Obecnie światowa gospodarka jest tylko w
8,6%gospodarką cyrkularną. Oznacza to, że tylko tyle procent ze 100 miliardów ton minerałów, paliw kopalnych, metali i biomasy jest co roku wykorzystywanych ponownie.
Powyższa statystyka pokazuje jak duży jest jeszcze potencjał rozwoju praktyk GOZ w przedsiębiorstwach. Patrząc na tę problematykę globalnie, warto zauważyć, że:
Około
39%to szacowany potencjał gospodarki cyrkularnej w kwestii zmniejszenia emisji CO2
Aż
62%procent amerykańskich firm ma plany dotyczące przejścia na gospodarkę cyrkularną,
Tylko
16%firm w USA już stosuje strategie cyrkularne [1],
Ponad
40%odpadów w Polsce trafia na wysypiska śmieci – pokazuje to, że na naszym rynku mamy nadal ogromną ich ilość , które zdecydowanie są elementem tradycyjnych łańcuchów dostaw. [3]
Jak podchodzić do strategii GOZ?
Najbardziej powszechne podejście do Gospodarki o Obiegu Zamkniętym, które ma wpływ na łańcuchy dostaw, obejmuje:
- projektowanie produktów, które zużywają mniej zasobów i są łatwe w demontażu w celu ponownego ich wykorzystania,
- zmianę projektu opakowania produktu, która zachęca do ponownego użycia jego części lub całości zamiast wyrzucania go
- współpracę i wprowadzenie programów skłaniających do zwrotu produktów, w ramach których wytwory wycofane z eksploatacji są zwracane oryginalnemu producentowi lub wyznaczonemu partnerowi,
- ponowne wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu, szczególnie plastików,
- digitalizację oferty produktowej, np. licencjonowanie oprogramowania w chmurze zamiast produkowania i dostarczania konsumentom papierowych kopii,
- innowacje w zakresie produkcji, jak np. maksymalne zamykanie obiegu wody w liniach produkcyjnych oraz wykorzystywanie odpadów produkcyjnych.
Gospodarka o Obiegu Zamkniętym w praktyce
W jaki sposób łańcuch dostaw może odegrać kluczową rolę w zamykaniu obiegu? Zachęcamy do zapoznania się z kilkoma przykładami.
Jedna z europejskich firm produkujących dywany, która 10 lat temu przyjęła zasadę myślenia cyrkularnego, oprócz proponowania opcji leasingu swoich produktów, przeprojektowała działalność w taki sposób, aby oferować dwa przyjazne środowisku rozwiązania:
1. Łatwość rozebrania produktów na “czynniki pierwsze” i możliwość ich recyklingu bez utraty jakości.
Dywany zostały zaprojektowane w taki sposób, aby produkty krążyły w zamkniętych pętlach przez lata. Do recyklingu nadają się nie tylko ich włókna , ale również podszycia, co w przypadku tradycyjnych wyrobów byłoby zadaniem trudnym do zrealizowania. Gdy wynajmowana wykładzina zużyje się, firma wymienia ją, zabierając zużyte fragmenty do przetworzenia i ponownego wykorzystania.
2. Poprawa jakości powietrza.
Jakość powietrza w pomieszczeniach jest dużo gorsza niż na zewnątrz. Dzieje się tak z powodu koncentracji drobnych cząsteczek kurzu. Jedna z linii wykładzin została zaprojektowana w taki sposób, aby zatrzymywać te cząsteczki. Skutkuje to 8-krotnie niższym stężeniem drobnego pyłu w powietrzu, niż w przypadku podłóg twardych i 4-krotnie mniejszym niż w przypadku wykorzystania standardowej wykładziny.
Jedna z firm obuwniczych zachęca swoich klientów do oddawania butów do recyklingu, płacąc za ich wysyłkę zwrotną.
Buty zostały zaprojektowane w sposób umożliwiający ich łatwy demontaż, a same wykonane są z plastikowych butelek pochodzących z recyklingu, gumy neutralnej dla emisji dwutlenku węgla oraz materiałów pochodzących z recyklingu mat do jogi. Klienci otrzymują opłaconą z góry etykietę do zwrotu butów oraz zniżkę na zakup kolejnej pary. Jeśli obuwie wciąż nadaje się do użytku, firma czyści je i oddaje właścicielowi. W przeciwnym razie materiały są poddawane recyklingowi w celu ponownego ich wykorzystania.
Korzyści wynikające z przyjęcia modelu Gospodarki o Obiegu Zamkniętym
Od czego zacząć?
Skuteczna realizacja strategii GOZ wymaga zmiany kultury firmy ponieważ tradycyjny pogląd na to, jak organizacja powinna działać i zarabiać zostaje wywrócony do góry nogami. Nowe modele działania wymagają długoterminowej perspektywy i dużej dozy cierpliwości.
Aby strategia GOZ była skuteczna, wszyscy partnerzy uczestniczący w jej realizacji - w tym dostawcy i partnerzy produkcyjni - muszą efektywnie zaangażować się w ten proces. Jednym z największych wyzwań jest organizacja wszystkich uczestników łańcucha wartości i sprawienie, by działali oni jak jeden organizm.
Znaczącą trudność stanowi złożoność łańcuchów dostaw. System obiegu zamkniętego z założenia jest mocno rozbudowany i znacznie bardziej skomplikowany niż tradycyjny model liniowy. Projekty produktów muszą uwzględniać zarówno ich trwałość i spójność, aby utrzymać komponenty w grze przez dłuższy czas oraz łatwość ich demontażu w celu efektywnego ponownego wykorzystania. Transparentność, czyli śledzenie wszystkich części produktu i ich historii jest konieczne, aby określić które elementy i kiedy należy wymienić. Dodatkowym ogniwem w łańcuchu dostaw jest logistyka zwrotów, która gwarantuje, że części zostaną oddane do oryginalnego producenta lub jego partnerów w celu recyklingu lub ponownego wykorzystania.
Pytania, na które należy znaleźć odpowiedź w kontekście łańcucha dostaw, są następujące:
- Kto będzie odpowiedzialny za zatwierdzenie, że dany produkt wykorzystuje materiały pochodzące z surowców innych niż pierwotne?
- Które działy firmy są odpowiedzialne za realizację strategii GOZ? Jakie wskaźniki przyjmuje firma?
- Czy firma, której zabraknie produktu pochodzącego z recyklingu, opóźni dostawę czy też zrealizuje zamówienie, używając produktu niewytworzonego w sposób zgodny ze strategią GOZ?
- Gdzie będą zlokalizowane punkty naprawy lub demontażu, aby zminimalizować emisję powstającą przy zwrocie produktu?
- Czy istnieje jasny plan zarządzania i ograniczania emisji dwutlenku węgla w łańcuchu dostaw?
Myśląc o przeprojektowaniu swego łańcucha dostaw w zakresie realizacji strategii GOZ, warto uwzględnić również ideę zrównoważonego łańcucha dostaw.
Doradcy ds. GOZ zalecają liderom firm, by zaczęli wdrażanie modelu obiegu zamkniętego metodą małych kroków. Warto zacząć od czegoś niezbyt skomplikowanego np. od produktu, który wykorzystuje surowiec znany z tego, że zachowuje jakość po recyklingu. Kolejnym etapem będzie określenie, w jaki sposób realizowana strategia firmy może pozytywnie wpłynąć na środowisko, a nie tylko koncentrować się na ograniczaniu szkodliwych skutków swojej działalności. Następnie należy zastanowić się nad: projektem produktu, modelem biznesowym i operacyjnym, etapem użytkowania, ekosystemem partnerów oraz procesem zwrotu.
Transformacja kulturowa może być jeszcze trudniejsza do przeprowadzenia niż wdrożenie nowej strategii biznesowej. Liderzy promują pozytywne nastawienie do zmian, aby przekonać pracowników i partnerów do przemyślenia sposobu prowadzenia działalności. Oznacza to zmiany we wszystkich działach, w tym w dziale badań i rozwoju, sprzedaży, zakupów i produkcji.
Jak EY może pomóc
Łańcuch dostaw i operacje
Bazując na Twojej strategii, pomożemy na nowo zdefiniować kompleksowy łańcuch dostaw i operacje, aby wesprzeć cele Twojej firmy.
Czytaj więcejLider
EY Polska, Business Consulting, Partner, Supply Chain & Operations & Global Business Service Leader
EY Polska, Business Consulting, Partner, Liderka Zespołu Supply Chain & Operations
Podsumowanie
Przyjęcie modelu GOZ nie jest łatwym procesem, który może nastąpić z dnia na dzień. Wymaga on wieloletniej transformacji, którą najlepiej jest zacząć od niewielkich działań, krok po kroku zmierzając do celu. Liderzy, którzy patrzą w przyszłość, wiedzą, że kwestie zrównoważonego rozwoju już wkrótce mogą stać się czynnikiem zapewniającym przewagę konkurencyjną firmom. Organizacje, które nie uwzględnią tego w swoich strategiach, z pewnością na tym stracą.
