9 minuten 19 jun. 2020

10 inzichten uit de Barometer van de Belgische Attractiviteit 2020

9 minuten 19 jun. 2020

Topics Ondernemerschap Overheid en public sector

Upvote

Toon bronnen

België blijft in de top 5 van Europese landen die de meeste buitenlandse investeringen aantrekken.

Ook in 2019 bleef België aantrekkelijk voor buitenlandse investeerders. Het afgelopen jaar haalde ons land 267 directe buitenlandse investeringsprojecten (DBI) binnen, die 5.401 nieuwe jobs opleverden. Dat blijkt uit de EY Barometer van de Belgische Attractiviteit 2020, een jaarlijks onderzoek door EY dat peilt naar de aantrekkelijkheid van België als investeringslocatie.

België behoudt zijn plaats in de top 5 van Europese landen die de meeste buitenlandse investeringen binnenhalen. Maar de keerzijde van de medaille is dat buitenlandse investeerders nog nooit een dergelijk lage perceptie hebben gehad van België als toekomstig investeringsland. De COVID-19-crisis verergert dat alleen maar: op Europees niveau zijn 9 van de 10 bedrijven van plan om hun investeringsprojecten terug te schroeven, uit te stellen of te schrappen. De verschillende regeringen van ons land zullen meer dan ooit drastische maatregelen moeten nemen om ondernemingen te steunen als ze buitenlandse investeerders willen blijven aantrekken. De nadruk moet op mobiliteit, digitale vaardigheden, infrastructuur, vennootschapsbelasting en groene technologie liggen.

1. België behoudt in 2019 marktaandeel van directe buitenlandse investeringen (DBI) in Europa

Ook in 2019 bleef België attractief voor buitenlandse investeerders. Het land haalde vorig jaar 267 investeringsprojecten binnen, wat goed was voor 5.401 nieuwe jobs. België behoudt zijn plaats in de top 5 van Europese landen die de meeste buitenlandse investeringen aantrekken, na Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Spanje.

2. Recordaantal nieuwe investeringsprojecten in België

België heeft nog nooit zoveel nieuwe buitenlandse investeringen binnengehaald. Van de 267 projecten in 2019 zijn er 197 volledig nieuw (74%), terwijl de rest aanvullingen van bestaande investeringsprojecten zijn. Dit mooie resultaat kan grotendeels toegeschreven worden aan nieuwe investeringen in het Brusselse, terwijl Vlaanderen en Wallonië allebei in de buurt van hun vorige niveau blijven.

3. Zakelijke dienstverlening blijft belangrijkste sector voor DBI en transportsector levert meeste jobs op

Vier sleutelsectoren namen samen meer dan de helft (59%) van alle DBI-projecten voor hun rekening: zakelijke dienstensector (53 projecten), transport en logistiek (42), digitale sector (33) en agrovoeding (28).

Als we kijken naar het aantal jobs per sector blijft transport en logistiek de meeste jobs creëren (1.633). De agrovoeding volgt met 800 en de sector van chemie en kunststoffen staat op de derde plaats met 556 jobs.

4. Sales & marketing activiteiten haalde het meeste voordeel uit DBI, industriële-productieactiviteiten leverden de meeste jobs op

Vooral drie activiteiten haalden in 2019 een groot aantal investeringen binnen: sales & marketing steekt er met kop en schouders bovenuit met 105 projecten, gevolgd door industriële productie met 60 projecten en logistiek met 51 projecten. Die drie activiteiten maakten vorig jaar meer dan 80% van de buitenlandse investeringen in België uit.

De activiteit die voor de meeste jobs zorgde, was industriële productie (2.281 jobs), op de voet gevolgd door logistiek (1.863 jobs). Sales & marketing beslaat de derde plaats met 369 jobs, een immens verschil met vorig jaar toen de activiteit nog 1.979 jobs creëerde.

Met de ontwrichting als gevolg van de COVID-19-pandemie zullen bedrijven trachten de risico’s voor hun supply chains te beperken door hun logistieke mogelijkheden uit te breiden. Vanwege zijn strategische ligging zou België in staat moeten zijn om een hub te blijven in Europa, maar de verbetering van zijn transportinfrastructuur zal hoe langer hoe belangrijker worden.

Tristan Dhondt

EY België Strategy and Transactions Partner

5. Recordcijfers voor Wallonië, maar Vlaanderen blijft aantrekkelijkste regio

Uit de cijfers per regio blijkt een groot verschil tussen realiteit en perceptie. Wat de feitelijke investeringsbedragen betreft, hebben Wallonië en Brussel het nog nooit zo goed gedaan, met respectievelijk 64 en 76 investeringsprojecten in 2019. Dat komt neer op een stijging van 33% voor Wallonië en 25% voor Brussel. Vlaanderen kent een achteruitgang van 24% tegenover 2018, maar blijft de regio met de meeste buitenlandse investeringen.

De situatie ziet er helemaal anders uit wanneer we kijken naar de cijfers van de perceptiesurvey. Ze maken duidelijk dat Vlaanderen zijn positie van aantrekkelijkste regio in België heeft versterkt (50% in 2020 tegenover 40% in 2019), terwijl Brussel op de tweede plaats blijft (31% in 2020 tegenover 39% in 2019) en Wallonië sterk achteruitgaat.

6. Investeerders in Europa zijn minder enthousiast over toekomstige projecten, maar trekken zich niet volledig terug

De COVID-19-pandemie heeft een zeer grote impact op toekomstige buitenlandse investeringen in Europa. Slechts 11% van de onderzochte bedrijven gelooft dat COVID-19 geen invloed zal hebben op hun investeringsplannen in 2020. Tegelijkertijd verwacht 51% van de ondervraagde ondernemingen een lichte daling, 15% een aanzienlijke daling, en 23% is van plan om nieuwe projecten volledig uit te stellen tot 2021.

7. Optimisme over toekomst neemt af

De laatste jaren is het optimisme over de capaciteit van België om in de komende jaren investeringen aan te trekken behoorlijk afgenomen. We zien een daling van 30% in 2018 naar 28% in 2019 en 21% in 2020, het laagste niveau ooit opgetekend.

8. Arbeidskosten en politieke instabiliteit vormen grootste risico’s

De belangrijkste risico’s voor de Belgische attractiviteit in de komende drie jaar zijn de arbeidskosten (47%), gevolgd door politieke, regelgevende en administratieve instabiliteit (38%) en belastingniveau en -complexiteit (37%). Politieke instabiliteit verontrust vooral bedrijven die al in België gevestigd zijn (47% tegenover 23% niet in België gevestigde bedrijven).

9. Topprioriteiten: onderwijs, gunstig fiscaal regime en dynamische hightech- en innovatieomgeving

Het onderzoek onder buitenlandse investeerders van dit jaar wijst uit dat de vennootschapsbelasting opnieuw op de voorgrond treedt als doorslaggevende factor voor investeringsbeslissingen. Praktisch de helft van de respondenten zegt dat het vennootschapsbelastingniveau een aanzienlijke invloed heeft op hun investeringsplannen in ons land. Logischerwijs vindt dan ook een groot deel van de ondervraagde bedrijven dat een belastingverlaging een van de hoofdprioriteiten van België moet zijn als het zijn competitiviteit wil verbeteren, samen met de ontwikkeling van onderwijs en vaardigheden, en ondersteuning van de technologiesector en innovatie.

10. Stuwende kracht voor toekomstige groei: cleantech

Een van de opvallendste trends die in de studie naar voren komt, is het groeiend belang van groene technologieën. Bijna een derde (30%) van de respondenten denkt dat in de komende jaren de sector van cleantech en hernieuwbare energie de belangrijkste groeimotor zal zijn in België, vóór dienstverlening aan bedrijven (27%) en de digitale economie (23%). De steun voor groene technologieën is een sleutelelement geworden voor buitenlandse investeerders, waarbij twee derde van de respondenten aangeeft dat deze een belangrijke rol speelt bij hun investeringsbeslissingen.

Cleantech

30%

van de respondenten gelooft dat cleantech de stuwende kracht zal zijn voor de groei van België in de komende jaren.

Als de overheden de nodige steun en investeringen in deze sector blijven leveren, kan België een leider worden in groene technologieën. Verdere inzet op groene technologieën kan een grote kans voor België zijn.

Tristan Dhondt

EY België Strategy and Transactions Partner

Aanbevelingen

Dit zijn de beleidsmaatregelen die EY België voorstelt om de aantrekkelijkheid van België voor buitenlandse investeerders te verzekeren op lange termijn.

Fiscaal
De verlaging van de vennootschapsbelasting van 33% naar 25% in 2020 heeft een positieve invloed gehad, maar de buurlanden hebben ook hun heffingstarieven verlaagd. En om vergelijkbaar te zijn zou België zijn tarief verder moeten verminderen tot minstens 20%. Een dergelijke verlaging zou ook gepaard moeten gaan met een lagere belastingheffing op het individuele inkomen als België meer DBI wil binnenhalen.

Aanbevelingen:

Het tarief van de vennootschapsbelasting verlagen naar 20% en het systeem vereenvoudigen

Belastingvoordelen ter ondersteuning van innovatie en R&D beter bekend en breder toegankelijk maken

De roerende voorheffing op rente, dividenden en royalty’s verlagen naar een maximumheffing van 10%

Een stabiel belastingklimaat creëren dat zekerheid biedt bij fiscale kwesties

Een wettelijk en fiscaal stabiel kader voor bedrijven en ondernemingen verzekeren

De Belgische Rulingcommissie versterken en empoweren
Onderwijs
Het economische landschap evolueert van industriële productie naar technologische innovatie. Daarom moeten onderwijs en opleiding zich hieraan aanpassen en die evolutie sturen.

Aanbevelingen:

In het lager en middelbaar onderwijs meer focussen op de ontwikkeling van IT-vaardigheden

Een structurele opleiding in ondernemerschap opnemen in onderwijsprogramma’s

Onderwijs in digitale vaardigheden promoten

Investeren in duurzaam, levenslang leren, waardoor werknemers de mogelijkheid hebben om zich bij te scholen en mee te werken aan de digitale economie op lange termijn

Investeren in mogelijkheden voor leren op de werkplek

De structurele onderfinanciering van het hoger onderwijs aanpakken
Supply chain en logistiek
Nu is een goed moment om onze bedrijfsmodellen te herzien. Supply chains hebben hinder ondervonden tijdens de COVID-19-crisis. Dat wijst erop dat ze veerkrachtiger moeten worden en minder kwetsbaar voor disruptie als gevolg van de sluiting van sommige bedrijven. De pandemie maakte ook nogmaals duidelijk dat er dringend nood is aan flexibelere bedrijfsmodellen, die bovendien de mogelijkheden van digitalisering en e-handel benutten.

Aanbeveling:

Investeringen in logistiek en supply chains stimuleren, waaronder ook een inclusief mobiliteitsplan
Werkgelegenheid
In de post-COVID-19-periode zullen nieuwe manieren van werken worden geïntroduceerd. Gezondheid en welzijn van de werknemer zal een sleutelrol spelen en de digitale transformatie zal van essentieel belang zijn. Continue investeringen in de bijscholing van digitale vaardigheden, leren op de werkplek en communicatie worden een noodzaak.

De afgelopen jaren zijn belangrijke fiscale en sociale maatregelen genomen om de arbeidskosten te verlagen en de flexibiliteit te verhogen, vooral in industriële sectoren en logistiek, twee sterke aanjagers van jobcreatie.

Aanbevelingen:

Het verschil in loonlasten tussen België en zijn belangrijkste handelspartners voortdurend analyseren en ernaar handelen

Onderzoek doen naar manieren om de arbeidskost verder te verlagen

De arbeidsrechtbeginselen wijzigen om nacht- en ploegenarbeid, e-commerce en telewerk te vereenvoudigen

Belastingdruk op beroepsinkomen voor natuurlijke personen verlagen

Fiscale stimuli voor jobcreatie verhogen

Focussen op de digitale transformatie van werknemers, inclusief steunmaatregelen voor de bevordering van die nieuwe manier van werken (bijv. telewerken, virtueel, flexibel werken) in een post-COVID-19-omgeving.
Hightech-, cleantech- en innovatieomgeving
Hoewel investeringen in nieuwe technologieën doorgaans kleiner zijn dan die in andere activiteiten, gebeuren ze vaak door gevestigde ondernemingen in het land. De prioriteit moet daarom liggen bij de blijvende ontwikkeling van een dynamische, innovatieve en hightechomgeving die dit type investeringen aantrekt. Een derde van de respondenten beschouwt groene technologieën bijvoorbeeld als een belangrijke aanjager van economische groei. De Europese Green Deal biedt een stimulans om dergelijke innovatieve technologieën te ontwikkelen. België heeft de gelegenheid om een grote speler te worden in de cleantechsector, naast andere sectoren die inspelen op de uitdagingen om de COVID-19-pandemie en de impact van klimaatverandering in te dammen.

Aanbevelingen:

Focussen op de digitale competitiviteit van België, waaronder een digitale & duurzame infrastructuur, digitale vaardigheden/onderwijs en een dynamisch ecosysteem van technologie- en hightechbedrijven

Strenge normen en een sterk beleid rond cleantech uitbouwen

De fiscale steunmaatregelen voor innovatie vereenvoudigen

De administratieve last voor berekening van de CO₂-uitstoot verminderen om het concurrentievoordeel van ecologische transitie voor bedrijven te bevorderen

Stimuleringsmaatregelen invoeren voor bedrijven die hun businessmodel herzien in het kader van meer groene groei
Samenwerkingsverbanden

Een ander belangrijk gevolg van de pandemie zou een transformatie van het concurrentieprincipe in een systeem met meer samenwerkingsverbanden kunnen zijn. Grote farmaceutische bedrijven in België voeren samen onderzoek naar een vaccin voor het coronavirus, terwijl supermarkten die tijdens de lockdown openbleven hulp kregen van werknemers met verlof om het personeelstekort op te vangen. Innovatieve samenwerking is tijdens de crisis toegenomen.

Bovendien zou België zich door een intensere samenwerking tussen de regio’s sterker kunnen profileren op het wereldtoneel. Het samenbrengen van de drie deelstaten zou een boost geven aan de reputatie van het land en zijn verschillende kwaliteiten op de voorgrond laten treden.

Samenvatting

Na een recordjaar in 2018 slaagde België erin om bijna hetzelfde buitenlandse investeringsniveau (DBI) aan te houden in 2019. De COVID-19-pandemie heeft echter praktisch elk aspect van het leven ontwricht, ook DBI. Om aantrekkelijk te blijven in dit veranderde ondernemingsklimaat moet België – ondernemingen en regeringen samen – out of the box denken, vastberaden handelen, en samenhang en samenwerking als basis nemen voor alles wat het doet.

Over dit artikel

Tristan Dhondt

Door Tristan Dhondt

EY België Strategy and Transactions Partner

Out-of-the-box denken. Financing en deal making. Kwantificering van beslissingsprocessen. Macro-economische inzichten. Strategieën challengen.

Upvote

Topics

Algemeen

Personen

10 inzichten uit de Barometer van de Belgische Attractiviteit 2020