Εξελίξεις στο ψηφιακό φορολογικό περιβάλλον

Οι εξελίξεις στο ψηφιακό φορολογικό περιβάλλον στην Ελλάδα είναι πλέον συνεχείς. Οι σημαντικότερες εξελίξεις που έλαβαν χώρα το τελευταίο διάστημα είναι οι εξής: 

1.  Ψηφιακά παραστατικά διακίνησης

• Με την εγκύκλιο Ε.2030/2025 της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή της Κοινής Απόφασης Α.1122/2024, καθώς και της Απόφασης Α.1123/2024, αναφορικά με την ψηφιακή έκδοση των ηλεκτρονικών παραστατικών διακίνησης και τη διαβίβαση των δεδομένων τους στην πλατφόρμα myDATA.
• Σύμφωνα με νομοσχέδιο που τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση,
  τα πρόστιμα για τη διακίνηση αγαθών χωρίς την ύπαρξη παραστατικών διακίνησης αναμένεται να δεκαπλασιαστούν. 

2.  Υποχρεωτική Ηλεκτρονική Τιμολόγηση στις Δημόσιες Συμβάσεις (B2G συναλλαγές)

• Εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση με αριθ. 100792/2025, η οποία τροποποιεί την Κοινή Υπουργική Απόφαση με αριθ. 52445/2023, αναφορικά με την υποχρέωση των οικονομικών φορέων να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τιμολόγια στο πλαίσιο εκτέλεσης Δημόσιων Συμβάσεων (συναλλαγές B2G).
  
  

1. Ψηφιακά παραστατικά διακίνησης

Α. Ρόλοι διακίνησης

• Οι ρόλοι που δύνανται να αναλάβουν οι υπόχρεες οντότητες για την έκδοση ή λήψη ψηφιακών παραστατικών διακίνησης αποθεμάτων και τη διαβίβαση των δεδομένων τους στην πλατφόρμα myDATA είναι οι εξής:

1. Αποστολέας (κύριος των αποθεμάτων)
2. Αποστολέας αποθεμάτων Τρίτος (Παραγγελιοδόχος ή Αποθηκευτής)
3. Μεταφορέας αποθεμάτων (δύναται να είναι και Αποθηκευτής)
4. Παραλήπτης αποθεμάτων
5. Παραλήπτης αποθεμάτων Τρίτος

• Με την Ε.2030/2025, διευκρινίστηκε ότι, δεδομένου ότι οι Αριθμοί Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) του εκδότη και λήπτη του ψηφιακού παραστατικού διακίνησης περιλαμβάνονται στα υποχρεωτικά πεδία του, δεν απαιτείται η αναγραφή του ρόλου των δύο συγκεκριμένων ΑΦΜ. Αντίθετα, για τα λοιπά εμπλεκόμενα μέρη (συσχετιζόμενοι ΑΦΜ), πρέπει να συμπληρωθεί ο ρόλος της εμπλοκής τους στη διακίνηση.
• Παραδείγματα συχνών διακινήσεων και ρόλων των εμπλεκόμενων οντοτήτων περιλήφθηκαν στην Ε.2030/2025 ώστε να παρασχεθούν διευκρινίσεις.

B. Κύριες διευκρινίσεις σχετικά με το πεδίο εφαρμογής και τις εξαιρέσεις από την έκδοση ψηφιακών παραστατικών διακίνησης

• Στην περίπτωση διακίνησης υλικών (π.χ. υλικών καθαριότητας, απεντομώσεων, κ.λπ. από οντότητες «συνεργεία» καθαρισμού κτιρίων) τα οποία χρησιμοποιούνται για παροχή υπηρεσιών (π.χ. καθαρισμός κτιρίων), δεν υφίσταται υποχρέωση έκδοσης ψηφιακού παραστατικού διακίνησης εφόσον οι απαιτούμενες ποσότητες δεν είναι εύκολα μετρήσιμες ούτε είναι δυνατόν να προσδιοριστούν εκ των προτέρων και η αμοιβή για τις παρεχόμενες υπηρεσίες δεν συναρτάται με την αναλωθείσα ποσότητα η αξία της οποίας είναι ήσσονος σημασίας σε σχέση με την λαμβανόμενη αμοιβή. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση διακίνησης ειδών που παρασκευάζονται σε οδοντοτεχνικά εργαστήρια από οδοντοτεχνίτες κατά το στάδιο της αναγκαίας προπαρασκευαστικής εργασίας και δοκιμών.
• Για τις διακινήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων, διευκρινίστηκε ότι η υποχρέωση έκδοσης ψηφιακού παραστατικού διακίνησης περιλαμβάνει επίσης περιπτώσεις όπου τα πάγια διακινούνται για σκοπούς όπως ο χρησιδανεισμός, η μίσθωση, η δωρεάν διάθεση, καθώς και για επιστροφές κατόπιν ολοκλήρωσης του σκοπού για τον οποίον είχαν διακινηθεί προς έτερη οντότητα.
• Διευκρινίστηκε επίσης ότι δεν υπάρχει υποχρέωση έκδοσης ψηφιακού παραστατικού διακίνησης για τη διακίνηση παγίων περιουσιακών στοιχείων, είτε από τον κάτοχο είτε από την αντισυμβαλλόμενη οντότητα, με σκοπό παροχή υπηρεσιών όπως συντήρηση, επεξεργασία, συναρμολόγηση ή αποσυναρμολόγηση, καθώς και στις περιπτώσεις μεταφοράς παγίων για αποθήκευση σε χώρους τρίτων.
• Στην περίπτωση διακίνησης κατεστραμμένων, άχρηστων ή ακατάλληλων αποθεμάτων (εμπορευμάτων, προϊόντων ή υπολειμμάτων) ή παγίων με σκοπό την απόρριψη, καταστροφή ή ανακύκλωση σε χώρους απόρριψης, δεν υφίσταται υποχρέωση έκδοσης ψηφιακού παραστατικού διακίνησης και διαβίβασης των σχετικών δεδομένων στην πλατφόρμα myDATA από τον αποστολέα, τον παραλήπτη ή τρίτη οντότητα, εφόσον πληρούνται οι εξής σωρευτικές προϋποθέσεις, και ως εκ τούτου τα διακινούμενα δεν πληρούν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των αποθέματων:

1. Δεν ενσωματώνουν καμία εμπορευματική αξία για αποστολέα ή παραλήπτη ή τρίτο,
2. Δεν έχουν υποστεί απομείωση αξίας στα τηρούμενα λογιστικά βιβλία,
3. Δεν επιφέρουν κανένα έσοδο από τη διάθεση τους, και
4. Διακινούνται με σκοπό την απόρριψη (π.χ. εγκαταστάσεις ανακύκλωσης, χωματερές, κ.λπ.).

• Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει υποχρέωση έκδοσης ψηφιακού παραστατικού διακίνησης, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αυτό μπορεί να εκδίδεται από την οντότητα που παραλαμβάνει τα σχετικά αποθέματα ή τα πάγια.
  
• Παρασχέθηκαν διευκρινίσεις, μεταξύ άλλων, και σχετικά με τις παρακάτω περιπτώσεις διακινήσεων:

1. Διακινήσεις λιανικών συναλλαγών που πραγματοποιούνται μέσω οντοτήτων παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών και ταχυμεταφορών, είτε ο ταχυμεταφορέας παραδίδει τα διακινούμενα αποθέματα απευθείας στον τελικό παραλήπτη (πελάτη λιανικής) είτε ο ταχυμεταφορέας μεταφέρει τα διακινούμενα αποθέματα στις εγκαταστάσεις της ταχυμεταφορικής (Κέντρο Διαλογής - HUB),
2. Διακινήσεις ενεργειακών προϊόντων (καυσίμων) σύμφωνα με τα οριζόμενα στην απόφαση Α.1060/2021.

Γ. Ειδικές περιπτώσεις

• Στις περιπτώσεις εκτελωνισμού αποθεμάτων από εκτελωνιστή κατ’ εντολή και για λογαριασμό του πελάτη του (εισαγωγέα), για τη μεταγενέστερη διακίνηση αυτών από το τελωνείο εισαγωγής, εφόσον δεν προκύπτει ο τόπος παράδοσης από τα διεθνή φορτωτικά έγγραφα διακίνησης (π.χ.
  CMR, bill of landing), υφίσταται υποχρέωση έκδοσης ψηφιακού παραστατικού διακίνησης και διαβίβασης των σχετικών δεδομένων στην πλατφόρμα myDATA από τον εισαγωγέα. Σε διαφορετική περίπτωση, εκδίδεται ψηφιακό παραστατικό διακίνησης από τον εκτελωνιστή, στο οποίο αναγράφεται κατ’ ελάχιστον το είδος των αποθεμάτων καθώς και το είδος και το πλήθος των συσκευασιών (π.χ. βιβλία, πέντε χαρτοκιβώτια).
• Προβλέφθηκε εναλλακτικός τρόπος έκδοσης ψηφιακών παραστατικών διακίνησης για περιπτώσεις πώλησης αποθεμάτων τα οποία έχουν αποτεθεί σε αποθηκευτή/διαμεταφορέα (3PL – Third Party Logistics) και τα οποία διακινούνται κατ' εντολή του Αποστολέα (αποθέτη/πωλητή) σε πελάτη αυτού, καθώς και για περιπτώσεις διακίνησης ενεργειακών προϊόντων από τα διυλιστήρια ή εγκαταστάσεις τρίτων σε τοποθεσίες αεροδρομίων έως τον τελικό παραλήπτη.
• Δόθηκαν διευκρινίσεις σχετικά με την έκδοση ψηφιακών παραστατικών διακίνησης για περιπτώσεις κατά τις οποίες η πώληση αποθεμάτων πραγματοποιείται από μία οντότητα σε άλλη (τα αποθέματα τίθενται στη διάθεση του αγοραστή) χωρίς να μετακινηθούν από τις εγκαταστάσεις του πωλητή, όπου και παραμένουν για φύλαξη (μεταβίβαση κυριότητας).
• Σε περίπτωση απώλειας διασύνδεσης για διακινήσεις που απαιτούν την έκδοση ψηφιακού παραστατικού διακίνησης εκτός εγκαταστάσεων της οντότητας, ιδίως σε γεωγραφικά απομακρυσμένες περιοχές με περιορισμένη κάλυψη δικτύου, η οντότητα εκδίδει τα παραστατικά διακίνησης χειρόγραφα. Τα δεδομένα των παραστατικών αυτών διαβιβάζονται στην πλατφόρμα myDATA αμελλητί με την αποκατάσταση της αδυναμίας διαβίβασης, μέσω της εφαρμογής «timologio», με διακριτή σειρά και ένδειξη απώλειας διασύνδεσης.
• Σύμφωνα με την Ε.2030/2025, ορισμένες από τις παραπάνω διευκρινίσεις μπορούν να εφαρμοστούν μόνο κατόπιν της ολοκλήρωση σχετικής τεχνικής υλοποίησης.
• Στην περίπτωση προαιρετικής έκδοσης ψηφιακού παραστατικού διακίνησης, διευκρινίστηκε ότι υφίσταται και υποχρέωση διαβίβασης των σχετικών δεδομένων στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.

Δ. Πρόστιμα

• Διευκρινίστηκε ότι οι υπόχρεες οντότητες που διακινούν αποθέματα χωρίς την ύπαρξη ψηφιακού παραστατικού διακίνησης που φέρει τις συγκεκριμένες προδιαγραφές και το μορφότυπο της απόφασης Α.1123/2024 του Διοικητή της ΑΑΔΕ δεν εκπληρώνουν τη σχετική υποχρέωση και κατά συνέπεια επιβάλλονται τα ακόλουθα πρόστιμα:
• 500€ ανά φορολογικό έλεγχο, σε περίπτωση που υποχρεούνται στην τήρηση απλογραφικών βιβλίων και
• 1.000€ ανά φορολογικό έλεγχο, σε περίπτωση που υποχρεούνται στην τήρηση διπλογραφικών βιβλίων.
• Με τα άρθρα 212 έως 218 του νομοσχεδίου «Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας και άλλες διατάξεις – Συνταξιοδοτικές διατάξεις», το οποίο τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση προβλέπονται αλλαγές και στον ΚΦΔ σχετικά με τα ανωτέρω πρόστιμα.
• Συγκεκριμένα, το σχετικό νομοσχέδιο προβλέπει δεκαπλασιασμό των προστίμων που επιβάλλονται σε περιπτώσεις διακίνησης αγαθών χωρίς την ύπαρξη παραστατικών διακίνησης, με τα νέα πρόστιμα να ανέρχονται σε €5.000 για υπόχρεους με απλογραφικά βιβλία και σε €10.000 για υπόχρεους με διπλογραφικά βιβλία, ανά φορολογικό έλεγχο για παραβάσεις που διαπράττονται από τη 2α Ιουνίου 2025.
• Σύμφωνα με το άρθρο 67 του ΚΦΔ, όπως ισχύει, προβλέπεται ότι σε περίπτωση υποτροπής, επιβάλλεται χρηματικό πρόστιμο διπλάσιο του προβλεπόμενου για την αρχική παράβαση και, σε κάθε περίπτωση νέας υποτροπής, επιβάλλεται πρόστιμο τετραπλάσιο του προβλεπόμενου για την αρχική παράβαση, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά από τον ΚΦΔ.

Επόμενα βήματα

• Οι ροές διακινήσεων που επηρεάζονται από τις διευκρινίσεις που παρασχέθηκαν από την ΑΑΔΕ με την Ε.2030/2025, ως προς την επιχειρησιακή ανάλυση, θα πρέπει να επανεξεταστούν διεξοδικά από φορολογικής σκοπιάς, υπό το πρίσμα των νέων οδηγιών.
• Ενόψει της επιβολής σημαντικών προστίμων, όσες επιχειρήσεις δεν είναι ήδη έτοιμες για την έκδοση και διαβίβαση δεδομένων ψηφιακών παραστατικών διακίνησης, θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα στις απαιτούμενες ενέργειες ώστε να συμμορφωθούν με τις σχετικές διατάξεις. 
   

2.  Υποχρεωτική Ηλεκτρονική Τιμολόγηση στις Δημόσιες Συμβάσεις (B2G συναλλαγές)

• Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθμ. 100792 ΕΞ 2025, τροποποιείται η υπ’ αριθμ. 52445 ΕΞ 2023 Κοινή Υπουργική Απόφαση, σχετικά με την υποχρέωση υποβολής ηλεκτρονικών τιμολογίων από τους οικονομικούς φορείς στο πλαίσιο εκτέλεσης Δημοσίων Συμβάσεων (B2G συναλλαγές).
• Σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση, ο χρόνος έναρξης της υποχρέωσης υποβολής ηλεκτρονικού τιμολογίου από τους οικονομικούς φορείς για λοιπές δαπάνες  φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των N. 4412/2016, 4413/2016 και 3978/2011, μετατίθεται για την 1η Σεπτεμβρίου 2025 έναντι της 1ης Ιουνίου του 2025.
• Επιπλέον, προστίθεται μία ακόμη εξαίρεση και προβλέπεται ότι η υποχρέωση υποβολής ηλεκτρονικών τιμολογίων δεν εφαρμόζεται και σε δαπάνες συμβάσεων μίσθωσης έργου που συνάπτονται μεταξύ φυσικών προσώπων και φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.