Dyrektywa Omnibus - najważniejsze zmiany
Dyrektywa Omnibus wzmocni prawa konsumentów poprzez unowocześnienie unijnych zasad ochrony konsumentów, takich jak wzmocnione środki egzekucyjne i zwiększone wymogi przejrzystości. Jednocześnie nałoży dodatkowe obowiązki na przedsiębiorców prowadzących działalność internetową (w szczególności transakcje B2C) i oferujących usługi cyfrowe w zamian za dane osobowe zamiast pieniędzy jako formę płatności (zwane również "usługami nieodpłatnymi"). Rozszerzy ona zakres obecnych ram ochrony konsumentów na towary, treści i usługi cyfrowe. Ponadto, po raz pierwszy, unijne prawa ochrony konsumentów będą miały zastosowanie do usług bezpłatnych. Dlatego dyrektywa będzie miała największy wpływ na przedsiębiorców, sprzedawców internetowych i platformy rynkowe z takich sektorów jak rynek sprzedaży i usług oraz handel elektroniczny. Wyżej wymienione podmioty będą zobowiązane do (poniżej wymieniamy tylko najbardziej znaczące obowiązki):
1) informować o wcześniejszej cenie w przypadku obniżenia ceny;
2) sprawdzić, czy recenzje rzeczywiście pochodzą od konsumentów, którzy faktycznie zakupili/użyli recenzowane produkty/usługi. Jeżeli przedsiębiorca udostępnia recenzje konsumenckie produktów, powinien informować czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane recenzje pochodzą od konsumentów, którzy korzystali z produktu/usługi lub go zakupili;
3) stosować RODO i prawo ochrony konsumentów do umów o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych bez uiszczania przez konsumenta określonej kwoty pieniężnej, ale w zamian za jego dane osobowe;
4) informować, czy prezentowana cena jest spersonalizowana na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji i profilowania, czy nie;
5) informować, czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe za pośrednictwem internetowej platformy handlowej jest przedsiębiorcą czy nie, na podstawie oświadczenia tej osoby trzeciej złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej. Jeżeli osoba trzecia nie jest przedsiębiorcą, istnieje obowiązek poinformowania, że do umowy nie mają zastosowania prawa konsumenta wynikające z przepisów o ochronie konsumentów.
Zgodnie z powyższymi wymogami, przedsiębiorcy będą zobowiązani do dostosowania swoich regulaminów i powiązanej dokumentacji, takiej jak oferty i informacje dostępne w sklepach internetowych. W szczególności, na etapie przedkontraktowym konsumenci muszą być odpowiednio informowani o przysługujących im prawach i sposobie ich realizacji. Obejmuje to na przykład informacje dotyczące prawa do odstąpienia od umowy, złożenia skargi lub rozwiązania umowy.
Dyrektywa Omnibus - sankcje
Niewypełnienie któregokolwiek z obowiązków wynikających z Dyrektywy może skutkować nałożeniem znacznych kar pieniężnych. Dyrektywa Omnibus ustanawia system kar podobny do tego, który został wprowadzony w RODO. Wprowadza grzywny w wysokości do 4% rocznego obrotu podmiotu w państwie członkowskim (lub państwach członkowskich), w którym doszło do naruszenia, lub do co najmniej 2 mln EUR w przypadku, gdy informacje o obrocie nie są dostępne. Państwa członkowskie mają również możliwość wprowadzenia jeszcze wyższych grzywien do własnego ustawodawstwa przy wdrażaniu Dyrektywy.
Kara administracyjna będzie oczywiście stopniowana, tak jak ma to miejsce obecnie w przypadku grzywien nakładanych na podstawie RODO. W przypadku niezgodności z przepisami będą brane pod uwagę następujące kryteria:
- charakter, waga, skala i czas trwania naruszenia;
- czy podjęto jakiekolwiek działania w celu złagodzenia szkody konsumentów;
- czy istniały wcześniejsze naruszenia tego samego przedsiębiorcy, również kary w innych krajach UE;
- wszelkie zyski lub uniknięte straty finansowe przedsiębiorcy wynikające z naruszeń prawa;
- czy istnieją inne okoliczności obciążające przedsiębiorcę.
Ponadto, poszczególni konsumenci mają prawo do uzyskania bezpośredniego odszkodowania za nieuczciwe praktyki handlowe przedsiębiorców. Organy krajowe wszystkich państw członkowskich mogą współpracować w przypadku, gdy doszło do naruszenia transgranicznego.
Okiem eksperta EY Law
Dyrektywa Omnibus z pewnością zwiększy ochronę praw konsumentów w zakresie zakupów w Internecie, ale także wprowadzi szereg nowych wymogów dla podmiotów prowadzących działalność w sieci. W pierwszych miesiącach stosowania aktu prawnego jego zapisy mogą być postrzegane jako niejasne dla całego rynku (internetowego), dlatego zalecamy dokładne rozważenie i zidentyfikowanie obowiązków, a następnie dostosowanie działalności do nowych wymogów. Na razie trudno przewidzieć, jak organy krajowe będą traktować pierwsze naruszenia przedsiębiorców.
Jeśli nie są Państwo pewni, czy Dyrektywa Omnibus i jej krajowa implementacja będą miały zastosowanie do Państwa lub jak wpłyną na Państwa działalność, oferujemy sesje deep dive, w których EY Law wraz ze swoimi Klientami identyfikuje istotne elementy działalności oraz wpływ, jaki nowe przepisy mogą na nie wywrzeć. Warsztaty "deep dive" pozwalają naszym Klientom zrozumieć nadchodzące wyzwania i podjąć je z odpowiednim wyprzedzeniem. Zapraszamy do kontaktu.
Podsumowanie
W Polsce trwają prace legislacyjne nad wdrożeniem Dyrektywy Omnibus, która wzmocni prawa konsumentów poprzez unowocześnienie unijnych zasad ochrony konsumentów, takich jak wzmocnione środki egzekucyjne i zwiększone wymogi przejrzystości. Jednocześnie nałoży dodatkowe obowiązki na przedsiębiorców prowadzących działalność internetową (w szczególności transakcje B2C) i oferujących usługi cyfrowe w zamian za dane osobowe zamiast pieniędzy jako formę płatności (zwane również "usługami nieodpłatnymi").
