Odpowiedzi na pytania dotyczące odpowiedzialności członków zarządu za rozliczenia podatkowe. Cz. III

Publikujemy odpowiedzi ekspertów EY na pytania uczestników webcastu dotyczącego odpowiedzialności członków zarządu za rozliczenia podatkowe. Wyjaśniamy m.in. czy pełnomocnik niebędący członkiem zarządu może być pociągnięty do odpowiedzialności, oraz  wskazujemy na zagadnienia odpowiedzialności członka zarządu wynikającej z ostatniej nowelizacji ustawy AML.

20 listopada 2019 r. w trakcie bezpłatnego szkolenia online: „Odpowiedzialność majątkowa i osobista członków zarządu za rozliczenia podatkowe – nowa perspektywa” eksperci EY wskazali okoliczności umożliwiające pociągnięcie członków zarządu do odpowiedzialności osobistej i majątkowej, wynikające z obowiązujących przepisów oraz praktyki organów podatkowych i sądów administracyjnych. Omówili obszary ryzyka, które mogą doprowadzić do pociągnięcia ich do odpowiedzialności oraz wskazali metody, pozwalające na jego ograniczenie.

Poniżej publikujemy ostatnią, trzecią już część odpowiedzi ekspertów na najczęściej pojawiające się pytania uczestników szkolenia. Część PIERWSZA i DRUGA są nadal dostępne.

Jeżeli chcieliby Państwo przeprowadzić analizę konkretnego przypadku, zapraszamy również do bezpośredniego kontaktu z ekspertami EY.

Czy osoba składająca elektronicznie deklaracje VAT na podstawie pełnomocnictwa UPL-1 może być również pociągnięta do odpowiedzialności?

Pełnomocnik niebędący członkiem zarządu, jedynie podpisujący deklaracje składane za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej nie poniesie odpowiedzialności za powstałe zaległości podatkowe na gruncie Ordynacji Podatkowej. Z kolei jego odpowiedzialność karnoskarbowa będzie każdorazowo zależeć od okoliczności  – co do zasady samo złożenie deklaracji na podstawie pełnomocnictwa nie będzie podstawą do pociągnięcia go do odpowiedzialności. Odmiennie będzie jednak w sytuacji, gdy oprócz faktycznego złożenia deklaracji pełnomocnik brał również udział w procesie kalkulacji podatku lub prowadzeniu samych rozliczeń podatkowych – w takim przypadku będzie istniała podstawa do ustalenia jego odpowiedzialności karnej skarbowej.

Czy mogliby Państwo wyjaśnić na czym polega proponowana zamiana stawek dziennych grzywien na kwoty równe wartości dokonanych uszczupleń?

Jak rozumiemy, pytanie odnosi się do znajdującego się obecnie na sejmowym etapie opiniowania Projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, który przewiduje wprowadzenie nowego wymiaru kary grzywny za uszczuplenie należnego podatku. Projekt zakłada, że w przypadku nałożenia na podatnika przez sąd samej grzywny, będzie ona co najmniej równa zaległej należności. Jeśli obok kary grzywny zostanie na podatnika nałożona również inna kara – grzywna będzie równa co najmniej połowie zaległej należności. Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z art. 15 par. 1 KKS, obowiązek uiszczenia zaległej należności występuje niezależnie od zastosowania kary lub środka karnego. Z uwagi na wczesny etap procedowania i niedawne wybory, ciężko jednak przewidzieć, czy projekt wejdzie w życie.

Czy w sytuacji, gdy członek zarządu pełni swoją funkcję od roku 2017, i w deklaracji CIT za 2017 rok uwzględni stratę z roku 2015, może być pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli strata była nieprawidłowo skalkulowana?

Sytuacja ta budzi wątpliwości na tle literalnej interpretacji przepisu art. 116 par. 1 w zw. z art. 116 par. 2 Ordynacji Podatkowej. W naszej opinii nie można wykluczyć, że w sytuacji wskazanej w pytaniu członek zarządu mógłby zostać pociągnięty do odpowiedzialności majątkowej na gruncie OP z uwagi na fakt, że wskutek wykorzystania niewłaściwie skalkulowanej straty w latach ubiegłych w istocie dochodzi do zaniżenia bieżącego zobowiązania podatkowego (tj. zobowiązania, które powstało w czasie sprawowania przez członka zarządu swojej funkcji). Do ustalenia takiej odpowiedzialności mogłoby dojść szczególnie w przypadku, w którym członek zarządu miał lub przy zachowaniu należytej staranności powinien był mieć świadomość nieprawidłowości rozliczeń spółki, a mimo to nie podjął działań zmierzających do zapewnienia prawidłowości wcześniejszych rozliczeń z przepisami prawa (np. nie dokonał korekty deklaracji). Podobne uwagi można odnieść do odpowiedzialności ustalanej na gruncie KKS.

Czy mogą Państwo scharakteryzować odpowiedzialność członka zarządu, który zostaje wpisany do rejestru beneficjentów rzeczywistych – czy w takim przypadku zakres takiej odpowiedzialności wzrasta?

Celem wpisu do rejestru beneficjentów rzeczywistych jest zapewnienie transparentności obrotu. Wpis członka zarządu do wspomnianego rejestru nie ma jednak wpływu na zakres jego odpowiedzialności majątkowej.

Czy można prosić o przedstawienie zagadnienia odpowiedzialności członka zarządu wynikającej z ostatniej nowelizacji ustawy AML?

Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która weszła w życie 30 listopada 2019 roku, rozszerza krąg podmiotów odpowiedzialnych za wykonanie przez instytucję obowiązaną obowiązków ustawowych. Na mocy nowych przepisów wspomnianej ustawy, kary za niedochowanie obowiązków ustawowych poniesie nie tylko członek zarządu spółki, wyznaczony do wdrażania tych obowiązków, ale także pracownik kadry kierowniczej wyższego szczebla, którego instytucja ma obowiązek wyznaczyć do zapewnienia zgodności działania przedsiębiorstwa z przepisami AML. Zgodnie z art. 154 ust. 1, na każdą z osób wymienionych w art. 6-8 ustawy, która nie dochowuje obowiązków przewidzianych w art. 147, 148 i 151 ust. 1, można nałożyć karę pieniężną w wysokości do 1 000 000 zł.

Czy pracownicy spółki, którzy nie są oficjalnie oddelegowani przez zarząd do dokonywania rozliczeń podatkowych spółki, mogą być pociągnięci do odpowiedzialności? Czy w braku takiej oficjalnej delegacji, odpowiedzialność za zaległości podatkowe spoczywa na zarządzie?

Pracownicy spółki, którzy nie są na podstawie wewnętrznych ustaleń spółki wyznaczeni do dokonywania rozliczeń podatkowych, co do zasady nie ponoszą odpowiedzialności za zaległości podatkowe na gruncie przepisów Ordynacji Podatkowej. Odmiennie kształtuje się jednak ich odpowiedzialność karnoskarbowa. Jeśli ci pracownicy (np. niebędący członkami zarządu księgowi lub dyrektorzy finansowi) choćby tylko faktycznie zajmują się jakimikolwiek sprawami gospodarczymi (zwłaszcza finansowymi) spółki, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnoskarbowej zgodnie z dyspozycją art. 9 par. 3 KKS.

Alert przygotowali: Tomasz Rolewicz (Associate Partner) i Marcin Węgrzyński (Manager)