Μείωση ΕΝΦΙΑ για ασφαλισμένες κατοικίες - προθεσμία αίτησης έως και τις 22 Φεβρουαρίου 2024

Με την έκδοση της Απόφασης Α.1014/2024 του Διοικητή της ΑΑΔΕ, εξειδικεύθηκαν οι προϋποθέσεις και καθορίσθηκε η διαδικασία για τη χορήγηση μείωσης στον ΕΝΦΙΑ που αντιστοιχεί σε ασφαλισμένες κατοικίες για φυσικές καταστροφές. Τα βασικότερα σημεία της έχουν ως εξής:

1. Η δυνατότητα μείωσης 10% στον ΕΝΦΙΑ επί των ασφαλισμένων κατοικιών – ποια «ακίνητα» και ποια «δικαιώματα» αφορά:

• Μείωση του ΕΝΦΙΑ για το 2024 δικαιούνται μόνον φυσικά πρόσωπα που έχουν «δικαίωμα» σε «κατοικία» που περιλαμβάνεται στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (δήλωση Ε9) και εφόσον σωρευτικά:

α) κατά το έτος 2023 είναι ασφαλισμένη σε ασφαλιστική επιχείρηση που είναι εγγεγραμμένη στο Μητρώο Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων που τηρείται στη Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης της Τράπεζας της Ελλάδος,

β) η ασφάλιση καλύπτει σωρευτικά τους ασφαλιστικούς κινδύνους σεισμού, πυρκαγιάς και πλημμύρας για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών εντός του 2023 και

γ) το ασφαλισμένο κεφάλαιο και για τους τρεις παραπάνω κινδύνους να καλύπτει το σύνολο της αξίας ανακατασκευής του κτίσματος ή των κτισμάτων που αποτελούν την κατοικία.

• Για τον υπολογισμό της αξίας ανακατασκευής λαμβάνεται υπόψη η συνολική επιφάνεια των κύριων και βοηθητικών χώρων της κατοικίας, όπως έχουν αναγραφεί στη δήλωση Ε9. Η αξία ανακατασκευής της κατοικίας ορίζεται σε €1.000 ανά τετραγωνικό μέτρο - ειδικά για το 2024 ορίζεται σε €900 το τετραγωνικό μέτρο- και δεν χορηγείται μείωση του ΕΝΦΙΑ αν στο ασφαλιστήριο η ασφαλιζόμενη αξία υπολείπεται της αξίας ανακατασκευής (λ.χ. προκειμένου να χορηγηθεί για το 2024 μείωση ΕΝΦΙΑ για κατοικία με κύριους χώρους 100τμ η ασφαλιζόμενη αξία για το έτος 2023 δεν μπορεί να υπολείπεται των €90.000).
  
  
• Η μείωση ΕΝΦΙΑ μπορεί να χορηγηθεί σε κάθε περίπτωση που δικαίωμα επί της ασφαλισμένης κατοικίας βάσει δήλωσης Ε9 έχει φυσικό πρόσωπο, τόσο στις περιπτώσεις που είναι το ίδιο το φυσικό πρόσωπο-δικαιούχος κατοικίας «ασφαλισμένος» και «λήπτης της ασφάλισης», όσο και στις περιπτώσεις που τρίτο πρόσωπο (φυσικό ή νομικό) είναι λήπτης της ασφάλισης.

Με τον όρο «λήπτης της ασφάλισης» νοείται ο αντισυμ-βαλλόμενος της ασφαλιστικής εταιρίας στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο, ενώ με τον όρο «ασφαλισμένος» νοείται στη σύμβαση ασφάλισης ζημιών (π.χ. πυρός κλπ) το πρόσωπο που έχει συμφέρον στη διατήρηση του πράγματος. Εκείνος, δηλαδή, του οποίου η οικονομική σχέση με το πράγμα θα θιγεί με την επέλευση του κινδύνου και χάριν του οποίου συνάπτεται η σύμβαση ασφάλισης.

• Το «δικαίωμα» στην ασφαλισμένη κατοικία θα πρέπει να προκύπτει από ήδη υποβληθείσα δήλωση Ε9 και συγκεκριμένα από τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στον Πίνακα 1 «Στοιχεία οικοπέδων εντός σχεδίου ή οικισμού και κτισμάτων εντός και εκτός σχεδίου» και στη στήλη 15 «Κτίσμα- Είδος δικαιώματος».

Εδώ συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα εμπράγματα δικαιώματα της πλήρους κυριότητας, της ψιλής κυριότητας, της επικαρπίας, της οίκησης κ.α.

• «Κατοικία» θεωρείται κάθε κτίσμα, μαζί με τα παρακολουθήματά του, το οποίο αναγράφεται στη δήλωση Ε9 ως «Κατοικία ή Διαμέρισμα πλην μονοκατοικίας» ή ως «Μονοκατοικία».
  
  
• Η κατοικία μπορεί να αποτελείται από έναν ή περισσότερους ΑΤΑΚ.
   

2. Η διαδικασία – προθεσμία υποβολής αίτησης - ποιος υποβάλλει την αίτηση

Για τη χορήγηση της μείωσης απαιτείται υποβολή αίτησης ως εξής:

Α. Καταρχήν ηλεκτρονικά με υποβολή αίτησης μέσω πλατφόρμας myPROPERTY έως 22.02.2024

Όταν ο αιτών είναι ταυτόχρονα λήπτης της ασφάλισης και ασφαλισμένος, αλλά και μοναδικός δικαιούχος βάσει της δήλωσης Ε9 στην ασφαλισμένη κατοικία

• Απαιτείται ο λήπτης της ασφάλισης επί ασφαλισμένης κατοικίας να εισέλθει στη σχετική εφαρμογή μέσω της myAADE [Εφαρμογές / Δημοφιλείς εφαρμογές / myPROPERTY / Μείωση ΕΝΦΙΑ ασφαλισμένων κατοικιών] με τους προσωπικούς του κωδικούς taxisnet και να υποβάλλει αίτηση. Σε αυτήν επιλέγει τον αριθμό ταυτότητας ακινήτου/ΑΤΑΚ που αντιστοιχεί στην ασφαλισμένη κατοικία και τον συσχετίζει με τον αριθμό του αντίστοιχου ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Ειδικά για το έτος 2024 οι αιτήσεις και οι τυχόν τροποποιήσεις και διορθώσεις αυτών υποβάλλονται το αργότερο έως τις 22 Φεβρουαρίου 2024.
  
  
• Αν δεν εμφανίζεται στην πλατφόρμα η ασφαλισμένη κατοικία, ο φορολογούμενος θα πρέπει να επιβεβαιώσει ότι έχει προηγουμένως αναγραφεί αυτή στη δήλωση στοιχείων ακινήτων του (Ε9) και αν δεν έχει ήδη γίνει να μεριμνήσει άμεσα για αυτό.
  
  
• Αν δεν εμφανίζεται στην πλατφόρμα το ασφαλιστήριο συμβόλαιο ο φορολογούμενος λήπτης της ασφάλισης θα πρέπει να επικοινωνήσει με την ασφαλιστική του εταιρία.
  
  
• Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος έχει περισσό-τερες ασφαλισμένες κατοικίες, η παραπάνω διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε ασφαλισμένη κατοικία ξεχωριστά δηλαδή εκ νέου για κάθε ΑΤΑΚ ασφαλισμένης κατοικίας με υποβολή ξεχωριστής κάθε φορά αίτησης από τον λήπτη της ασφάλισης με συσχέτιση του ασφαλιστηρίου ή των ασφαλιστηρίων που αφορούν τη συγκεκριμένη ασφαλισμένη κατοικία κλπ. Αν στην ίδια ασφαλιζόμενη κατοικία αντιστοιχούν περισσότερα του ενός ΑΤΑΚ στη δήλωση στοιχείων ακινήτων του (Ε9), κάθε ΑΤΑΚ που αντιστοιχεί στην ασφαλισμένη κατοικία θα πρέπει να συσχετισθεί με το αντίστοιχο ασφαλιστήριο συμβόλαιο.

Όταν ο αιτών είναι ταυτόχρονα λήπτης της ασφάλισης και ασφαλισμένος, αλλά δεν είναι ο μοναδικός δικαιούχος δηλαδή υπάρχουν περισσότεροι συνδικαιούχοι βάσει των δηλώσεων Ε9 στην ασφαλισμένη κατοικία

• Σε περίπτωση που υπάρχουν συνιδιοκτήτες ο αιτών - λήπτης της ασφάλισης θα πρέπει να δηλώσει τα ΑΦΜ των συνιδιοκτητών στην πλατφόρμα. Σε αυτούς θα έρθει ηλεκτρονική ειδοποίηση μέσω της ΑΑΔΕ προκειμένου και αυτοί με τη σειρά τους -μέσα στην ίδια προθεσμία ως 22.02.2024, με την ιδιότητα του «Συνιδιοκτήτη» - να υποβάλουν αίτηση συσχετίζοντας το ασφαλιστήριο συμβόλαιο που δηλώθηκε από τον λήπτη της ασφάλισης με την ασφαλισμένη κατοικία. 

Όταν ο λήπτης της ασφάλισης δεν έχει ο ίδιος «δικαίωμα» στην ασφαλισμένη κατοικία βάσει της δήλωσης Ε9 -λ.χ. η ασφάλιση έχει γίνει υπέρ τρίτου [δικαιούχου] και δεν είναι ο ίδιος ο ασφαλισμένος

• Αν ο λήπτης της ασφάλισης δεν έχει ο ίδιος «δικαίωμα» στην ασφαλισμένη κατοικία, δηλαδή στην περίπτωση που η ασφάλιση έχει γίνει υπέρ τρίτου [ασφαλισμένου], θα πρέπει ο λήπτης της ασφάλισης να εισέλθει στην εφαρμογή κατά τα παραπάνω, επιλέγοντας τα ασφαλιστήρια συμβόλαια όπου κατονομάζεται ως λήπτης της ασφάλισης και να δηλώσει τα ΑΦΜ των τρίτων προσώπων [ασφαλισμένων «υπέρ ων η ασφάλιση»] που έχουν δικαίωμα επί της ασφαλισμένης κατοικίας. Στην περίπτωση αυτή, οι τελευταίοι θα ειδοποιηθούν με ηλεκτρονικό μήνυμα από την ΑΑΔΕ και πρέπει να εισέλθουν στην πλατφόρμα για να υποβάλουν αίτηση κατά τα παραπάνω μέσα στην ίδια προθεσμία (22.02.2024).
  
  
• Σε περίπτωση που στην ίδια κατοικία (στον ίδιο ΑΤΑΚ) αντιστοιχούν περισσότερα ασφαλιστήρια συμβόλαια της ίδιας ή διαφορετικής ασφαλιστικής επιχείρησης ή ανανεώσεις ή τροποποιήσεις του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, θα πρέπει να επιλεχθούν και να προστεθούν στην αίτηση όλα τα ασφαλιστήρια συμβόλαια με τα οποία συσχετίζεται η συγκεκριμένη κατοικία.
  
  
• Μετά την υποβολή της αίτησης οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις υποχρεούνται να επιβεβαιώσουν την αντιστοίχιση της ασφαλισμένης κατοικίας με τον/τους αριθμό/-ούς του/των ασφαλιστηρίου/ων συμβολαίου/-ων. Ειδικά για το έτος 2024 η επιβεβαίωση των στοιχείων από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις πραγματοποιείται το αργότερο έως τις 11 Μαρτίου 2024 ενώ τα επόμενα έτη η επιβεβαίωση των στοιχείων θα γίνεται έως τις 25 Ιανουαρίου του επόμενου έτους του έτους αναφοράς (Ε.1004/2024).
  
  
• Η χορήγηση της μείωσης του ΕΝΦΙΑ πραγματοποιείται κεντρικά από την ΑΑΔΕ με την πρώτη εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ, οπότε και η ΑΑΔΕ επαληθεύει την πλήρωση των προϋποθέσεων χορήγησης της μείωσης και μειώνει τον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στον ΑΤΑΚ της ασφαλισμένης κατοικίας, είτε για ολόκληρο το έτος είτε για μικρότερο διάστημα 3-12 μηνών ανάλογα με το για πόσο διάστημα πληρούνται σωρευτικά και οι τρεις παραπάνω -α, β, γ- προϋποθέσεις χορήγησης της μείωσης.

3. Κατ’ εξαίρεση η μείωση μπορεί να ζητηθεί με υποβολή του ειδικού εντύπου «Δ500 Αίτηση – Δήλωση για τη χορήγηση απαλλαγής, έκπτωσης ή για την επανεκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ)»

• Στις περιπτώσεις που δεν χορηγήθηκε η μείωση κατά την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ κατά τα παραπάνω, υπάρχει εναλλακτικά η δυνατότητα ο φορολογούμενος να αιτηθεί τη μείωση συμπληρώνοντας και υποβάλλοντας το ειδικό έντυπο Δ500 (είτε ψηφιακά μέσα από «Τα Αιτήματά μου» είτε σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.) με προσκόμιση του/των ασφαλιστηρίου/ων συμβολαίου/ων και των τυχόν ανανεώσεων ή τροποποιήσεων αυτού/ων καθώς και υπεύθυνη δήλωση για την ακρίβεια των υποβαλλομένων στοιχείων – οπότε και, αν γίνει δεκτή η αίτηση, διενεργείται νέα εκκαθάριση ΕΝΦΙΑ ή διαφορετικά εκδίδεται απορριπτική πράξη (όπου υπάρχει δυνατότητα προσβολής της καταρχήν με ενδικοφανή προσφυγή).