Wsparcie dla przedsiębiorców na zielone inwestycje

W ostatnim czasie rośnie znaczenie inwestycji prośrodowiskowych, które są krokiem do transformacji przedsiębiorstw w kierunku zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorcy coraz chętniej korzystają z innowacji, które wspierają ich biznes, a równocześnie chronią środowisko. W związku z rosnącym trendem podejmowania tego typu działań, przedsiębiorcy mogą liczyć na wiele form wsparcia. Jakie są najważniejsze rozwiązania oferujące bezzwrotne wsparcie dla przedsiębiorców na zielone inwestycje?

Wsparcie obejmuje inwestycje w Odnawialne Źródła Energii (OZE) i efektywność energetyczną czy też innowacje środowiskowe. W tym kontekście warto pamiętać również o możliwości sfinansowania zielonych inwestycji przy realizacji projektów B+R w ramach programu FENG – moduł „Zazielenienie”.

OZE i efektywność energetyczna - umarzalne pożyczki dla przedsiębiorców energochłonnych na inwestycje w OZE i efektywność energetyczną

Program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) daje możliwość sfinansowania inwestycji w budowę OZE oraz działań w zakresie efektywności energetycznej przy wykorzystaniu środków z Funduszu Modernizacyjnego. Finansowanie jest dostępne dla inwestycji realizowanych przez przedsiębiorców (w tym duże spółki) w obszarze generowania oszczędności na kosztach zakupu energii. Program ten jest odrębny od systemu rekompensat dla sektorów energochłonnych czy planowanego programu wsparcia dla podmiotów energochłonnych w związku z kryzysem energetycznym. W ramach pierwszego naboru wnioski można składać w trybie ciągłym - od 25 listopada 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r. (lub do wyczerpania środków).

Ze wsparcia mogą skorzystać przedsiębiorcy posiadający tytuł prawny do instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, wynikający z prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub trwałego zarządu, o ile przedsiębiorca nie został postawiony w stan likwidacji lub nie jest prowadzone wobec niego postępowanie upadłościowe. Formą wsparcia jest preferencyjna pożyczka z częściowym umorzeniem – odpowiednim dla danego naboru. Konkurs przewiduje wsparcie w ramach dwóch kategorii inwestycji:

1. Nabór - OZE

Wsparcie przeznaczone jest dla inwestycji dotyczących budowy lub przebudowy jednostek wytwórczych energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wraz z magazynem energii bądź podłączeniem ich do sieci zakładowej i/lub dystrybucyjnej/przesyłowej. Pożyczka może zostać przyznana w kwocie od 5 mln zł do 300 mln zł. Oprocentowanie pożyczki może odpowiadać stopie WIBOR 3M i nie może być niższe niż 1,5% w skali roku. Umorzenie może wynieść do 30% wartości pożyczki (maksymalna intensywność premii jest uzależniona od produktywności przedmiotowej instalacji).

2. Nabór - poprawa efektywności energetycznej

Do wsparcia kwalifikują się inwestycje służące poprawie efektywności energetycznej, z wyłączeniem inwestycji termomodernizacyjnych i remontowych. Dofinansowanie w ramach programu priorytetowego obejmuje przede wszystkim następujące inwestycje: budowa instalacji do odzysku ciepła technologicznego i wykorzystania go w dalszym ciągu technologicznym; podnoszenie efektywności energetycznej. Pożyczka może zostać przyznana w kwocie od 1 mln zł do 300 mln zł. Oprocentowanie pożyczki może odpowiadać stopie WIBOR 3M i nie może być niższe niż 1,5% w skali roku. Umorzenie może wynieść do 20% wartości pożyczki (maksymalna intensywność premii jest uzależniona od uzyskanej oszczędności energii końcowej).

Innowacje dla środowiska - umarzalne pożyczki dla przedsiębiorców na innowacje ekologiczne

Celem programu Innowacje dla środowiska jest wykorzystanie innowacyjnych technologii w ochronie środowiska, które przyczynią się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu, w tym neutralności klimatycznej, zielonej transformacji gospodarki i zrównoważonego rozwoju. W najbliższych latach należy się spodziewać kolejnych regulacji krajowych i międzynarodowych ukierunkowanych na działania obejmujące stworzenie gospodarki nowoczesnej, przyjaznej środowisku i o obiegu zamkniętym. Budżet programu na wsparcie dla innowacji ekologicznych to 2 mld zł. Pierwszy nabór fiszek projektowych rozpoczął się 1 lutego 2023 r. i potrwa do 31 marca 2023 r. 

Program priorytetowy Innowacje dla środowiska przeznaczony jest dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od wielkości. Wsparcie w formie pożyczek preferencyjnych z możliwością uzyskania premii innowacyjnej będzie dostępne dla innowacyjnych przedsięwzięć inwestycyjnych polegających na:

• zwiększeniu mocy produkcyjnych poprzez budowę linii technologicznej bądź fabryki do wytwarzania innowacyjnych produktów,
• wdrożeniu nowej albo znacząco udoskonalonej technologii lub rozwiązania we własnej działalności służących poprawie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych, zmniejszających negatywny wpływ działalności na środowisko lub wzmacniających odporność gospodarki na presje środowiskowe.

Przedsiębiorcy mogą skorzystać z pożyczek preferencyjnych z możliwością pomniejszenia kapitału do spłaty poprzez częściowe umorzenie spłat ostatnich rat kapitałowych oraz uzyskania premii innowacyjnej. Kwota pożyczki może wynieść:

• od 1 mln zł do 100 mln zł dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
• od 2 mln zł do 300 mln zł dla dużych przedsiębiorstw,

i może obejmować do 85% kosztów kwalifikowanych inwestycji.

Pożyczka udzielana jest maksymalnie na 15 lat, na warunkach rynkowych bądź preferencyjnych - WIBOR 3M, nie mniej niż 1% w skali roku. W wyniku zrealizowania efektu rzeczowego przedsięwzięcia inwestycyjnego może zostać przyznana premia innowacyjna w wysokości 20% kapitału wypłaconej pożyczki, ale nie więcej niż 10 mln zł. Ponadto pożyczka może być częściowo umorzona w wysokości do 25% wypłaconej kwoty, pomniejszonej o premię innowacyjną.

Kredyt ekologiczny – program FENG

Program Kredyt ekologiczny to wsparcie dla zielonych inwestycji przedsiębiorców, dostępne w programie FENG. W ramach tego programu przedsiębiorcy będą mogli realizować inwestycje na rzecz szeroko rozumianej efektywności energetycznej, w tym związane z energooszczędnością lub zamianą źródeł wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne. Program prowadzony będzie przez Bank Gospodarstwa Krajowego, a nabory rozpoczną się w połowie 2023 r. W tym roku przewidziany budżet naborów programu wynosi 666 mln zł.

Do kredytu ekologicznego kwalifikować się będą inwestycje zwiększające efektywność energetyczną poprzez modernizację infrastruktury, w tym również poprzez inwestycje w nowe lub ulepszone produkty lub procesy. Do wsparcia mogą się kwalifikować inwestycje takie jak:

• modernizacja maszyn,
• instalacja odnawialnych źródeł energii (OZE), magazynu energii lub modernizacja istniejącej instalacji OZE,
• gospodarka obiegu zamkniętego.

O wsparcie mogą się ubiegać MŚP oraz przedsiębiorcy w kategorii small mid caps i mid caps (maksymalne poziomy zatrudnienia i wyników finansowych - zatrudnienie na poziomie nie wyższym niż 3 000 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty oraz obroty roczne nie wyższe niż 100 mln euro, a roczna suma bilansowa – 86 mln euro), z uwzględnieniem powiązań w ramach grup kapitałowych.

Kredyt ekologiczny zakłada częściowe bezzwrotne wsparcie - tzw. premię ekologiczną, czyli dofinansowanie stanowiące refundację części kapitałowej kredytu ekologicznego przeznaczonego na pokrycie kosztów kwalifikowanych poniesionych przez beneficjenta na realizację powyższej inwestycji. Maksymalna wysokość premii zależy od rodzaju inwestycji, jej lokalizacji oraz wielkości beneficjenta - może wynosić do 70% wartości inwestycji. Kredyt ekologiczny może objąć do 100% wartości inwestycji.

Moduł „Zazielenienie” – program FENG

Program FENG wspiera prace B+R prowadzące do innowacji w zakresie technologii środowiskowych, niskoemisyjnych oraz umożliwiających efektywne gospodarowanie zasobami, a także wdrożenie wyników tych prac. W ramach programu FENG – ścieżki SMART dostępny jest moduł „Zazielenienie”, którego celem jest transformacja przedsiębiorstw w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym rozwój nowych modeli biznesowych. Realizowane inwestycje powinny obejmować istotny wkład w realizację celów środowiskowych gwarantowany przez odpowiednie wartości wskaźników. Program prowadzony będzie przez NCBR (dla dużych przedsiębiorców) oraz PARP (dla MŚP), a nabory rozpoczęły się w lutym 2023 r.

Dla przedsiębiorców, którzy planują realizację projektu rozwojowego (prace B+R lub wdrożenie innowacji do działalności) w ramach ścieżki SMART, a dodatkowo chcieliby zrealizować w przedsiębiorstwie zielone inwestycje – warto skorzystać z modułu „Zazielenienie”. Należy tu jednak pamiętać o wymogach ogólnych ścieżki SMART. Wdrażane rozwiązania ekologiczne muszą być innowacyjne co najmniej na poziomie przedsiębiorstwa. Inwestycje mogą dotyczyć:

• wprowadzenia lepszej gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie,
• zwiększenia efektywności energetycznej w procesach produkcyjnych,
• zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery w wyniku prowadzonej działalności przemysłowej lub usługowej, 
• wprowadzenia bardziej wydajnej gospodarki materiałowej, 
• ekoprojektowania lub wytworzenia produktów zgodnie z filozofią „zero waste”, w tym projektowania produktów z materiałów pochodzących z recyklingu,
• przeprowadzania weryfikacji technologii środowiskowych ETV, przeprowadzania oceny środowiskowej cyklu życia lub oceny śladu środowiskowego produktu.

Wsparcie tego typu inicjatyw w formie dotacji bezzwrotnych lub dotacji warunkowych będzie udzielane w ramach programu FENG, którego budżet wynosi ok. 36 mld zł. Maksymalna wysokość dotacji zależy od rodzaju działania, lokalizacji oraz wielkości beneficjenta – dla niektórych przedsięwzięć może wynosić do 80%.