Νόμος 4738/2020: Διαχειριστές Αφερεγγυότητας

Με το Ν. 4738/2020 (ΦΕΚ Α’ 207/27.10.2020) με τον τίτλο «Ρύθμιση οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις» (εφεξής «ο Νόμος»), ρυθμίζεται κατά τρόπο ολιστικό το σύνολο των διατάξεων περί διαδικασιών αφερεγγυότητας, εντάσσονται δε και οι διατάξεις που διέπουν το επάγγελμα του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, σε εναρμόνιση και με τις προβλέψεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1023 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Ιουνίου 2019 «περί πλαισίου για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και τις ανικανότητες ή την έκπτωση οφειλετών, καθώς και περί μέτρων βελτίωσης των διαδικασιών αυτών, και για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 (Οδηγία για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα)».

Αναγκαιότητα και σκοπός ρύθμισης 

Το ρυθμιστικό πλαίσιο περί Διαχειριστών Αφερεγγυότητας εισήλθε στην ελληνική έννομη τάξη τον Δεκέμβριο 2016 με το π.δ. 133/2016, σε υλοποίηση της σχετικής εξουσιοδοτικής διάταξης δυνάμει του Νόμου 4336/2015, ευρέως γνωστού ως «Τρίτο Μνημόνιο», στο οποίο καθορίζονταν τα προσόντα, οι αρμοδιότητες καθώς και τα κύρια δικαιώματα και υποχρεώσεις τους. Ωστόσο από την εφαρμογή του εν λόγω θεσμού στην πράξη και μετά από σχετική αξιολόγηση προέκυψε η αναγκαιότητα επανεξέτασης του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, ώστε να καλύπτονται κάποια καίρια ζητήματα προς όφελος τόσο των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας, αλλά και των πιστωτών και εν τέλει και των ίδιων των οφειλετών, όπως: τα ελάχιστα απαιτούμενα προσόντα, η εποπτεία και ο έλεγχος των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας, η αμοιβή, η ευθύνη και η ασφάλιση, η πρόσβαση στο επάγγελμα του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας ακόμα και νομικών προσώπων, η θεσμοθέτηση ενός ουσιαστικού κώδικα δεοντολογίας, καθώς και η εγκαθίδρυση ενός αποτρεπτικού μηχανισμού κυρώσεων, ζητήματα που το νέο θεσμικό πλαίσιο προσπαθεί να επιλύσει.

Οι ρυθμίσεις του νέου Νόμου 

Ειδικότερα με τις διατάξεις των άρθρων 227 – 263 και 265 του Νόμου επέρχονται οι κάτωθι τροποποιήσεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο περί Διαχειριστών Αφερεγγυότητας:

• Εισάγεται για πρώτη φορά η έννοια του Πιστοποιημένου Προσώπου, το οποίο είναι πάντοτε φυσικό πρόσωπο, κάτοχος Πιστοποίησης για την άσκηση του επαγγέλματος του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, σε διάσταση με την έννοια του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, που μπορεί να ορισθεί φυσικό πρόσωπο υπό την προϋπόθεση ότι κατέχει ισχύουσα πιστοποίηση, ατομικά ή ως κοινοπραξία πιστοποιημένων προσώπων, καθώς και νομικό πρόσωπο και ειδικότερα δικηγορική ή ελεγκτική ή συμβουλευτική εταιρεία, εφόσον απασχολούν τουλάχιστον ένα Πιστοποιημένο Πρόσωπο με οποιαδήποτε σχέση απασχόλησης.

• Ορίζεται ότι η Επιτροπή Διαχείρισης Αφερεγγυότητας υπάγεται πλέον στο Υπουργείο Οικονομικών υπό την εποπτεία της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, σε αντίθεση με το μέχρι πρότινος νομικό πλαίσιο όπου λειτουργούσε υπό το Υπουργείο Δικαιοσύνης. 

• Αποσαφηνίζεται ότι η άσκηση καθηκόντων Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, ακόμη και στο πλαίσιο της απασχόλησης σε ελεγκτική ή συμβουλευτική εταιρεία, δεν είναι ασυμβίβαστη με το δικηγορικό λειτούργημα κατά την έννοια των διατάξεων του Κώδικα περί Δικηγόρων (ν. 4194/2013) και ότι δικηγορικές εταιρείες μπορούν ν’ απασχολούν Πιστοποιημένα Πρόσωπα μη δικηγόρους. • Σημαντική καινοτομία είναι η πρόβλεψη ότι δεν γεννάται ευθύνη του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας ως εκπρόσωπο του οφειλέτη για οφειλές προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή εργαζομένους. 

• Ορίζεται το πλαίσιο της διενέργειας των εξετάσεων για την απόκτηση της πιστοποίησης του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, όπου στα εξεταζόμενα αντικείμενα για την απόκτηση της σχετικής πιστοποίησης προστίθενται οι βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης αφερεγγυότητας, ενώ παράλληλα προβλέπεται παράβολο, ποσού 100 €, που καταβάλλεται για τη συμμετοχή στις εξετάσεις, το οποίο μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, μετά από εισήγηση του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.

• Θεσπίζεται μητρώο Πιστοποιημένων Προσώπων, το οποίο καταχωρείται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.

 • Η αμοιβή του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας πλέον μπορεί να ορίζεται ως σταθερό ποσό καταβαλλόμενο σταδιακά κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ή στο τέλος αυτής, ενώ παράλληλα ορίζονται και τα κριτήρια που επηρεάζουν το ύψος αυτής, όπως η οικονομική αξία και το είδος της υπόθεσης, η επιμέλεια, η ικανότητα και εμπειρία του Διαχειριστή, καθώς και το είδος και η ποιότητα της παρασχεθείσας επιστημονικής εργασίας εκ μέρους του. 

• Ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με τη διαρκή επιμόρφωση των Πιστοποιημένων Προσώπων και προβλέπεται ότι για την ανανέωση της πιστοποίησης απαιτείται η συμμετοχή σε προγράμματα διαρκούς επιμόρφωσης.

• Διατηρείται η διάκριση των Διαχειριστών σε δύο Βαθμίδες, ήτοι σε Βαθμίδα Α’ και Βαθμίδα Β’, ανάλογα με τα προσόντα εκάστου και το είδος των υποθέσεων, που δύναται να αναλάβει, με προσαρμογές ως προς τις διαδικασίες μικρού αντικειμένου, αλλά και την εισαγωγή Διαχειριστών-νομικών προσώπων. 

• Για την απευθείας εγγραφή ενός Διαχειριστή Αφερεγγυότητας στη Βαθμίδα Α’, δυνάμει της οποίας μπορεί να διορίζεται σε όλες τις διαδικασίες, που προβλέπονται στο Νόμο, εισάγεται και το κριτήριο της αποδεδειγμένης απασχόλησης με οιαδήποτε σχέση είτε μέσω σύμβασης εξηρτημένης εργασίας είτε μέσω ανεξαρτήτων υπηρεσιών, είτε σύμβασης έργου σε τουλάχιστον τρεις υποθέσεις αφερεγγυότητας και στην περίπτωση νομικού προσώπου η απασχόληση ενός τουλάχιστον προσώπου που ικανοποιεί τις προϋποθέσεις ένταξης στη Βαθμίδα Α΄ για τα φυσικά πρόσωπα. 

• Προβλέπεται η προσκόμιση σύμβασης ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης, που καλύπτει την αστική ευθύνη από την άσκηση των καθηκόντων του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, συμπεριλαμβανομένης της τέλεσης των πειθαρχικών παραπτωμάτων, ως προϋπόθεση διορισμού και όχι ως λόγος ανάκλησης της άδειας του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας. Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, που είναι νομικό πρόσωπο, προσκομίζεται σύμβαση που αφορά το νομικό πρόσωπο, ενώ και στην περίπτωση φυσικού προσώπου, το οποίο απασχολείται από νομικό πρόσωπο, η ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης αυτού καλύπτεται από την ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης του νομικού προσώπου, όπου στη σχετική  βεβαίωση του νομικού προσώπου θα πρέπει να αναφέρεται ότι καλύπτεται και ο Διαχειριστής Αφερεγγυότητας, φυσικό πρόσωπο.

• Διευκρινίζεται σε ποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις δεν δικαιολογείται η ανανέωση της άδειας Διαχειριστή Αφερεγγυότητας. 

• Προβλέπεται η εισαγωγή νέου Κώδικα Δεοντολογίας των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας, κατ’ εξουσιοδότηση του παρόντος Νόμου, σε εναρμόνιση με τις  αρχές που διαπνέουν την Οδηγία (ΕΕ) 2019/1023.

• Προβλέπεται ότι η Έκθεση περιοδικής ενημέρωσης καταχωρείται και στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.

• Προστίθεται ως πειθαρχικό παράπτωμα η μη αποδοχή διορισμού χωρίς σπουδαίο λόγο ή η παραίτηση του Διαχειριστή χωρίς σπουδαίο λόγο. 

• Εξειδικεύονται οι λόγοι που δικαιολογούν την ποινή της προσωρινής αφαίρεσης της άδειας Διαχειριστή Αφερεγγυότητας και προβλέπονται οι προϋποθέσεις για την ατιμωρησία παραπτώματος και την οριστική αφαίρεση της άδειας του Διαχειριστή.

• Στην περίπτωση Διαχειριστών Αφερεγγυότητας – νομικών προσώπων πειθαρχική ποινή μπορεί να επιβληθεί τόσο στον Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, όσο και στο Πιστοποιημένο Πρόσωπο που απασχολεί. Η ευθύνη του νομικού προσώπου και του απασχολούμενου Πιστοποιημένου Προσώπου ελέγχονται αυτοτελώς. 

• Τίθενται οι απαραίτητες νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις έκδοσης των κανονιστικών διοικητικών πράξεων, οι οποίες αφορούν: α) θέματα της Επιτροπής Διαχείρισης Αφερεγγυότητας και των Πειθαρχικών Συμβουλίων, β) την αποζημίωση των μελών της Επιτροπής και των Πειθαρχικών Συμβουλίων γ) την ετήσια συνδρομή των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας και το τέλος ανανέωσης της χορηγούμενης πιστοποίησης, δ) τη μεταφορά των εγγραφών από το τηρούμενο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης Μητρώο Διαχειριστών Αφερεγγυότητας, σύμφωνα με το π.δ. 133/2016 (Α’ 242) στο Μητρώο Πιστοποιημένων Προσώπων και Μητρώο Διαχειριστών Αφερεγγυότητας αντιστοίχως, ε) την διενέργεια των εξετάσεων πιστοποίησης, στ)  τους όρους και προϋποθέσεις επιμόρφωσης, ζ) την ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης, η) την εισαγωγή Κώδικα Δεοντολογίας, θ) την ελάχιστη νόμιμη αποζημίωση των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας.

•Προβλέπεται η δυνατότητα διορισμού δικηγόρου, λογιστή, φοροτεχνικού Α’ τάξης ή συμβολαιογράφου σε πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου, εάν ο αριθμός των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας δενεπαρκεί. Επίσης δεν θίγεται η ανάθεση  καθηκόντων Διαχειριστών Αφερεγγυότητας την οποία έχουν αναλάβει σε εκκρεμείς διαδικασίες, προ της θέσεως σε ισχύ του παρόντος Νόμου. 

• Νομικά πρόσωπα δύνανται να εγγραφούν στο Μητρώο Διαχειριστών Αφερεγγυότητας, κατά τον χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου, εφόσον απασχολούν τουλάχιστον ένα φυσικό πρόσωπο κάτοχο άδειας Διαχειριστή Αφερεγγυότητας εγγεγραμμένο στο μητρώο του π.δ.133/2016 (Α΄ 242), μετά από αίτηση προς την Επιτροπή Διαχείρισης Αφερεγγυότητας, με απόφαση της οποίας θα καθορισθεί η μορφή της αίτησης και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται. 

• Τέλος αίρεται η υποχρέωση διενέργειας εξετάσεων έτους 2020 για την απόκτηση άδειας Διαχειριστή Αφερεγγυότητας.

Στόχοι 

Ο ευρύτερος στόχος της νομοθετικής παρέμβασης, ως προς το επάγγελμα του Διαχειριστή Αφερεγγυότητας, ο οποίος επιτυγχάνεται κατά το μεγαλύτερο βαθμό, είναι η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου, το οποίο θα αντιμετωπίζει καταλυτικά τις προβληματικές του υφιστάμενου καθεστώτος και θα συμβάλει στην ταχεία και αποδοτική ολοκλήρωση των Διαδικασιών Αφερεγγυότητας, λαμβανομένου υπ’ όψιν του κομβικού ρόλου που οι Διαχειριστές διαδραματίζουν. 

Με τις νέες ρυθμίσεις επιδιώκεται:

• η προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού ικανών επαγγελματιών, φυσικών ή νομικών προσώπων, που υπερπληρούν τα απαιτούμενα προσόντα,

• η διασφάλιση ότι οι Διαχειριστές Αφερεγγυότητας είναι κατάλληλα καταρτισμένοι, διορίζονται με διαφάνεια και εκτελούν με αμεροληψία, εντιμότητα και επαγγελματισμό τα καθήκοντά τους, σύμφωνα με τις αρχές που διαπνέουν το Δίκαιο Αφερεγγυότητας και επαναλαμβάνονται και στην Οδηγία (ΕΕ) 2019/1023,

• η δημιουργία μηχανισμών εποπτείας κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, λαμβανομένης δεόντως υπόψη της ανάγκης να εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών,

• ο περιορισμός φαινομένων αβασίμων διώξεων σε βάρος των Διαχειριστών Αφερεγγυότητας, γεγονός που έθετε προσκόμματα στην ολοκλήρωση των διαδικασιών αφερεγγυότητας. 

Η ατυχής δε συγκυρία της πανδημίας που τώρα διερχόμαστε και η απροσδόκητη αύξηση του ρίσκου πτωχεύσεων στο άμεσο μέλλον καθιστά ακόμα πιο επιτακτικές τις σχετικές ρυθμίσεις, αλλά και αυξάνει αντίστοιχα την αξία κάθε διόρθωσης και βελτίωσης του υφιστάμενου πλαισίου. 

*Το παρόν αποτελεί ένα από τα τρία alerts που αναφέρονται στο πλαίσιο του Νόμου 4738/2020 με τίτλο «Ρύθμιση Οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις». Ίδετε σχετικά και alerts με θέμα «Πτώχευση»  και «Εξυγίανση Εταιρειών».

Πλατής – Αναστασιάδης και Συνεργάτες, Δικηγορική Εταιρεία

Η Δικηγορική Εταιρεία Πλατής – Αναστασιάδης και Συνεργάτες είναι μέλος του δικτύου EY Law με παρουσία σε 83 χώρες παγκοσμίως και αποτελείται από δυναμικό 2.200+ συνεργατών.

Πιο συγκεκριμένα, είμαστε μία ανεξάρτητη δικηγορική εταιρεία η οποία αποτελείται και στελεχώνεται από 25 δικηγόρους. Η Εταιρεία μας παρέχει νομικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας σε ένα ευρύ πλαίσιο εμπορικών και χρηματοοικονομικών συναλλαγών.

Ιδιαίτερα στη γεωγραφική μας περιφέρεια, έχουμε διαρκή συνεργασία με τις αντίστοιχες δικηγορικές εταιρείες συνεργαζόμενες με την EY, προκειμένου να προσφέρουμε με επαγγελματισμό και συνέπεια υπηρεσίες στους πελάτες μας με διασυνοριακές συναλλαγές.

Η εμπειρία μας, μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τις ανάγκες των πελατών μας και να τους προσφέρουμε ολοκληρωμένες λύσεις που λαμβάνουν υπόψιν τους τομείς της λογιστικής, της φορολογίας και των χρηματοοικονομικών συμβουλευτικών υπηρεσιών.

Η πρακτική που υιοθετείται από τη Δικηγορική Εταιρεία Πλατής – Αναστασιάδης και Συνεργάτες είναι η έμφαση στην εξεύρεση λύσεων. Συνεργαζόμαστε στενά με τους πελάτες μας προκειμένου να υιοθετήσουμε καινοτόμους και πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των θεμάτων που τους απασχολούν. Βασική προτεραιότητά μας είναι να βοηθήσουμε τους πελάτες μας να επιτύχουν τους επαγγελματικούς τους στόχους. Η πείρα, η αφοσίωση και ο ενθουσιασμός που μας διακρίνει έχουν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ισχυρού πελατολογίου στο οποίο περιλαμβάνονται εγχώριες και διεθνείς εισηγμένες εταιρείες, εταιρείες Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.