Ο ΟΟΣΑ δημοσιεύει το Στάδιο 2 της έκθεσης αξιολόγησης για την Ελλάδα επί της εφαρμογής των ελάχιστων προτύπων της Δράσης 14
Στις 25 Μαΐου 2021, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δημοσίευσε το Στάδιο 2 της έκθεσης αξιολόγησης για την Ελλάδα σχετικά με το αποτέλεσμα της παρακολούθησης εφαρμογής των ελάχιστων προτύπων (Minimum Standards) κατά της Διάβρωσης της Φορολογικής Βάσης και της Μετατόπισης Κερδών (BEPS) βάσει της δράσης 14 για τη βελτίωση των μηχανισμών επίλυσης φορολογικών διαφορών. Το Στάδιο 2 επικεντρώνεται στην παρακολούθηση τυχόν συστάσεων που προκύπτουν από το στάδιο 1 της έκθεσης αξιολόγησης της Ελλάδας1. Συνολικά, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα κάλυψε αρκετές από τις ελλείψεις που εντοπίστηκαν στο στάδιο 1 της έκθεσης αξιολόγησης του ΟΟΣΑ.
Ειδικότερα:
Πλαίσιο αξιολόγησης
Τον Οκτώβριο 2016, ο ΟΟΣΑ δημοσίευσε τα έγγραφα αξιολόγησης (δηλαδή, τους Όρους Αναφοράς και τη Μεθοδολογία Αξιολόγησης) επί της Δράσης 14 τα οποία διαμορφώνουν τη βάση της αξιολόγησης και της διαδικασίας παρακολούθησης της Διαδικασίας Αμοιβαίου Διακανονισμού (ΔΑΔ) στο πλαίσιο της Δράσης 14 του Προγράμματος BEPS2.
Οι Όροι Αναφοράς θέτουν μια βάση για αξιολόγηση έκαστου Μέλους ως προς τη συμμόρφωσή του με το ελάχιστο πρότυπο, αποτελούμενη από 21 στοιχεία που συμπληρώνονται από 12 βέλτιστες πρακτικές. Οι Όροι Αναφοράς αξιολογούν το νομικό και διοικητικό πλαίσιο ενός Μέλους, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής εφαρμογής αυτού του πλαισίου ώστε να προσδιορισθεί η απόδοση του καθεστώτος ΔΑΔ σε σχέση με τα 21 στοιχεία σε τέσσερις βασικούς τομείς: i) την πρόληψη των διαφορών· ii) την ύπαρξη ΔΑΔ και την πρόσβαση σε ΔΑΔ· iii) την επίλυση υποθέσεων ΔΑΔ· και iv) την εφαρμογή των συμφωνιών ΔΑΔ. Η Μεθοδολογία Αξιολόγησης καθορίζει λεπτομερείς διαδικασίες και κατευθυντήριες γραμμές θέτοντας δύο στάδια ως προς την αξιολόγηση και τη διαδικασία παρακολούθησης. Το Στάδιο 1 περιλαμβάνει την αξιολόγηση της εφαρμογής ενός ελάχιστου προτύπου εκ μέρους ενός Μέλους βάσει του νομικού του πλαισίου ΔΑΔ και την εφαρμογή αυτού του πλαισίου στην πράξη. Το Στάδιο 2 περιλαμβάνει την αξιολόγηση των μέτρων που έλαβαν τα Κράτη Μέλη για την αντιμετώπιση οποιωνδήποτε ελλείψεων εντοπίστηκαν κατά το Στάδιο 1 της αξιολόγησης.
Ελάχιστα πρότυπα εκθέσεων αξιολόγησης ΟΟΣΑ
Η έκθεση αξιολόγησης χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, συγκεκριμένα:
(i) πρόληψη διαφορών·
(ii) Ύπαρξη ΔΑΔ και πρόσβαση στη ΔΑΔ·
(iii) επίλυση υποθέσεων ΔΑΔ· και
(iv) εφαρμογή των συμφωνιών ΔΑΔ.
Συνολικά, η Ελλάδα αντιμετώπισε ορισμένες από τις ελλείψεις που εντοπίστηκαν στο Στάδιο 1 της έκθεσης αξιολόγησής της.
Προκειμένου να συμμορφωθεί πλήρως με τους τέσσερις βασικούς τομείς ενός αποτελεσματικού μηχανισμού επίλυσης διαφορών βάσει του Ελάχιστου Προτύπου της Δράσης 14, οι εκθέσεις αξιολόγησης συνέστησαν στην Ελλάδα να τροποποιήσει και να ενημερώσει ορισμένες εκ των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) της. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα υπέγραψε την Πολυμερή Σύμβαση («MLI»)3, η οποία επικυρώθηκε με τον Ν. 4768/2021, μέσω της οποίας συγκεκριμένος αριθμός ΣΑΔΦ της θα τροποποιηθεί προκειμένου να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του Ελάχιστου Προτύπου της Δράσης 14. Οι κωδικοποιημένες μορφές των ΣΑΔΦ που έχει υπογράψει η Ελλάδα (57 ΣΑΔΦ συνολικά, 56 ΣΑΔΦ σε ισχύ) αναμένεται να εκδοθούν από την Διεύθυνση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΔΔΟΣ) το προσεχές χρονικό διάστημα. Στην περίπτωση των ΣΑΔΦ που δεν θα τροποποιηθούν μέσω της Πολυμερούς Σύμβασης, η Ελλάδα δήλωσε ότι σκοπεύει να τις τροποποιήσει μέσω διμερών διαπραγματεύσεων προκειμένου να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του Ελάχιστου Προτύπου της Δράσης 14.
Πρόληψη διαφορών
Η Ελλάδα τηρεί το ελάχιστο πρότυπο της Δράσης 14 του Προγράμματος BEPS σχετικά με την πρόληψη διαφορών. Έχει θέσει σε ισχύ πρόγραμμα διμερών Συμφωνιών Προέγκρισης Ενδοομιλικής Τιμολόγησης (Advance Pricing Agreements, «APA»)4 το οποίο επιτρέπει επίσης στους φορολογούμενος να αιτούνται την αναδρομική εφαρμογή των διμερών Συμφωνιών APA. Ειδικότερα, η Ελλάδα εφάρμοσε την αναδρομική ισχύ τόσο των διμερών όσο και των πολυμερών Συμφωνιών APA από τις 31 Ιουλίου 2020 δυνάμει του Άρθρου 17 του Ν. 4714/2020, καλύπτοντας τόσο τα νέα αιτήματα APA όσο και εκείνα που εκκρεμούσαν κατά την έναρξη ισχύος του σχετικού Νόμου.
Διαθεσιμότητα και πρόσβαση στη ΔΑΔ
Η Ελλάδα πληροί τις περισσότερες από τις προϋποθέσεις σχετικά με τη διαθεσιμότητα και την πρόσβαση στη ΔΑΔ σύμφωνα με το Ελάχιστο Πρότυπο της Δράσης 14. Συγκεκριμένα, όλες οι ΣΑΔΦ της Ελλάδας, εκτός από μια, περιέχουν διάταξη που σχετίζεται με τη ΔΑΔ. Οι εν λόγω ΣΑΔΦ συνάδουν γενικά με τις παραγράφους 1 έως 3 του άρθρου 25 του Πρότυπου Μοντέλου Σύμβασης του ΟΟΣΑ5, ενώ συνολικά οι ΣΑΔΦ της Ελλάδας, τηρούν σε μεγάλο βαθμό της προϋποθέσεις του Ελάχιστου Προτύπου της Δράσης 14, με εξαίρεση το ότι:
• Περίπου το 28% των ΣΑΔΦ της δεν περιέχει διάταξη που να δηλώνει ότι οι αμοιβαίες συμφωνίες θα εφαρμοστούν πέραν των χρονικών ορίων της εθνικής νομοθεσίας (άρθρο 25(2), εδάφιο β’), ούτε ορίζουν ένα χρονικό όριο για την πραγματοποίηση προσαρμογών ενδοομιλικής τιμολόγησης (άρθρο 9.1 & άρθρο 7.2).
• Περίπου το 18% των ΣΑΔΦ της δεν προβλέπει ότι οι αρμόδιες αρχές μπορούν να διαβουλεύονται από κοινού για την εξάλειψη της διπλής φορολογίας για περιπτώσεις που δεν προβλέπονται στη ΣΑΔΦ (άρθρο 25(3), εδάφιο β’).
• Περίπου το 16% των ΣΑΔΦ της δεν περιέχει άρθρο ισοδύναμο του άρθρου 25(1) του Πρότυπου Μοντέλου Σύμβασης του ΟΟΣΑ, ενώ η πλειονότητα αυτών των συμφωνιών δεν περιέχει άρθρο ισοδύναμο του άρθρου 25(1), εδάφιο α’, όπως έχει διατυπωθεί πριν από την υιοθέτηση της τελικής έκθεσης της Δράσης 14.
Η πολιτική της Ελλάδας είναι η πρόσβαση στη ΔΑΔ σε όλες τις περιπτώσεις. Δεν έχει θεσπίσει τεκμηριωμένη διμερή διαβούλευση ή διαδικασία κοινοποίησης για τις περιπτώσεις στις οποίες η αρμόδια αρχή της θεωρεί την ένσταση που υπέβαλαν οι φορολογούμενοι σε αίτημα ΔΑΔ αναιτιολόγητη.
Η Ελλάδα έχει δημοσιεύσει έναν ολοκληρωμένο Οδηγό ΔΑΔ από το 2018, που περιλαμβάνει λεπτομερείς πληροφορίες τόσο για τις ουσιαστικές όσο και για τις διαδικαστικές πτυχές της διαδικασίας. Η Ελλάδα δήλωσε ότι βρίσκεται στη διαδικασία ενημέρωσης του Οδηγού της για τη ΔΑΔ ώστε να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το εάν η ΔΑΔ είναι διαθέσιμη σε περιπτώσεις (i) εφαρμογής αντικαταχρηστικών κανόνων, (ii) πολυμερών διαφορών και (iii) οικειοθελών διορθώσεων και (σχετικά με το) εάν οι φορολογούμενοι μπορούν να ζητήσουν την επίλυση σε πολυετή βάση και ισχύ επαναλαμβανόμενων ζητημάτων μέσω της ΔΑΔ.
Η Ελλάδα ανέφερε επίσης ότι έχει τροποποιήσει την πολιτική της και σκοπεύει να συμπεριλάβει τη διευκρίνιση ότι θα δοθεί πρόσβαση στη ΔΑΔ για τις υποθέσεις στις οποίες έχει ήδη πραγματοποιηθεί διευθέτηση ελέγχου.
Επίλυση υποθέσεων ΔΑΔ
Η Ελλάδα πληροί όλες τις υπόλοιπες προϋποθέσεις σύμφωνα με το Ελάχιστο Πρότυπο της Δράσης 14 σε σχέση με την επίλυση υποθέσεων ΔΑΔ. Η αρμόδια αρχή της Ελλάδας λειτουργεί πλήρως ανεξάρτητα από τη λειτουργία ελέγχου των φορολογικών αρχών. Η οργάνωσή της είναι επαρκής και οι δείκτες απόδοσης που χρησιμοποιούνται είναι κατάλληλοι για την εκτέλεση της λειτουργίας ΔΑΔ.
Από τα στατιστικά στοιχεία που παρέχονται στην έκθεση, προκύπτει ότι η Ελλάδα κατά την περίοδο 2016-18 δεν ολοκλήρωσε την επίλυση υποθέσεων ΔΑΔ εντός του επιδιωκόμενου μέσου όρου των 24 μηνών. Επιπλέον, οι εκκρεμείς υποθέσεις ΔΑΔ έχουν αυξηθεί κατά 26% από την 1η Ιανουαρίου 2016. Ειδικότερα, οι υποθέσεις ΔΑΔ επιλύθηκαν κατά μέσο όρο σε 35,57 μήνες, δηλαδή πάνω από τον μέσο όρο των 24 μηνών (που είναι ο επιδιωκόμενος μέσος όρος για την επίλυση περιπτώσεων ΔΑΔ που ελήφθησαν στις ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2016). Επίσης, αν και ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης μειώθηκε το 2018 σε σύγκριση με την περίοδο 2016-17, εξακολουθεί να είναι πάνω από τον μέσο όρο των 24 μηνών.
Επιπλέον, ο αριθμός υποθέσεων ΔΑΔ έχει αυξηθεί κατά 27% από την 1η Ιανουαρίου 2016 γεγονός το οποίο μπορεί επίσης να υποδεικνύει ότι η αρμόδια αρχή δεν διαθέτει επαρκείς πόρους για να αντιμετωπίσει αυτήν την αύξηση.
Συμπερασματικά, ενώ η Ελλάδα έχει αναλάβει δράση για την έγκαιρη επίλυση υποθέσεων, θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω μέτρα προς την επίτευξη του εν λόγω στόχου. Εν προκειμένω, η Ελλάδα πρέπει να διαθέσει πρόσθετους πόρους στην αρμόδια αρχή της για να διαχειριστεί αυτές τις υποθέσεις και επίσης να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την αύξηση του αριθμού των υποθέσεων ΔΑΔ.
Εφαρμογή συμφωνιών ΔΑΔ
Η Ελλάδα πληροί επίσης το Ελάχιστο Πρότυπο της Δράσης 14 όσον αφορά την εφαρμογή των συμφωνιών ΔΑΔ. Επιπλέον, η Ελλάδα παρακολουθεί την εφαρμογή των συμφωνιών ΔΑΔ.
Όταν επιτυγχάνεται μια συμφωνία ΔΑΔ, ο φορολογούμενος ειδοποιείται γραπτώς για το αποτέλεσμα της ΔΑΔ εντός ενός μηνός. Ζητείται από τον φορολογούμενο να δηλώσει εάν αποδέχεται την εφαρμογή μιας τέτοιας συμφωνίας ΔΑΔ εντός 60 ημερών από την κοινοποίησή της. Περαιτέρω, οι κατά τόπον δημόσιες οικονομικές υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ.) είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή των συμφωνιών ΔΑΔ και η Αρμόδια Αρχή διασφαλίζει την αποτελεσματική εφαρμογή τους (i) δίνοντας τους σαφείς οδηγίες και (ii) επικοινωνώντας συχνά με αυτές για να ζητήσει επιβεβαίωση της σχετικής εφαρμογής.
Επιπλέον, η Αρμόδια Αρχή προτίθεται να εκδώσει απόφαση σχετικά με την παρακολούθηση της εφαρμογής της συμφωνίας ΔΑΔ, βάσει της οποίας η κατά τόπον Δ.Ο.Υ. θα κληθεί να ενημερώσει την αρμόδια αρχή για τις συγκεκριμένες ενέργειες που έχουν αναληφθεί σχετικά με την εφαρμογή των συμφωνιών ΔΑΔ.
Επιπτώσεις
Στα πλαίσια του επιχειρηματικού και νομοθετικού περιβάλλοντος που διαμορφώνεται μετά την εφαρμογή του Προγράμματος BEPS, όπου οι πολυεθνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τεράστιες πιέσεις και έλεγχο από τις φορολογικές αρχές, η δημοσίευση του Σταδίου 2 της έκθεσης αξιολόγησης της Ελλάδας, αντιπροσωπεύει τη συνεχιζόμενη αναγνώριση και σημασία της ανάγκης επίτευξης φορολογικής ασφάλειας στις διασυνοριακές συναλλαγές των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Μολονότι ο αυξημένος φορολογικός έλεγχος αναμένεται να επιτείνει σημαντικά τον κίνδυνο διπλής φορολογίας, το γεγονός ότι οι φορολογικές αρχές υπόκεινται σε αξιολόγηση ως προς τη συμμόρφωσή τους με το ελάχιστο πρότυπο της Δράσης 14 των BEPS, πρέπει να θεωρηθεί από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις ως ένα θετικό βήμα για την καλύτερη δυνατή πρόσβαση σε μια αποτελεσματική και έγκαιρη διαδικασία αμοιβαίας συμφωνίας.
- Making Dispute Resolution More Effective - MAP Peer Review Report, Greece (Stage 1)
- Βλ. EY Global Tax Alert, OECD releases BEPS Action 14 on More Effective Dispute Resolution Mechanisms, Peer Review, με ημερομηνία 31 Οκτωβρίου 2016.
- Το Πολυμερές Εργαλείο (Multilateral Instrument, «MLI») ήταν το αποτέλεσμα της Πολυμερούς Σύμβασης για την εφαρμογή των μέτρων που σχετίζονται με τις φορολογικές συμφωνίες για την πρόληψη της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης κερδών, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2016. Τα Μέρη της Σύμβασης, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για έναν αποτελεσματικό μηχανισμό εφαρμογής των συμφωνημένων αλλαγών με συγχρονισμένο και αποτελεσματικό τρόπο, σε ολόκληρο το δίκτυο των υφιστάμενων Συμφωνιών για την αποφυγή της διπλής φορολογίας εισοδήματος χωρίς να είναι απαραίτητη η διμερής διαπραγμάτευση κάθε τέτοιας Συμφωνίας, συμφώνησαν το MLI να τροποποιήσει όλες τις υφιστάμενες Συμφωνίας Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχουν συναφθεί μεταξύ τους.
- Μια Συμφωνία Προέγκρισης Ενδοομιλικής Τιμολόγησης (Advance Pricing Agreement, «APA») καθορίζει, πριν από τις ελεγχόμενες συναλλαγές, ένα κατάλληλο σύνολο κριτηρίων (π.χ. μέθοδος, συγκρίσιμα στοιχεία και κατάλληλη προσαρμογή σε αυτά, κρίσιμες παραδοχές ως προς μελλοντικά γεγονότα) για τον προσδιορισμό της ενδοομιλικής τιμολόγησης για αυτές τις συναλλαγές για μια καθορισμένη χρονική περίοδο. Η μεθοδολογία που θα εφαρμοστεί μελλοντικά στο πλαίσιο διμερούς ή πολυμερούς Συμφωνίας APA μπορεί να είναι χρήσιμη για τον καθορισμό της αντιμετώπισης συγκρίσιμων ελεγχόμενων συναλλαγών σε προηγούμενα έτη. Η «αναδρομικότητα» μιας Συμφωνίας APA σε αυτά τα προηγούμενα έτη μπορεί να είναι χρήσιμη για την αποτροπή ή την επίλυση πιθανών διαφορών ενδοομιλικής τιμολόγησης.
- Το άρθρο 25 του Πρότυπου Μοντέλου Σύμβασης του ΟΟΣΑ προβλέπει τα ακόλουθα: «1. Όταν ένα πρόσωπο θεωρεί ότι οι ενέργειες ενός ή και των δύο Συμβαλλομένων Κρατών έχουν ως αποτέλεσμα ή θα έχουν ως αποτέλεσμα φορολογία που δεν είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της παρούσας Σύμβασης, μπορεί, ανεξάρτητα από τα ένδικα μέσα που προβλέπει η εθνική νομοθεσία των Κρατών αυτών, να παρουσιάσει την υπόθεσή του στην αρμόδια αρχή οποιουδήποτε Συμβαλλόμενου Κράτους. Η υπόθεση πρέπει να παρουσιαστεί εντός τριών ετών από την πρώτη κοινοποίηση της πράξης που οδηγεί σε φορολογία που δεν είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της Σύμβασης. 2. Η αρμόδια αρχή καταβάλλει προσπάθειες, εάν η ένσταση κρίνεται δικαιολογημένη και εάν η ίδια δεν είναι σε θέση να καταλήξει σε ικανοποιητική λύση, να επιλύσει την υπόθεση με αμοιβαία συμφωνία με την αρμόδια αρχή του άλλου συμβαλλόμενου κράτους, με σκοπό την αποφυγή φορολογίας που δεν είναι σύμφωνη με τη Σύμβαση. Οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί θα εφαρμοστεί παρά τα χρονικά όρια της εθνικής νομοθεσίας των Συμβαλλομένων Κρατών. 3. Οι αρμόδιες αρχές των Συμβαλλόμενων Κρατών προσπαθούν να επιλύσουν με αμοιβαία συμφωνία τυχόν δυσκολίες ή αμφιβολίες που προκύπτουν ως προς την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Σύμβασης. Μπορούν επίσης να διαβουλεύονται μαζί για την εξάλειψη της διπλής φορολογίας σε περιπτώσεις που δεν προβλέπονται στη Σύμβαση.»
Πληροφορίες για την ΕΥ
Η ΕΥ κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως στον χώρο των ελεγκτικών, φορολογικών, υπηρεσιών εταιρικής στρατηγικής, συναλλαγών και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Η βαθιά γνώση και η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουμε συμβάλλουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης στις κεφαλαιαγορές και τις οικονομίες σε ολόκληρο τον κόσμο. Δημιουργούμε ηγετικά στελέχη που συνεργάζονται για να τηρήσουν τις υποσχέσεις μας προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Mε τον τρόπο αυτό συμβάλλουμε σημαντικά στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για τους ανθρώπους μας, για τους πελάτες μας και για τις κοινωνίες μας. Το λογότυπο ΕΥ αναφέρεται στον παγκόσμιο οργανισμό και μπορεί να αναφέρεται σε μία ή περισσότερες από τις εταιρείες μέλη της Ernst & Young Global Limited, καθεμία από τις οποίες αποτελεί ξεχωριστή νομική οντότητα. Η Ernst & Young Global Limited, μια βρετανική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης δια εγγυήσεως, δεν παρέχει υπηρεσίες σε πελάτες. Πληροφορίες αναφορικά με τον τρόπο που η ΕΥ συγκεντρώνει και χρησιμοποιεί τυχόν προσωπικά δεδομένα καθώς και περιγραφή των δικαιωμάτων των υποκειμένων σύμφωνα με τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων είναι διαθέσιμα στο σύνδεσμο ey.com/privacy. Για περισσότερες πληροφορίες για τον οργανισμό μας, παρακαλούμε επισκεφθείτε το ey.com
Γενικές πληροφορίες για τις φορολογικές υπηρεσίες της EY παγκοσμίως
Η επιχείρησή σας θα πετύχει μόνο εάν την οικοδομήσετε σε ισχυρά θεμέλια και την αναπτύξετε με βιώσιμο τρόπο. Στην EY, πιστεύουμε ότι η διαχείριση των φορολογικών σας υποθέσεων με υπευθυνότητα και προνοητικότητα, μπορεί να κάνει τη διαφορά. Έτσι, οι 50.000 πλήρως καταρτισμένοι φορολογικοί σύμβουλοί μας, σε περισσότερες από 150 χώρες, διαθέτουν εξειδικευμένες τεχνικές επιχειρηματικές γνώσεις και επαγγελματική εμπειρία, παρέχοντας με συνέπεια και ακλόνητη δέσμευση υπηρεσίες υψηλής ποιότητας – όπου και αν βρίσκεστε και όποιες φορολογικές επιχειρηματικές υπηρεσίες και αν χρειάζεστε.
