Ν. 4607/2019: Υποκεφαλαιοδότηση, Αντικαταχρηστικοί κανόνες, Εισφορά Ν.128/1975

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α' 65/24-04-2019) ο ν. 4607/2019, ο οποίος τροποποιεί διάφορες φορολογικές διατάξεις.

Οι βασικότερες ρυθμίσεις που εισάγονται με το Νόμο 4607/2019 είναι οι εξής:

Ενσωμάτωση στο Ελληνικό φορολογικό δίκαιο αντικαταχρηστικών διατάξεων κατά της φοροαποφυγής στο πλαίσιο συμμόρφωσης με την Οδηγία 2016/1164

• Με τον Νόμο 4607/2019 ενσωματώθηκαν ορισμένες από τις διατάξεις της Οδηγίας 2016/1164/ΕΕ του Συμβουλίου της 12ης Ιουλίου 2016 για τη θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής που έχουν άμεση επίπτωση στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς (ATAD I).
• Ειδικότερα, ο νέος νόμος τροποποίησε τις διατάξεις για την υποκεφαλαιοδότηση, τις Ελεγχόμενες Αλλοδαπές Εταιρείες καθώς και τη γενική ρήτρα κατά της φοροαποαποφυγής. Αντιθέτως, ο νόμος αυτός δεν ενσωμάτωσε τα μέτρα της ATAD I σχετικά με τα υβριδικά μέσα και την φορολόγηση κατά την έξοδο.

(i) Υποκεφαλαιοδότηση

• Με τις νέες διατάξεις διατηρείται το προηγούμενο γενικό πλαίσιο των κανόνων υποκεφαλαιοδότησης. Ειδικότερα, εξακολουθεί να ισχύει το ανώτατο όριο μέχρι το οποίο εκπίπτει το υπερβαίνον κόστος δανεισμού (30% του EBITDA), το όριο πλήρους έκπτωσης του υπερβαίνοντος κόστους δανεισμού (3.000.0000€) καθώς και η δυνατότητα μεταφοράς χωρίς χρονικό περιορισμό του υπερβαίνοντος κόστους δανεισμού, το οποίο δεν μπορεί να εκπέσει σε ένα ορισμένο φορολογικό έτος.
• Επισημαίνεται ωστόσο ότι το ανώτατο όριο έκπτωσης του υπερβαίνοντος κόστους δανεισμού δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση χρηματοδότησης μακροχρόνιων δημόσιων έργων υποδομής μέσω δανείων τρίτων, όταν ο φορέας εκμετάλλευσης του έργου, το κόστος δανεισμού, τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματα βρίσκονται στην ΕΕ.
• Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, το EBITDA (κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων) αντιστοιχεί στο άθροισμα του φορολογητέου εισοδήματος και των ποσών του υπερβαίνοντος κόστους δανεισμού και των φορολογικών αποσβέσεων (μετά τις φορολογικές αναπροσαρμογές), χωρίς ωστόσο να συνυπολογίζεται τυχόν απαλλασσόμενο εισόδημα του φορολογουμένου.
• Για την εφαρμογή των ανωτέρω, ως υπερβαίνον κόστος δανεισμού νοείται η διαφορά των φορολογητέων εσόδων ενός φορολογούμενου από τόκους και άλλα οικονομικώς ισοδύναμα φορολογητέα έσοδα από το εκπεστέο κόστος δανεισμού του, ενώ ο όρος «κόστος δανεισμού» περιλαμβάνει πλέον δαπάνες για τόκους κάθε μορφής χρέους καθώς και άλλες οικονομικά ισοδύναμες δαπάνες που προκύπτουν στο πλαίσιο άντλησης χρηματοδότησης.
• Επισημαίνεται ότι ο νέος κανόνας περιορισμού των τόκων εξαιρεί ρητά από το πεδίο εφαρμογής του πλήθος χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (π.χ. πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, οργανισμούς εναλλακτικών επενδύσεων, ΟΣΕΚΑ κ.α.).

(ii) Ελεγχόμενες Αλλοδαπές Εταιρείες (ΕΑΕ)

• Οι διατάξεις για τις ΕΑΕ τροποποιήθηκαν σημαντικά και συνίσταται η επανεξέταση όλων των σχετικών δομών Ελληνικών ομίλων, ώστε να εξασφαλισθεί ότι η εκάστοτε δομή είναι συμβατή με τους νέους κανόνες ΕΑΕ.
• Συγκεκριμένα, με βάση τις νέες διατάξεις ένα αλλοδαπό νομικό πρόσωπο ή μια αλλοδαπή νομική οντότητα ή μια αλλοδαπή μόνιμη εγκατάσταση θεωρείται ΕΑΕ όταν συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
• Συμμετοχή του φορολογουμένου (είτε μόνου του είτε από κοινού με συνδεδεμένες επιχειρήσεις) στα δικαιώματα ψήφου ή στο κεφάλαιο ή στα κέρδη του υπό εξέταση νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας άνω του 50% κατά περίπτωση. Το κριτήριο αυτό εφαρμόζεται μόνο σε περίπτωση που η υπό εξέταση ΕΑΕ είναι νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα. Προκειμένου μια επιχείρηση να θεωρείται συνδεδεμένη κατά τα ανωτέρω απαιτείται ποσοστό συμμετοχής 25% αντί για 33% που ισχύει γενικά βάσει του άρθρου 2 του ΚΦΕ.
• Ο πραγματικός εταιρικός φόρος που έχει καταβάλει για τα κέρδη του το υπό εξέταση πρόσωπο (νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή μόνιμη εγκατάσταση) στην αλλοδαπή είναι μικρότερος από τη διαφορά μεταξύ του φόρου που θα οφειλόταν από το πρόσωπο αυτό στην Ελλάδα και του πραγματικού εταιρικού φόρου που έχει καταβάλει για τα κέρδη του.
• Άνω του 30% του καθαρού εισοδήματος προ φόρων που πραγματοποιεί το υπό εξέταση πρόσωπο εμπίπτει σε μία ή περισσότερες κατηγορίες εισοδήματος, που αναφέρονται περιοριστικά στον Νόμο 4607/2019. Οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνουν παθητικό εισόδημα (μερίσματα, τόκοι, δικαιώματα), εισόδημα από εκποίηση μετοχών, εισόδημα από χρηματοδοτική μίσθωση, ασφαλιστικές, τραπεζικές και άλλες χρηματοοικονομικές δραστηριότητες και, υπό προϋποθέσεις, εισόδημα από εταιρείες τιμολόγησης, ενώ δεν περιλαμβάνεται πλέον στις κατηγορίες αυτές το εισόδημα από κινητά περιουσιακά στοιχεία και ακίνητη περιουσία.
• Επισημαίνεται ότι σε αντίθεση με το προϊσχύον καθεστώς, πλέον δεν αποτελεί κριτήριο για την εφαρμογή των κανόνων περί ΕΑΕ ή την απαλλαγή από τους κανόνες αυτούς το εάν οι μετοχές της εξεταζόμενης εταιρείας διαπραγματεύονται σε οργανωμένη αγορά.
• Εφόσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις, το μη διανεμηθέν εισόδημα της υπό εξέταση ΕΑΕ περιλαμβάνεται στο φορολογητέο εισόδημα του φορολογουμένου και φορολογείται ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα είτε με τον εκάστοτε εταιρικό φορολογικό συντελεστή (εάν ο φορολογούμενος είναι νομικό πρόσωπο ή οντότητα) είτε με τους αναλογούντες συντελεστές που ισχύουν για τα φυσικά πρόσωπα (πλέον της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης, εφόσον ο φορολογούμενος είναι φυσικό πρόσωπο φορολογικός κάτοικος Ελλάδας). Τυχόν εταιρικός φόρος που έχει πληρωθεί στην αλλοδαπή από την ΕΑΕ πιστώνεται έναντι του Ελληνικού φόρου (μέχρι το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην Ελλάδα). 
• Σε περίπτωση διανομής ή απόδοσης κερδών από ΕΑΕ ή σε περίπτωση εκποίησης των συμμετοχών του φορολογουμένου σε αυτήν, ο φόρος που θα οφείλεται από τον φορολογούμενο κατά τα ανωτέρω, υπολογίζεται κατόπιν αφαίρεσης από την φορολογητέα βάση των ποσών που έχουν ήδη φορολογηθεί.
• Οι νέες διατάξεις δεν εφαρμόζονται σε ΕΑΕ που είναι εγκατεστημένες στον ΕΟΧ, εφόσον οι οντότητες αυτές ασκούν ουσιαστική οικονομική δραστηριότητα, που υποστηρίζεται από προσωπικό, εξοπλισμό, περιουσιακά στοιχεία και εγκαταστάσεις, όπως αποδεικνύεται από συναφή πραγματικά στοιχεία και περιστάσεις.

(iii) Γενική ρήτρα κατά της φοροαποφυγής

• Με τις νέες διατάξεις εισάγεται η έννοια του «κύριου σκοπού» μιας διευθέτησης (principal purpose test) ως καθοριστικό στοιχείο του κατά πόσον η διευθέτηση αυτή θα θεωρηθεί γνήσια και κατ’ επέκταση θα ληφθεί υπόψη από τις φορολογικές αρχές. Εάν μια διευθέτηση κριθεί μη γνήσια, τότε η φορολογική υποχρέωση που προκύπτει υπολογίζεται βάσει των διατάξεων που θα εφαρμόζονταν εάν απουσίαζε η διευθέτηση αυτή.
• Ειδικότερα, η Φορολογική Διοίκηση κατά τον προσδιορισμό του φόρου δεν λαμβάνει υπόψη διευθέτηση ή σειρά διευθετήσεων οι οποίες, έχοντας συσταθεί με κύριο σκοπό ή με έναν από τους κύριους σκοπούς την απόκτηση φορολογικού πλεονεκτήματος που ματαιώνει το αντικείμενο ή τον σκοπό των εφαρμοστέων φορολογικών διατάξεων, δεν είναι γνήσιες.
• Για τον καθορισμό του κατά πόσον οι διευθετήσεις αυτές είναι ή όχι γνήσιες συνεκτιμώνται όλα τα σχετικά στοιχεία και οι περιστάσεις της κάθε υπόθεσης, ενώ κριτήριο αποτελεί κατά πόσον η υπό εξέταση διευθέτηση τίθεται σε εφαρμογή για βάσιμους εμπορικούς λόγους που απηχούν την οικονομική πραγματικότητα.  Στο πλαίσιο αυτό η Φορολογική Διοίκηση εξετάζει εάν η εκάστοτε διευθέτηση εμπίπτει σε ορισμένες καταστάσεις (π.χ. η διευθέτηση εφαρμόζεται κατά τρόπο που δεν συνάδει με μια συνήθη επιχειρηματική συμπεριφορά ή οδηγεί σε σημαντικό φορολογικό πλεονέκτημα αλλά αυτό δεν αντανακλάται στους επιχειρηματικούς κινδύνους που αναλαμβάνει ο φορολογούμενος κλπ.).
• Οι ανωτέρω διατάξεις του Νόμου 4607/2019 έχουν εφαρμογή για τα εισοδήματα που αποκτώνται και τις δαπάνες που πραγματοποιούνται στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1.1.2019 και εφεξής.

Τροποποίηση διατάξεων σχετικών με την πρόληψη και την καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες

• Με τον Νόμο 4607/2019 τροποποιήθηκαν ορισμένες διατάξεις του Νόμου 4557/2018 για την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. 
• Οι κυριότερες από τις τροποποιήσεις αυτές είναι οι ακόλουθες:
• Από την έννοια του «Πραγματικού Δικαιούχου» εξαιρούνται όχι μόνο οι εταιρείες που είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά όσο και αυτές που είναι εισηγμένες σε Πολυμερή Μηχανισμό

Διαπραγμάτευσης, εφόσον αυτές υπόκεινται σε απαιτήσεις γνωστοποίησης ισοδύναμες με αυτές των εταιρειών που είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά

• Στις οντότητες που υποχρεούνται να συλλέγουν και να φυλάσσουν σε ειδικό μητρώο  πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς τους δικαιούχους περιλαμβάνονται πλέον όχι μόνο οντότητες που έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα αλλά και οντότητες που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα που φορολογείται στην Ελλάδα
• Εταιρείες που είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά ή σε Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης τηρούν αντί για το ειδικό μητρώο που αναφέρθηκε ανωτέρω αρχείο γνωστοποιήσεων του Νόμου 3556/2007, το οποίο επικαιροποιείται κάθε φορά που λαμβάνει χώρα γεγονός που γνωστοποιείται στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, χωρίς να απαιτείται η καταχώριση του ειδικού μητρώου στο
• Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων.

Επιβολή της εισφοράς του Νόμου 128/1975 στις πιστώσεις που χορηγούνται από χρηματοδοτικά ιδρύματα

• Σύμφωνα με τον Νόμο 4607/2019 η εισφορά του Νόμου 128/1975 επιβάλλεται πλέον όχι μόνο σε δάνεια και πιστώσεις που χορηγούνται από πιστωτικά ιδρύματα αλλά και στις πιστώσεις που χορηγούνται από χρηματοδοτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
• Ειδικά για τα χρηματοδοτικά ιδρύματα του εξωτερικού οι νέες διατάξεις ορίζουν ρητά ότι η εισφορά του Νόμου 128/1975 βαρύνει μόνο τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που είναι υπόχρεα για υποβολή φορολογικής δήλωσης.
• Οι διατάξεις για την επιβολή της εισφοράς του Νόμου 128/1975 στις πιστώσεις που χορηγούνται από χρηματοδοτικά ιδρύματα ισχύουν από 01.05.2019.

Πατήστε εδώ για να δείτε το alert σε pdf.