Ν. 5073/2023: μέτρα περιορισμού της φοροδιαφυγής και λοιπές φορολογικές διατάξεις

Ο πρόσφατος Ν. 5073/2023 εισήγαγε στη φορολογική νομοθεσία σειρά τροποποιήσεων. Οι κυριότερες έχουν ως εξής:

Α. Ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα φυσικών προσώπων. Εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη 2023 και επόμενα.

(α) Φυσικό πρόσωπο που ασκεί ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα τεκμαίρεται ότι προσφέρει εργασία τουλάχιστον ίσης αξίας και αμοιβής, όχι μεγαλύτερης των €30.000, με αυτή:

αα) του εργαζομένου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό και ο οποίος προσαυξάνεται κατά 10% μετά την πρώτη εξαετία της επαγγελματικής δραστηριότητας, κατά επιπλέον 10% μετά την πάροδο μιας τριετίας και κατά επιπλέον 10% μετά την πάροδο και δεύτερης τριετίας μετά την πρώτη εξαετία, ή εναλλακτικά

ββ) του υψηλότερα αμειβόμενου εργαζομένου του αν η αμοιβή του υπόψη εργαζομένου είναι υψηλότερη του ποσού του κατώτατου μισθού υπό αα.

(β) Επιπλέον, τεκμαίρεται ότι το κέρδος του περιλαμβάνει και ένα ποσοστό 10% επί του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας προσωπικού, μέχρι του ποσού των €15.000.

(γ) Το τεκμήριο καταρχήν προσαυξάνεται κατά 5% επί του ποσού ως προς το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου φυσικού προσώπου υπερβαίνει το μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας στον οποίο ο υπόχρεος αντλεί τα υψηλότερα έσοδα.

• Το σύνολο του τεκμηρίου όπως υπολογίζεται με το άθροισμα των παραπάνω (α), (β) και (γ) ποσών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των €50.000 ετησίως.
  
  
• Ο προσδιορισμός αυτός είναι μαχητός και ο φορολο-γούμενος μπορεί να αποδείξει περιστατικά που οδηγούν αντικειμενικά σε μείωση της επαγγελματικής δραστηριότητας, όπως στρατιωτική θητεία, φυλάκιση, νοσηλεία, εγκυμοσύνη και λοχεία, υιοθεσία και αναδοχή τέκνων, φυσικές καταστροφές, ανάκληση άδειας λειτουργίας της ατομικής του επιχείρησης ή της άδειας άσκησης του επαγγέλματός του, εκ του νόμου εποχικότητα της δραστηριότητας, απαγόρευση λειτουργίας και άλλους λόγους ανωτέρας βίας.
  
  
• Σημειώνεται ότι ο υπόχρεος έχει σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα να ζητήσει έλεγχο της επιχείρησης του, προκειμένου να αποδείξει ότι το εισόδημα που προκύπτει από τα βιβλία του είναι πραγματικό. 
  
  
• Προβλέπεται η εξομοίωση του ελάχιστου τεκμαρτού καθαρού εισοδήματος με το πραγματικό δηλούμενο εισόδημα από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριό-τητας σε σχέση με τη δυνατότητα που προβλέπει ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τη μείωση της φορολογικής βάσης λόγω διενέργειας συναλλαγών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής- δηλαδή το εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη στο πλαίσιο αυτό δεν μπορεί να είναι κατώτερο του ελάχιστου τεκμαρτού καθαρού εισοδήματος.
  
  
• Προβλέπεται ότι το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν εφαρμόζεται
  :
  1. στα κέρδη από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, 
     
     
  2. σε όσους αμείβονται σύμφωνα με την περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 ν. 4172/2013, εφόσον συμβάλλονται με έως και τρία (3) φυσικά ή νομικά πρόσωπα, και σε ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές που συμβάλλονται με έως και δύο (2) ασφαλιστικές επιχειρήσεις και δηλώνουν ως επαγγελματική έδρα την κατοικία τους (αμειβόμενοι με μπλοκάκι που φορολογούνται ως μισθωτοί με τις εκεί οριζόμενες προϋποθέσεις), 
     
     
  3. σε πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του ογδόντα τοις εκατό (80%).

Β. Μεταβατική διάταξη για την απαγόρευση της καταχρηστικής δημιουργίας εταιρικών σχημάτων προς το σκοπό καταστρατήγησης της εισαγωγής του κανόνα για το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη 2023-2026.

► Φυσικό πρόσωπο που ασκεί ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα και που μετά την έναρξη ισχύος του Ν.5073/11.12.2023 και μέχρι και το φορολογικό έτος 2026 διακόψει την επαγγελματική του δραστηριότητα και συστήσει μονοπρόσωπο εταιρικό σχήμα με την ίδια δραστηριότητα, μπορεί μετά από έλεγχο, να κληθεί να πληρώσει ως φυσικό πρόσωπο, τη διαφορά φόρου που απέφυγε με την καταχρηστική του συμπεριφορά, εάν ο φόρος που προκύπτει από τη λειτουργία της εταιρίας (φόρος επί των κερδών της εταιρείας και επί του μερίσματος, αν όλα τα κέρδη είχαν διανεμηθεί) είναι μικρότερος από τον φόρο που ο ίδιος θα κατέβαλε αν συνέχιζε την ατομική του δραστηριότητα, κατ' εφαρμογή των προβλέψεων του ελάχιστου τεκμαρτού καθαρού εισοδήματος του Ν.5073/2023.

► Σε μια τέτοια περίπτωση το φυσικό πρόσωπο καταβάλλει ως φόρο εισοδήματος από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας τη διαφορά ανάμεσα στον φόρο που οφείλει η εταιρεία και τον φόρο που θα όφειλε ο ίδιος, αν το κέρδος της εταιρείας είχε διανεμηθεί ως μέρισμα στο σύνολό του, και στον φόρο που θα κατέβαλλε κατ' εφαρμογή του ελάχιστου τεκμαρτού καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα.

► Σημειώνεται ότι και στην περίπτωση αυτή ο τεκμαρτός προσδιορισμός της φορολογικής υποχρέωσης είναι μαχητός, εφαρμόζονται δηλαδή αναλόγως οι διατάξεις με τις οποίες το φυσικό πρόσωπο αμφισβητεί το τεκμήριο.

Γ. Ζητήματα μεταφοράς ζημιών από την επιχειρηματική δραστηριότητα στα λογιστικώς προσδιοριζόμενα αποτελέσματα των επόμενων ετών στην περίπτωση προσδιορισμού ελάχιστου τεκμαιρόμενου κέρδους. Εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη 2023 και επόμενα.

Ο προσδιορισμός του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος δεν επηρεάζει τη δυνατότητα μεταφοράς ζημιάς και η πραγματοποιηθείσα ζημία μπορεί να μεταφέρεται προς συμψηφισμό με λογιστικό ποσό των δηλωθέντων επιχειρηματικών κερδών (ενν. στα λογιστικώς προσδιοριζόμενα αποτελέσματα των επόμενων ετών).

Με βάση την τελική διατύπωση της διάταξης προβλέπεται η συνέχιση μεταφοράς της φορολογικής ζημίας κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 27 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος προς συμψηφισμό με τα λογιστικά κέρδη στα φορολογικά έτη που δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής τεκμαρτού προσδιορισμού καθαρού εισοδήματος (λ.χ. σε περιπτώσεις επιτυχούς αμφισβήτησης του τεκμηρίου εκ μέρους του φορολογουμένου).

Δ. Μείωση προκαταβολής φόρου εισοδήματος επί τεκμαρτού προσδιορισμού εισοδήματος. Ισχύς μόνο για το φορολογικό έτος 2024.

Προβλέπεται ειδικά για το φορολογικό έτος 2024 μείωση κατά το ήμισυ του ποσού της προκαταβολής φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (καταρχήν υπολογιζόμενης με ποσοστό 55%) επί του ποσού, κατά το οποίο το τεκμαρτώς προσδιορισθέν εισόδημα υπερβαίνει το δηλωθέν.

Ε. Μείωση τέλους επιτηδεύματος για τους ασκούντες ατομική επιχείρηση κατά το ήμισυ. Εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη 2023 και επόμενα.

Μειώνεται το τέλος επιτηδεύματος ως εξής:

• Για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχείρηση σε €325 ετησίως.
  
  
• Για κάθε υποκατάστημα φυσικού προσώπου που ασκεί ατομική επιχείρηση σε €300 ετησίως.

ΣΤ. Υποχρεωτικότητα της χρήσεως τραπεζικών μέσων πληρωμής για την εξόφληση του τιμήματος κατά τη σύνταξη συμβολαιογραφικών πράξεων μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία & απαγόρευση χρήσης μετρητών. Ισχύς από 11.12.2023. 

► Κατά τη σύνταξη των συμβολαιογραφικών εγγράφων μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία, των προσυμφώνων και των εξοφλητικών πράξεων, η καταβολή του τιμήματος γίνεται αποκλειστικά με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής.

► Συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο, στο οποίο καταγράφεται προκαταβολή ή μερική ή ολική εξόφληση του τιμήματος με μετρητά ή στο οποίο δεν καταγράφεται η εξόφληση του τιμήματος με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, είναι αυτοδικαίως άκυρο, απαγορεύεται να μεταγραφεί στα οικεία βιβλία και δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των συμβαλλομένων, του Δημοσίου και οποιουδήποτε τρίτου.

► Οι παραπάνω υποχρεώσεις για τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής και την καταγραφή της εξόφλησης με τον τρόπο αυτόν δεν ισχύουν για συμβόλαια που συνάπτονται σε εκτέλεση προσυμφώνων, τα οποία είχαν συνταχθεί πριν την 11.12.2023.

► Υποχρεωτικά γίνεται μνεία στο συμβόλαιο του τρόπου εξόφλησης του τιμήματος αποκλειστικά με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής και μάλιστα ρητώς απαγορεύεται μεταγραφή συμβολαίου που έχει συνταχθεί κατά παράβαση αυτής της υποχρέωσης.

Ζ. Δυνατότητα μείωσης φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων με τη συνολική δαπάνη για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών σχετικά με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων. Ισχύς για δαπάνες που πραγματοποιούνται μετά την 01.01.2024.

► Ρυθμίζεται η δυνατότητα μείωσης του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων με τη συνολική δαπάνη για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που αφορούν σε υπηρεσίες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης κτιρίων, ισόποσα κατανεμημένη σε πέντε (5) έτη.

► Προβλέπεται ότι οι δαπάνες για την προμήθεια υλικών και τη λήψη υπηρεσιών μέχρι του ποσού των €16.000 μπορούν να μειώσουν τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων ισόποσα κατανεμημένες σε πέντε έτη.

► Το ποσό των δαπανών για την αγορά αγαθών που λαμβάνεται υπόψη για τη μείωση του φόρου δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) των δαπανών για τη λήψη υπηρεσιών που λαμβάνεται υπόψη.

Η. Διευκρινίσεις ως προς τον καθορισμό της διαδικασίας μεταβολής φορολογικής κατοικίας φυσικών προσώπων.

► Η κανονιστική αρμοδιότητα για τη ρύθμιση διαδικαστι-κών ζητημάτων για τη μεταβολή φορολογικής κατοικίας φυσικών προσώπων μεταφέρεται από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στον Διοικητή της ΑΑΔΕ, προκειμένου η διαδικασία να καθορίζεται με απόφαση μόνο του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και όχι με κοινή απόφασή του με τον αρμόδιο Υπουργό.

Θ. Διευκρινίσεις ως προς τη χωριστή φορολογική δήλωση των συζύγων.

► Ορίζεται ότι η επιλογή των συζύγων για την υποβολή χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, ισχύει όχι μόνο για το [πρώτο] έτος που αφορά, αλλά και για τα επόμενα φορολογικά έτη, μέχρι να ανακαλέσουν οι ίδιοι την επιλογή τους έως την 28η Φεβρουαρίου του υπόψη έτους.

► Ο κανόνας αυτός ισχύει για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2023 και των επόμενων ετών.

Ι. Αλλαγές στη φορολογική μεταχείριση της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων. Ισχύς από 01.01.2024.

► Προσδιορίζεται πότε το εισόδημα από βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων φορολογείται ως εισόδημα από μίσθωση ακινήτων και πότε λογίζεται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Διευκρινίζεται ότι με ισχύ από 01.01.2024: i) εξακολουθεί να θεωρείται και να φορολογείται ως εισόδημα από ακίνητη περιουσία το εισόδημα που αποκτάται, από φυσικά πρόσωπα, από τη βραχυχρόνια μίσθωση μέχρι 2 ακινήτων, όπως αυτή ορίζεται στο Ν. 4446/2016, εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται επιπλωμένα χωρίς την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας πλην της παροχής κλινοσκεπασμάτων ενώ ii) θεωρείται για πρώτη φορά και φορολογείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα το εισόδημα που αποκτούν από βραχυχρόνια μίσθωση φυσικά πρόσωπα τα οποία εκμισθώνουν τρία (3) ή περισσότερα ακίνητα.

► Ορίζονται η διάρκεια και η φορολογική αντιμετώπιση της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων. Ειδικότερα τίθεται όριο 60 ημερών στη διάρκεια της μίσθωσης προκειμένου να λογίζεται ως βραχυχρόνια και διευκρινίζεται ότι το όριο των 60 ημερών δεν αφορά τη διάρκεια των μισθώσεων μέσα στο έτος, αλλά τη διάρκεια κάθε μίσθωσης ξεχωριστά.

► Μεταβάλλεται το ύψος του αυτοτελούς διοικητικού προστίμου σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης των διαχειριστών ακινήτων και διαμορφώνεται σε ποσό ίσο ανά έτος με 50% των ακαθάριστων εσόδων του φορολογικού έτους που διαπράττεται παράβαση, το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των €5.000 ευρώ, ενώ προβλέπονται αυξημένα πρόστιμα σε περίπτωση εκ νέου μη συμμόρφωσης/ υποτροπής.

► Στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων επιβάλλεται i) το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων του Ν. 339/1976 αλλά και ii) το νεοεισαχθέν τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση το οποίο αντικαθιστά το τέλος διαμονής και το οποίο για τα υπόψη ακίνητα ορίζεται σε €1.50 ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα και σε €10 για μονοκατοικίες άνω των 80m2 ανά ημερήσια χρήση κατά τους μήνες Μάρτιο έως Οκτώβριο, ή αντίστοιχα σε €0.50 και €4 κατά τους μήνες Νοέμβριο έως Φεβρουάριο.

► Προβλέπεται υπό όρους υπαγωγή της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων σε καθεστώς Φόρου Προστιθέμενης Αξίας με το μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ καταρχήν 13% λ.χ. όταν πρόκειται για βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων αν ο εκμισθωτής είναι νομικό πρόσωπο ή φυσικό πρόσωπο που διαθέτει τουλάχιστον τρία (3) ακίνητα για βραχυχρόνια διαμονή.

Κ. Χρηματική επιβράβευση προσώπων που προβαίνουν σε επώνυμη καταγγελία φορολογικής παράβασης κατόπιν επιβολής προστίμου. Ισχύς από 11.12.2023.

► Θεσπίζεται η δυνατότητα καταβολής χρηματικής επιβράβευσης στους καταγγέλλοντες επώνυμα φορολογικές παραβάσεις μέσω της ψηφιακής εφαρμογής QR code appodixi της ΑΑΔΕ, υπό την προϋπόθεση επιβολής προστίμου σε βάρος οντότητας του Ν. 4308/2014.

► Δεν δικαιούνται τη χρηματική επιβράβευση υπάλληλοι της ΑΑΔΕ, του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών και οι υπάλληλοι της Δ/νσης Οικονομικής Αστυνομίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που ασκούν ελεγκτικά καθήκοντα.

► Η χρηματική επιβράβευση χορηγείται μετά από απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ και ανέρχεται στο δεκαπλάσιο της αξίας της συναλλαγής του εκδοθέντος στοιχείου λιανικής για το οποίο έγινε καταγγελία, συμπεριλαμβανομένου και του αναλογούντος ΦΠΑ, ενώ σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι ανώτερη των €3.000.

► Αν η καταγγελία αφορά περισσότερα φορολογικά στοιχεία που εξέδωσε η ίδια οντότητα, η χρηματική επιβράβευση υπολογίζεται επί του εκδοθέντος φορολογικού στοιχείου με τη μεγαλύτερη αξία.

Λ. Μείωση συντελεστή φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου

► Μειώνεται από 0,5% σε 0,2% ο συντελεστής του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου, όπου οφείλεται, στην αξία που φορολογείται.

► Ο νέος συντελεστής έχει ισχύ για πράξεις για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννάται μετά την 11.12.2023.  

Μ. Μείωση συντελεστή φόρου πώλησης εισηγμένων μετοχών

► Μειώνεται από 2‰ σε 1‰ ο συντελεστής του φόρου πώλησης επί των πωλήσεων μετοχών εισηγμένων σε ρυθμιζόμενη αγορά ή σε πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης που λειτουργεί στην Ελλάδα κατά το Ν. 4514/2018, ανεξάρτητα από το αν οι σχετικές συναλλαγές διενεργούνται εντός ή εκτός των προαναφερόμενων τόπων διαπραγμάτευσης.

► Εξακολουθεί να μην επιβάλλεται φόρος πώλησης κατά περίπτωση εφόσον προβλέπεται εξαίρεση σύμφωνα με ειδικές διατάξεις.

► Ο νέος συντελεστής εφαρμόζεται για συναλλαγές με ημερομηνία διακανονισμού από την πρώτη εργάσιμη μέρα του μήνα που έπεται της ημερομηνίας δημοσίευσης του Ν.5073/11.12.2023 (δηλαδή με ημερομηνία διακανονισμού από 2 Ιανουαρίου 2024).

Υπενθυμίζεται ότι ο υπόψη «Φόρος Πώλησης» επιβάλλεται επίσης καταρχήν και στις πωλήσεις μετοχών εισηγμένων σε ρυθμιζόμενη αγορά ή πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης που λειτουργούν στην αλλοδαπή, ή σε άλλους διεθνώς αναγνωρισμένους χρηματιστηριακούς θεσμούς, ανεξάρτητα από το αν οι σχετικές συναλλαγές διακανονίζονται εντός ή εκτός των ως άνω αναφερόμενων τόπων διαπραγμάτευσης, εφόσον οι πωλητές είναι φυσικά πρόσωπα που έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα ή ημεδαπές ή αλλοδαπές επιχειρήσεις που έχουν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα (αρθ. 9 παρ. 2 περ. ε’ Ν. 2579/1998, αρθ. 27 παρ. 2 Ν. 2703/1999), εκτός από τις περιπτώσεις που οι πωλήσεις πραγματοποιούνται σε αλλοδαπό χρηματιστήριο με το οποίο το Χρηματιστήριο Αθηνών έχει δημιουργήσει κοινό ηλεκτρονικό σύστημα διαπραγμάτευσης και με την προϋπόθεση ότι για τις πωλήσεις αυτές προβλέπεται η καταβολή ανάλογου φόρου στην αλλοδαπή.

Ν. Τροποποιήσεις στις διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας Ν. 4987/2022 επί των προστίμων & κυρώσεις για τη χρήση μετρητών άνω του προβλεπόμενου ορίου. Ισχύς από 01.01.2024. 

► Προβλέπεται πρόστιμο ίσο με €500 ανά φορολογικό έλεγχο για την περίπτωση που ο φορολογούμενος (ή οποιοδήποτε πρόσωπο υπέχει αντίστοιχη υποχρέωση από τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας ή τη φορολογική νομοθεσία που αναφέρεται στο πεδίο εφαρμογής του) α) εκδίδει στοιχεία λιανικής πώλησης χωρίς τη χρήση φορολογικού ηλεκτρονικού μηχανισμού ή από εγκεκριμένο και μη δηλωμένο φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό, ή β) εκδίδει δελτία και αποδείξεις από το Ολοκληρωμένο Σύστημα Ελέγχου Εισροών Εκροών, χωρίς τη χρήση εγκεκριμένου μοντέλου μηχανισμού σήμανσης (ΕΑΦΔΣΣ).

► Προβλέπεται για τον φορολογούμενο (ή οποιοδήποτε πρόσωπο υπέχει αντίστοιχη υποχρέωση από τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, ή τη φορολογική νομοθεσία που αναφέρεται στο πεδίο εφαρμογής του, πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της καταβληθείσας σε μετρητά αξίας των στοιχείων λιανικής πώλησης που εκδίδονται για τη συναλλαγή για κάθε παράβαση της υποχρέωσης του αρθ. 20 παρ. 3 του Ν. 3842/2010, σύμφωνα με την οποία «Τα φορολογικά στοιχεία συνολικής αξίας €500 και άνω, που εκδίδονται για πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες, εξοφλούνται από τους λήπτες τους, αγοραστές των αγαθών ή των υπηρεσιών, αποκλειστικώς με τη χρήση μέσων πληρωμής με κάρτα ή άλλου ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής, όπως ενδεικτικά άλλα όχι περιοριστικά τραπεζικό έμβασμα, πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών, χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού. Δεν επιτρέπεται εξόφληση των στοιχείων αυτών με μετρητά».

Δεν είναι σαφές από τη διατύπωση της διάταξης αν το πρόστιμο θα επιβάλλεται σε βάρος του εκδότη του φορολογικού στοιχείου ή και κατά του ιδιώτη που το λαμβάνει, ασάφεια που επιτείνεται και από το ότι η διάταξη του αρθ. 20 παρ. 3 Ν.3842/2010 επιβάλλει καταρχήν απαγόρευση «εξόφλησης» των υπόψη φορολογικών στοιχείων με μετρητά από τους ιδιώτες λήπτες αυτών και συνεπώς φαίνεται ότι η παράβαση καταρχήν διαπράττεται από τον ιδιώτη λήπτη του στοιχείου.

Δεν επηρεάζεται η ήδη εφαρμοζόμενη στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος διάταξη του άρθρου 23 παρ. β, όπως έχει ερμηνευθεί από τη Φορολογική Διοίκηση με βάση τις Εγκυκλίους ΠΟΛ 1216/2014, 1079/2015, 1113/2015, βάσει της οποίας κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν εκπίπτει κάθε είδους δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των €500 δεν εκπίπτει , εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση δεν έγινε με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής.