Νέα Φορολογικά Κίνητρα για την Έρευνα, Ανάπτυξη
και Ενίσχυση της Καινοτομίας και άλλες διατάξεις - N.5162/2024

Με την ψήφιση του Ν. 5162/2024, εισάγεται σειρά κινήτρων και φορολογικών πλεονεκτημάτων με γνώμονα την ανάπτυξη και την καινοτομία. 

Ο ίδιος ο Νόμος, αναφέρεται ρητά (άρθρο 2) στη θέσπιση νέων και τη τροποποίηση υφιστάμενων ρυθμίσεων αναφορικά με «την παροχή φορολογικών κινήτρων για την έρευνα, ανάπτυξη και ενίσχυση της καινοτομίας και των νεοφυών επιχειρήσεων».

Νέα φορολογικά κίνητρα

Προβλέπονται συγκεκριμένα και διευρυμένα φορολογικά κίνητρα αναφορικά με την διενέργεια δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, την εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας και την επέκταση κινήτρων για επενδυτικούς αγγέλους.  
Η έναρξη εφαρμογής των εν λόγω πλεονεκτημάτων αφορά τα φορολογικά έτη 2025 και επόμενα. 

Δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας

► Το υφιστάμενο κίνητρο «υπερέκπτωσης» 100% επί δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, συμπεριλαμβανομένων των αποσβέσεων του εξοπλισμού και των οργάνων, επεκτείνεται ως εξής:

        ► Οι δαπάνες που καταβάλλονται από επιχειρήσεις για την παροχή έργου ή υπηρεσίας προς 

        1. 1.επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων του άρθρου 47 του
Ν. 4712/2020 ή 

        2. ερευνητικά κέντρα ή ινστιτούτα ή τεχνολογικούς φορείς του άρθρου 13Α του Ν. 4310/2014 ή 

        3. Πανεπιστημιακά Κέντρα Έρευνας και Καινοτομίας (ΠΑ.Κ.Ε.Κ.) ή Κοινά Ερευνητικά Ινστιτούτα (Κ.Ε.Ι.) ή Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (Ε.Π.Ι.) των άρθρων 131 και 134 και του Κεφαλαίου ΚΘ' του Ν. 4957/2022, εφόσον οι επιχειρήσεις αυτές δεν είναι συνδεδεμένες με τον λήπτη του έργου ή της υπηρεσίας, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων αυτών, κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό 150%.       

         ► Περαιτέρω, προβλέπεται ειδικά για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις («ΜΜΕ», όπως αυτές ορίζονται στο Παράρτημα της Σύστασης της Επιτροπής 2003/361/ΕΚ της 6ης Μαΐου 2003*), προσαυξημένη έκπτωση κατά ποσοστό 200% των δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι αποσβέσεις του εξοπλισμού και των οργάνων που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες εκτέλεσης της επιστημονικής και της τεχνολογικής έρευνας. Το ανωτέρω κίνητρο δίδεται με την προϋπόθεση οι δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας να αντιστοιχούν σε ποσοστό ανώτερο του 20% επί του συνόλου των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν το ίδιο έτος.

*Η κατηγορία των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) αποτελείται από επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από
250 εργαζομένους και των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τα €50εκ ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα €43εκ.

Στην κατηγορία των ΜΜΕ, ως μικρή επιχείρηση ορίζεται η επιχείρηση η οποία απασχολεί λιγότερους από 50 εργαζομένους και της οποίας
ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα €10εκ.

Στην κατηγορία των ΜΜΕ, ως πολύ μικρή επιχείρηση ορίζεται η επιχείρηση η οποία απασχολεί λιγότερους από δέκα εργαζομένους και της οποίας ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα €2εκ.      

        ► Υπό την προϋπόθεση πλήρωσης των ανωτέρω κριτηρίων για ΜΜΕ και, επιπλέον, εφόσον οι δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας εντός ενός φορολογικού έτους υπερβαίνουν τον μέσο όρο των αντίστοιχων δαπανών των 2 προηγούμενων ετών (βάσει λογιστικών αρχείων της επιχείρησης), αυτές εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των ΜΜΕ, κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες περαιτέρω κατά ποσοστό 15%. 

 ►  Σημειώνεται ότι εάν συντρέχουν περισσότερες από μία περιπτώσεις έκπτωσης δαπανών, θα εφαρμόζεται η ευνοϊκότερη. 

Εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας

 ► Τα κέρδη της επιχείρησης από την εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας διεθνώς αναγνωρισμένης στο όνομά της, που αναπτύχθηκε από την ίδια, συνεχίζουν να απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος για έως 3 συνεχόμενα φορολογικά έτη, αρχής γενομένης από το έτος μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα κέρδη αυτά. 

 ► Επιπλέον, για τα 7 επόμενα συνεχόμενα έτη, παρέχεται κίνητρο απαλλαγής κατά ποσοστό 10% από τον καταβαλλόμενο φόρο εισοδήματος των κερδών της επιχείρησης από την εκμετάλλευση της ευρεσιτεχνίας, κατά τα ανωτέρω. Η απαλλαγή χορηγείται με την προϋπόθεση ότι υπάρχει σύνδεση με τις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης που πραγματοποιήθηκαν από την επιχείρηση για την ανάπτυξη της ευρεσιτεχνίας.

Επέκταση κινήτρων για επενδυτικούς αγγέλους  

 ► Tο φορολογικό κίνητρο της έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα έως 50% του ποσού της εισφοράς κεφαλαίου σε νεοφυή επιχείρηση (“start-up”), επεκτείνεται και σε εισφορά κεφαλαίου σε αμοιβαίο κεφάλαιο επιχειρηματικών συμμετοχών («Α.Κ.Ε.Σ.») κλειστού τύπου, το οποίο συστήνεται στην ημεδαπή και η διαχείρισή του ασκείται από ημεδαπή εταιρεία για την πραγματοποίηση επενδύσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου.

Όπως σημειώνει και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής, η ως άνω ρύθμιση πρέπει να εφαρμόζεται, τουλάχιστον, και για εισφορές κεφαλαίου σε αντίστοιχα αμοιβαία κεφάλαια που έχουν συσταθεί σε κράτος μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., υπό το φως της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων (άρθρο 63επ. ΣυνθΛΕΕ).

Νέος τρόπος φορολόγησης ΑΚΕΣ: Προβλέπεται αντικατάσταση του υφιστάμενου πλαισίου φορολόγησης των Α.Κ.Ε.Σ. κλειστού τύπου και θεσπίζονται δύο εναλλακτικοί τρόποι φορολόγησης (κατ’ επιλογή και υπό προϋποθέσεις).

Άλλες Διατάξεις

Παράταση αναστολής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας ακινήτων 

► Παρατείνεται η δυνατότητα υποκειμένου στον φόρο κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση, να επιλέξει την υπαγωγή στο καθεστώς αναστολής του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) έως τις 31.12.2025.

Παράταση της αναστολής ισχύος άρθρου 41 Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για την επιβολή φόρου υπεραξίας από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας

► Παρατείνεται μέχρι την 31.12.2026 η αναστολή της ισχύος του άρθρου 41 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος με την οποία επιβάλλεται φόρος στο εισόδημα από υπεραξία για μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας. 

Η ισχύς του άρθρου 41 του Κ.Φ.Ε. αναστέλλεται διαδοχικά από 1.1.2015 έως και τις 31.12.2024.
 

Έκπτωση δαπανών δωρεών προς φορείς Γενικής Κυβέρνησης

► Με το νέο νόμο προβλέπεται ρητά η έκπτωση, για τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, των δαπανών δωρεών προς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης οι οποίοι εποπτεύονται από τα Υπουργεία Υγείας και Παιδείας. Θρησκευμάτων και Αθλητισμού (όπως είναι τα δημόσια νοσοκομεία και άλλοι φορείς του Ε.Σ.Υ., τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων και οι δημόσιες βιβλιοθήκες).

Με την εν λόγω διάταξη επιδιώκεται να ενισχυθεί η κοινωφελής δράση σε κρίσιμους τομείς κυβερνητικής προτεραιότητας της παιδείας και της υγείας.