβάσεις σύνδεσης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ δύνανται να περιλαμβάνουν τους ειδικούς όρους, οι οποίοι επιτρέπουν την επιβολή λειτουργικών περιορισμών στην έγχυση ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος (άρθρο 10 § 2 του Ν. 4951/2022). Εντούτοις, με την εφαρμογή των παραπάνω περιορισμών έγχυσης δεν δύναται να επιβληθεί μείωση της μέγιστης ισχύος παραγωγής των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η οποία να οδηγεί σε περιορισμό της εγχεόμενης ενέργειας υψηλότερο από το πέντε τοις εκατό (5%) της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας των σταθμών αυτών (άρθρο 10 § 3-4 του Ν. 4951/2022).

Ο χρόνος υλοποίησης των έργων σύνδεσης, που αναλαμβάνουν συμβατικά οι αρμόδιοι Διαχειριστές, δεν μπορεί να υπερβαίνει από το χρονικό σημείο της υπογραφής της Σύμβασης Σύνδεσης (άρθρο 8 § 13 του Ν. 4951/2022):

• τους έξι (6) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε Yποσταθμούς Υψηλής/Μέσης Τάσης, και αφορά αποκλειστικά εργασίες για επέκταση ή ενίσχυση δικτύου μέχρι διακοσίων μέτρων (200 μ.),
• τους εννέα (9) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε Yποσταθμούς Υψηλής/Μέσης Τάσης,
• τους δεκαοκτώ (18) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον απαιτούνται εργασίες σε Yποσταθμούς Υψηλής/Μέσης Τάσης,
• τους είκοσι τέσσερις (24) μήνες για τους σταθμούς που συνδέονται στο Σύστημα και δεν απαιτούνται έργα γραμμών μεταφοράς άνω του ενός (1) χιλιομέτρου ή έργα υπερυψηλής τάσης.
• τους τριάντα έξι (36) μήνες για τους σταθμούς που συνδέονται στο Σύστημα, εφόσον απαιτούνται έργα γραμμών μεταφοράς άνω του ενός (1) χιλιομέτρου ή έργα υπερυψηλής τάσης.

Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται πλαίσιο για την κατά προτεραιότητα χορήγηση Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ από τον Διαχειριστή του Δικτύου και τον Διαχειριστή του Συστήματος, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών που έχουν χαρακτηρισθεί ή χαρακτηρίζονται ως κορεσμένα δίκτυα (άρθρο 89 του Ν.4951/2022).

Το νέο πλαίσιο προτεραιότητας υπάγει στο πεδίο εφαρμογής του ορισμένες ομάδες παραγωγών ενέργειας, όπως σταθμούς σε απόσταση έως 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα και σταθμούς που έχουν χαρακτηρισθεί ως «στρατηγικές επενδύσεις», ενώ θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις ως προς την υπαγωγή (ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/84014/7123, ΦΕΚ 4333/Β/12-08-2022).

4. Έκδοση Άδειας Εγκατάστασης Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Εφόσον έχει λάβει Απόφαση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης και Οριστική Προσφορά Σύνδεσης και δύναται να τεκμηριώσει γραπτώς την εξασφάλιση του δικαιώματος χρήσης του γηπέδου εγκατάστασης καθώς και των χώρων των συνοδών έργων, ο κάτοχος της Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας ή της άδειας Παραγωγής δύναται να αιτηθεί την έκδοση Άδειας Εγκατάστασης του σταθμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών αρχών, με συνυποβολή των δικαιολογητικών εγγράφων του άρθρου 17 § 3 του Ν. 4951/2022.

Η Άδεια Εγκατάστασης εκδίδεται εντός είκοσι (20) ημερών από την υποβολή της αίτησης ή από την ημερομηνία υποβολής τυχόν συμπληρωματικών ή διευκρινιστικών στοιχείων και δημοσιεύεται στον ιστότοπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», καθώς και σε ειδική ιστοσελίδα που δημιουργείται στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (άρθρο 17 § 5 και 9-10 του Ν. 4951/2022). Σε περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών του παρόντος από την οικεία Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο ενδιαφερόμενος δύναται να αιτηθεί Άδεια Εγκατάστασης ενώπιον της Διεύθυνσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (άρθρο 17 § 14 του Ν. 4951/2022).

Η Άδεια Εγκατάστασης εκδίδεται άπαξ και ισχύει για τρία (3) έτη, με δυνατότητα παράτασης έως δώδεκα (12) μήνες, εφόσον ο κάτοχος της Άδειας Εγκατάστασης δηλώσει εγγράφως στην αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή την πρόθεσή του να ολοκληρώσει το έργο και εφόσον έχει καταβάλει το «Τέλος Παράτασης Εγκατάστασης και Δέσμευσης Ηλεκτρικού Χώρου», το οποίο ορίζεται σε χίλια (1.000) ευρώ ανά μεγαβάτ (MW) Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής, για κάθε μήνα παράτασης (άρθρο 19 του Ν. 4951/2022).

5. Πλαίσιο και Άδεια Λειτουργίας Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εγκατάστασης του σταθμού και των έργων σύνδεσης, Ο κάτοχος του σταθμού υποβάλλει αίτηση στον αρμόδιο Διαχειριστή για την ενεργοποίηση της σύνδεσης του σταθμού με το Σύστημα ή το Δίκτυο και, εντός είκοσι (20) ημερών ο αρμόδιος Διαχειριστής προβαίνει στην ηλέκτριση του Σταθμού, εκδίδοντας και σχετική Βεβαίωση Ηλέκτρισης. Σε περίπτωση κατά την οποία ο αρμόδιος Διαχειριστής δεν προβεί στη σύνδεση του σταθμού εντός της ως άνω προθεσμίας, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας δύναται, με απόφασή της, να επιβάλει πρόστιμο, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του σταθμού και την καθυστέρηση της σύνδεσης, καθώς και την τεκμηρίωση των λόγων καθυστέρησης από τον αρμόδιο Διαχειριστή (άρθρο 26 του Ν. 4951/2022).

Για τη λειτουργία σταθμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή/και σταθμού αποθήκευσης απαιτείται η έκδοση Άδειας Λειτουργίας. Ο κάτοχος του σταθμού αιτείται την άδεια λειτουργίας ενώπιον της αρμόδιας διοικητικής αρχής, συνυποβάλλοντας τα δικαιολογητικά έγγραφα που προβλέπονται στο άρθρο 28 § 2 του Ν.4951/2022.

Σε είκοσι (20) ημέρες από την υποβολή της αίτησης η Αρχή αποστέλλει κλιμάκιο για επιτόπια αυτοψία του έργου και, κατόπιν, σε τριάντα (30) ημέρες εκδίδει την σχετική Άδεια Λειτουργίας. Η Άδεια Λειτουργίας, που κοινοποιείται στον αιτούντα και δημοσιεύεται στον ιστότοπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και σε ειδική ιστοσελίδα που δημιουργείται στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχει διάρκεια είκοσι (20) έτη από την έκδοσή της, με δυνατότητα ανανέωσης για ίσο χρονικό διάστημα (άρθρο 28 του Ν. 4951/2022).

6. Διασφάλιση Υλοποίησης Σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

Για τη διασφάλιση της υλοποίησης των υπό αδειοδότηση έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ο Ν. 4951/2022 προβλέπει συγκεκριμένες προθεσμίες, μετά την πάροδο των οποίων η χορηγηθείσα Βεβαίωση Παραγωγού ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Άδεια Παραγωγής παύει αυτοδικαίως να ισχύει. Αυτό προβλέπεται, αν ο κάτοχος του σταθμού δεν αιτηθεί την έκδοση Άδειας Εγκατάστασης εντός των ακόλουθων προθεσμιών από την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης:

• Σε δώδεκα (12) μήνες για φωτοβολταϊκούς, χερσαίους αιολικούς και υβριδικούςσταθμούς ΑΠΕ.
• Σε δεκαοκτώ (18) μήνες για τις λοιπές τεχνολογίες σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή/και σταθμών αποθήκευσης.
• Σε είκοσι τέσσερις (24) μήνες για τους σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που ανήκουν στην κατηγορία των Ειδικών Έργων, ή για υβριδικούς σταθμούς που συμπεριλαμβάνουν στο έργο τους την κατασκευή υποθαλάσσιας διασύνδεσης δύο ή περισσοτέρων ΜΔΝ.

Οι προθεσμίες μπορούν να παρατείνονται για διάστημα μέχρι δώδεκα (12) μήνες, εφόσον ο κάτοχος Βεβαίωσης δηλώσει εγγράφως στη ΡΑΕ και στον αρμόδιο Διαχειριστή την πρόθεσή του να ολοκληρώσει το έργο και καταβάλλει το Τέλος Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης, το οποίο ορίζεται σε χίλια (1000) ευρώ ανά μεγαβάτ (MW) Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής για κάθε μήνα παράτασης (άρθρο 31 § 1 του Ν. 4951/2022).

Για σταθμούς με οριστικές προσφορές σύνδεσης από την 01.09.2022, οι οποίοι έχουν επιλεγεί σε διαγωνιστική διαδικασία, δεν ισχύουν οι ως άνω προθεσμίες αλλά οι προθεσμίες που ορίζονται στην απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας του άρθρου 7 § 3 του ν. 4414/2016 (άρθρο 31 § 7 του Ν. 4951/2022).

Επιπλέον, η Βεβαίωση Παραγωγού ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Άδεια Παραγωγής παύει αυτοδικαίως να ισχύει στις ακόλουθες περιπτώσεις (άρθρο 31 § 2 του Ν. 4951/2022):

• Εάν, μέχρι την ημερομηνία λήξης της Άδειας Εγκατάστασης, δεν έχει υποβληθεί από τον κάτοχο του σταθμού Δήλωση Ετοιμότητας προς τον αρμόδιο Διαχειριστή ή αίτηση προς την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή για τη χορήγηση Άδειας Λειτουργίας.
• Εάν στον ενδιαφερόμενο έχει χορηγηθεί Οριστική Προσφορά Σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή και δεν έχει γίνει αποδεκτή από τον ενδιαφερόμενο, εντός της τεθείσας χρονικής προθεσμίας ή αυτός δεν έχει αιτηθεί τη διατήρηση της εγγυητικής επιστολής, που είναι κατατεθειμένη στον αρμόδιο Διαχειριστή.
• Εάν μετά τη γνωστοποίηση της αδυναμίας σύνδεσης ο ενδιαφερόμενος είτε: (α) δεν έχει αιτηθεί τη διατήρηση της σχετικής αίτησης για να λάβει Οριστική Προσφορά Σύνδεσης είτε (β) υποβάλλει σχετικό αίτημα για την επιστροφή της εγγυητικής επιστολής.

Για την παύση ισχύος της Άδειας Παραγωγής ή της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, δεν απαιτείται η έκδοση διαπιστωτικής πράξης. Η παύση ισχύος αποτυπώνεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο και στο γεωπληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ, ενημερώνεται ο αρμόδιος Διαχειριστής και αποδεσμεύεται: (α) η έκταση, η οποία είχε δηλωθεί ως θέση εγκατάστασης του σταθμού αυτού, και (β) ο δεσμευθείς ηλεκτρικός χώρος για το εν λόγω έργο (άρθρο 31 § 3 του Ν. 4951/2022).

Σε περίπτωση παύσης ισχύος της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων κατά τα ανωτέρω, παύουν να ισχύουν όλες οι άδειες που έχουν εκδοθεί για τον σταθμό, ιδίως Αποφάσεις Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, πράξεις που προβλέπονται στη δασική νομοθεσία, Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης και Άδειες Εγκατάστασης (άρθρο 31 § 4 του Ν. 4951/2022).

7. Αδειοδότηση και Λειτουργία Δραστηριότητας Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας

Με το Μέρος Γ’ (άρθρα 59-78) του Ν. 4951/2022 ενσωματώνονται οι διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της τροποποίησης των σχετικών διατάξεων των Νόμων 4001/2011 και 4067/2012.

Έτσι, ως αποθήκευση ορίζεται η αναβολή της τελικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας σε χρονική στιγμή μεταγενέστερη της παραγωγής της, με τη μετατροπήτης σε μορφή ενέργειας που μπορεί να αποθηκευτεί, η αποθήκευση της εν λόγω ενέργειας και η μεταγενέστερη εκ νέου μετατροπή της εν λόγω ενέργειας σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ εντάσσεται πλέον στις δραστηριότητες ηλεκτρικής ενέργειας, υπόκειται σε άδεια η οποία χορηγείται από τη ΡΑΕ κατά τα άρθρα 132Ε έως 132Ζ και τον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης του άρθρου 135A του Ν. 4001/2011 (άρθρο 2 § 3 ιγ’, λδ’ και λε’ του Ν. 4001/2011).

Πιο συγκεκριμένα, η δραστηριότητα της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέπεται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή τα οποία έχουν νομίμως εξαιρεθεί από την υποχρέωση αυτή, όπως σταθμούς αποθήκευσης ισχύος έγχυσης μικρότερης του ενός μεγαβάτ (1 MW) (άρθρο 132Ε §2 του Ν. 4001/2011). Η άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας χορηγείται από τη ΡΑΕ για χρονικό διάστημα έως και είκοσι πέντε (25) ετών και μπορεί να παραταθεί για ίσο χρόνο με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στον παρόντα και στον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης. Ειδικά για τους σταθμούς αποθήκευσης τεχνολογίας αντλησιοταμίευσης, η αδεια αποθήκευσης χορηγείται για χρονικό διάστημα έως και τριάντα πέντε (35) ετών (άρθρο 132Ε § 3 του Ν. 4001/2011). Η Ρ.Α.Ε. τηρεί Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (Η.Μ.ΑΠ.Η.Ε.) µέσω του οποίου εκδίδονται οι άδειες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και στο οποίο καταχωρούνται τα στοιχεία, αιτήσεις, διαδικασίες και λεπτομέρειες, που εξειδικεύονται στον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης (άρθρο 132Ε § 4 του Ν. 4001/2011).

Εντός τριών (3) μηνών από την ανάρτηση από την ΡΑΕ σχετικού καταλόγου, κάτοχοι εν ισχύ αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας υποβάλλουν τα έγγραφα της περ. (α) της παρ. 1 του άρθρου 132ΣΤ για την έκδοση αντίστοιχων αδειών αποθήκευσης με βάση τον νέο Νόμο, άλλως οι σχετικές άδειες ανακαλούνται (άρθρο 132Η § 2 και 4 του Ν. 4001/2011).

Αντιστοίχως, κάτοχοι εν ισχύ Βεβαιώσεων Παραγωγού ή Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων ή Αδειών Παραγωγής ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που επιθυμούν την ενσωμάτωση αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή τη δυνατότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται ή δεν απορροφάται από το σύστημα μεταφοράς ή το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, δύνανται να ακολουθούν είτε την κανονική διαδικασία τροποποίησης αδειών είτε τη διαδικασία του άρθρου 42 του Ν. 4951/2022 για τη ριζική ανανέωση των σταθμών και την εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και την αντίστοιχη τροποποίηση της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή της Άδειας Παραγωγής.

8. Ψηφιοποίηση της Διαδικασίας Αδειοδότησης

Για την διεξαγωγή της αδειοδοτικής διαδικασίας τίθεται σε λειτουργία ενιαίο Πληροφοριακό Σύστημα Αδειοδότησης Έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας («ΠΣΑΠΕ»), το οποίο τηρεί η Υπηρεσία μιας Στάσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το ΠΣΑΠΕ λειτουργεί ως πύλη εισόδου όλων των αιτήσεων των παραγωγών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και ως κοινό σημείο διασύνδεσης και διαλειτουργικότητας των επιμέρους πληροφοριακών συστημάτων των εμπλεκόμενων αδειοδοτικών αρχών. Κάθε σταθμός ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή/και σταθμός αποθήκευσης λαμβάνει κατά την καταχώριση του στο ΠΣΑΠΕ μοναδικό αριθμό μητρώου, ο οποίος διατηρείται καθ’ όλη την ηλεκτρονική διεκπεραίωση της αδειοδοτικής του διαδικασίας μέσω του ΠΣΑΠΕ. Ο ενδιαφερόμενος καταχωρεί ηλεκτρονικά το αίτημα και τα απαιτούμενα συνοδευτικά δικαιολογητικά, τα οποία και διαβιβάζονται αυτόματα στις αδειοδοτούσες αρχές, παρακολουθεί την εξέλιξή του και λαμβάνει ηλεκτρονικά τις εκδοθείσες αποφάσεις ή τις γνωμοδοτήσεις των αδειοδοτικών αρχών. Το ΠΣΑΠΕ διαθέτει σύστημα ειδοποιήσεων και ειδοποιεί αυτόματα, μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τους επενδυτές και τις αδειοδοτούσες αρχές, για τις προθεσμίες κάθε τρέχουσας αδειοδοτικής διαδικασίας και τη λήξη της ισχύος των οικείων αδειών ή συμβάσεων. (άρθρα 3 §36 και 41 του Ν. 4951/2022).

Επιπρόσθετα, η υποβολή των αιτήσεων, καθώς και των απαιτούμενων δικαιολογητικών για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, τη σύναψη Σύμβασης Σύνδεσης, τη θέση του σταθμού σε (δοκιμαστική) λειτουργία, τη σύνδεσή του, καθώς και κάθε επικοινωνία του αιτούντα με τον Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή κατάλληλης ηλεκτρονικής πλατφόρμας, προσβάσιμης μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov. gr) με ευθύνη των Διαχειριστών για την κατασκευή και την εύρυθμη λειτουργία της (άρθρο 39 του Ν. 4951/2022).

Περαιτέρω, στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δημιουργείται ειδική ιστοσελίδα, στην οποία αναρτώνται οι Άδειες Εγκατάστασης και Λειτουργίας που εκδίδονται από τις αρμόδιες αδειοδοτούσες αρχές.

Επιπρόσθετα, η ΔΑΠΕΕΠ και ο ΔΕΔΔΗΕ με την ιδιότητα του Διαχειριστή των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, τηρούν Μητρώο των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ οι οποίοι βρίσκονται σε λειτουργία. Ακόμη, οι Διαχειριστές του Συστήματος και του Δικτύου δημοσιεύουν στους αντίστοιχους ιστότοπούς τους, ανά δύο (2) μήνες, αφενός τις λίστες με τα στοιχεία των εκκρεμών αιτήσεων για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης και Σύμβασης Σύνδεσης, καθώς και με τις Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης και τις Συμβάσεις Σύνδεσης που έχουν συνάψει, και, αφετέρου, στοιχεία για τη σύνδεση νέων σταθμών ΑΠΕ (άρθρο 39 του Ν. 4951/2022).