Νόμος 5239/2025 «Δίκαιη Εργασία για Όλους»

Δημοσιεύτηκε ο Ν. 5239/2025 (ΦΕΚ Α΄178 /17-10-2025), εφεξής «ο Νόμος» με τίτλο «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας - Στήριξη στον Εργαζόμενο - Προστασία στην Πράξη - Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και λοιπές διατάξεις». Οι βασικές ρυθμίσεις του Νόμου είναι: 

Χρονικά Όρια Εργασίας και 13 ώρες απασχόλησης (άρθρο 7):

Εισάγεται η δυνατότητα παροχής έως τεσσάρων ωρών υπερωρίας την ημέρα (δηλαδή 13η ώρα απασχόλησης) είτε σε έναν, είτε σε περισσότερους εργοδότες, υπό τις κάτωθι προϋποθέσεις.

Ειδικότερα όπως ορίζεται ρητά στην Αιτιολογική Έκθεση του Νόμου, η απασχόληση για 4η ημερήσια υπερωριακή ώρα απασχόλησης είναι δυνατή μόνο όταν διασφαλίζονται οι 11 συναπτές ώρες ημερήσιας υποχρεωτικής ανάπαυσης που θα πρέπει να μεσολαβούν μεταξύ της λήξης και έναρξης του ωραρίου εργασίας.

Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι η χρήση της εν λόγω διάταξης μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις που έχουν το διάλειμμα εντός του εργάσιμου χρόνου.

Κατά τα λοιπά όλες οι προυποθέσεις για τη διενέργεια της νόμιμης υπερωρίας διατηρούνται ήτοι:

Α) συνολικό ανώτατο όριο νόμιμων υπερωριών 150 ώρες το έτος,

Β) αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο κατά 40%,

Γ) δήλωση υπερωριακής (κατά το προαναγγελτικό ή απολογιστικό σύστημα).

Σύστημα διευθέτησης εργασίας (άρθρο 8)

Εισάγεται η δυνατότητα διαμόρφωσης συστήματος εργασίας σε κατ’ ελάχιστον σε εβδομαδιαία και μέγιστο ετήσια βάση, ενώ οι όποιες επιπρόσθετες ώρες εργασίας του εργαζόμενου μπορούν είτε να οδηγήσουν σε αντίστοιχα μειωμένο ωράριο ή σε ανάλογη ημερήσια ανάπαυση ή σε ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας άδειας με αποδοχές ή σε συνδυασμό μειωμένων ωρών εργασίας ημερών ανάπαυσης και ημερών αδείας. Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας καθορίζεται με συλλογική ρύθμιση και μόνο αν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή συμβούλιο εργαζομένων ή ένωση προσώπων ή δεν επιτευχθεί συμφωνία με αυτά, το σύστημα διευθέτησης μπορεί να συναφθεί με έγγραφη συμφωνία μεταξύ εργοδότη και του εργαζόμενου.

Χρονική κατάτμηση ετήσιας άδειας (άρθρο 10)

Η ετήσια άδεια λαμβάνεται, καταρχήν, αδιαίρετη σε συνεχείς ημέρες. Ο εργαζόμενος δύναται, κατ’ εξαίρεση, να λαμβάνει μέρος της αδείας του, σύμφωνα με τις προσωπικές του ανάγκες, κατόπιν έγγραφου αιτήματος και αποδοχής από τον εργοδότη. Υποχρεωτικά ένα τουλάχιστον μέρος της άδειας περιλαμβάνει τουλάχιστον 6 εργάσιμες ημέρες επί εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και 5 εργάσιμες ημέρες επί πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή προκειμένου περί ανηλίκων 12 εργάσιμες ημέρες.

Πρόσληψη για κάλυψη επειγουσών αναγκών (άρθρο 21)

Εισάγεται η δυνατότητα «fast track» προσλήψεων έως 2 εργάσιμων ημερών κατά ανώτατο όριο την εβδομάδα. Σχετικά προβλέπεται σχετική ηλεκτρονική εφαρμογή «Ταχεία Πρόσληψη» («MyErgani»). Σημειώνεται ότι η αποστολή ηλεκτρονικής ειδοποίησης-πρότασης για σύναψη της σύμβασης εκ μέρους του εργοδότη και η αποδοχή της από τον εργαζόμενο ισοδυναμούν και αντικαθιστούν: α) την αναγγελία έναρξης εργασίας, β) τη δήλωση ψηφιακής οργάνωσης του χρόνου εργασίας και γ) την αναγγελία λύσης σύμβασης εργασίας.

Καταργούμενες διατυπώσεις (άρθρα 17 και 24)

Από τη δημοσίευση του Νόμου, καταργείται η επιβολή διοικητικών κυρώσεων για τις εξής παραβάσεις: α) μη ανάρτηση πίνακα προσωπικού και προγράμματος ωρών εργασίας, β) μη επίδειξη βιβλίου αδειών, γ) μη επίδειξη εντύπων όρων ατομικών συμβάσεων εργασίας του προσωπικού και δ) μη επίδειξη των εκκαθαριστικών σημειωμάτων των αποδοχών προσωπικού για το τελευταίο τουλάχιστον τρίμηνο. Ταυτόχρονα καταργείται η υποχρέωση των επιχειρήσεων να τηρούν στον χώρο εργασίας τα ως άνω (β), (γ) και (δ) στοιχεία.

Επίσης καταργείται από 01.01.2026: α) η υποχρέωση υποβολής ετήσιου Πίνακα Προσωπικού (έντυπο Ε4 ΕΡΓΑΝΗ - σημειώνεται ότι φέτος θα πρέπει να υποβληθεί κανονικά ο πίνακας προσωπικού), β) η έναρξη ισχύος της καταχώρισης της κανονικής άδειας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ (παρ. 2 άρθρου 53 Ν. 4611/2019), προκειμένου να καταργηθεί οριστικά το βιβλίο αδειών, καθώς οι άδειες θα υποβάλλονται πλέον στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, εντός του επόμενου ημερολογιακού μήνα από τον μήνα χορήγησής τους και γ) η υποχρέωση καταχώρισης της ετήσιας άδειας (έντυπο Ε11 ΕΡΓΑΝΗ).

Σημειώνεται ότι ειδικά για τις ημέρες κανονικής αδείας του 2025, οι οποίες δεν έχουν εξαντληθεί μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026, διατηρείται η υποχρέωση καταχώρισης στο βιβλίο αδειών έως την εξάντλησή τους.

Ρόλος Εργοδότη ως Τεχνικού Ασφαλείας (άρθρο 30) Περιορίζεται σημαντικά η δυνατότητα του εργοδότη να ασκεί καθήκοντα Τεχνικού Ασφαλείας μόνο σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις με όριο τα 20 άτομα έναντι των 50 που ίσχυε προηγουμένως.

Τήρηση Ηλεκτρονικών Βιβλίων Υποδείξεων (άρθρο 32 και 34)

Νομοθετείται η ηλεκτρονική τήρηση των υποδείξεων και συμβουλών τόσο του Τεχνικού Ασφάλειας όσο και του Ιατρού Εργασίας στο ειδικό βιβλίο της επιχείρησης το οποίο πλέον θα τηρείται ηλεκτρονικά στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα της Επιθεώρησης Εργασίας (ΟΠΣ-ΣΕΠΕ) με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του ελέγχου και της ασφάλειας δικαίου.

Μαθήματα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) και λαβής Χάιμλιχ (άρθρο 39)

Εισάγεται η υποχρέωση του εργοδότη να παράσχει μαθήματα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) και τεχνικής Χάιμλιχ, ώστε οι εργαζόμενοι να είναι εκπαιδευμένοι σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Συγκεκριμένα εφόσον ο εργοδότης απασχολεί έως και 50 εργαζομένους σε μία εγκατάσταση, είναι υποχρεωμένος να εκπαιδεύει το προσωπικό μέσω εκπαιδευτικών βίντεο και υλικού που παρέχονται δωρεάν από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Εφόσον όμως απασχολεί περισσότερους από 50 εργαζομένους σε μία εγκατάσταση, η εκπαίδευση αυτή παρέχεται μέσω μαθημάτων από πιστοποιημένους εκπαιδευτικούς φορείς πρώτων βοηθειών στο ήμισυ των απασχολούμενων στην εγκατάσταση, τουλάχιστον ανά τρία 3 έτη.