5 min. czytania 22 kwi 2022
List zastawny

Zmiany w przepisach dotyczących listów zastawnych i banków hipotecznych – rewolucja czy ewolucja?

Autorzy
Andrzej Laprus

EY Polska, Kancelaria EY Law, Senior Manager, Counsel

Radca prawny specjalizujący się w prawie gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa spółek, transakcji M&A, prawa giełdowego i regulacji dot. wehikułów inwestycyjnych.

Inga Talik

EY Polska, Kancelaria EY Law, Adwokat, Associate

Specjalizuje się w prawie bankowym, a także restrukturyzacyjnym i upadłościowym. Posiada również doświadczenie z zakresu praktyki prawa korporacyjnego.

5 min. czytania 22 kwi 2022
Powiązane tematy Doradztwo prawne
Polub

Pokaż załączniki

W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację ustawy o listach zastawnych, bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany wejdą w życie 8 lipca 2022 r.

Nadchodzące zmiany należy ocenić jako ewolucję obecnych regulacji związanych z emisją listów zastawnych. W naszej ocenie przedmiotowa nowelizacja ma szansę przyczynić się do spopularyzowania emisji tego typu papierów wartościowych oraz nabywania ich przez inwestorów. Dodatkowo, zmiany w ustawie o ofercie publicznej mają szansę wpłynąć w pozytywny sposób na publiczny rynek kapitałowy.

Dlaczego wprowadzane są zmiany?

22 kwietnia 2022 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw, która adresuje obowiązek wdrożenia do polskiego systemu prawnego regulacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2162 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającą dyrektywy 2009/65/WE i 2014/59/UE („Dyrektywa”). Dodatkowo w ramach przedmiotowej nowelizacji wprowadzono zmianę związaną z procedurą wezwania na sprzedaż/zamianę akcji spółek publicznych.

Dyrektywa stanowi jeden z elementów pakietu regulacyjnego dotyczącego obligacji zabezpieczonych i publicznego nadzoru nad nimi. Celem unijnych regulacji jest ujednolicenie zasad funkcjonowania rynku obligacji zabezpieczonych we wszystkich krajach członkowskich oraz zwiększenie ich atrakcyjności zarówno jako instrumentu inwestycyjnego (z perspektywy inwestorów), jak również jako formy pozyskiwania kapitału długoterminowego (z perspektywy sektora bankowego). Odpowiednik obligacji zabezpieczonych różni się w poszczególnych krajach w zależności od przyjętego rozwiązania prawnego. W Polsce są to listy zastawne emitowane przez banki hipoteczne.

Co nowego przewiduje nowelizacja? Prognozowane skutki wprowadzanych zmian

Pomimo swojej obszerności nowelizacja nie tworzy rewolucji prawnej związanej z emisją listów zastawnych, a jej lektura pozwala na zidentyfikowanie kilku zmian, które są kluczowe z perspektywy funkcjonowania rynku papierów wartościowych.

  • Wprowadzenie zasady podwójnego regresu oraz szerszego katalogu zabezpieczeń

    Nowelizacja wprowadza do porządku prawnego definicję listu zastawnego, która w swojej treści uwzględnia mechanizm tzw. podwójnego regresu (ang. dual recourse), zgodnie z którym inwestorzy będą uprawnieni do dochodzenia roszczeń zarówno od emitentów czyli banków hipotecznych, jak również z puli aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych wyodrębnionej do osobnej masy upadłościowej, w przypadku upadłości banku hipotecznego.

    Wprowadzenie powyższej zasady pozwoli na większe zabezpieczenie interesu inwestorów lokujących swoje aktywa w tego typu papierach wartościowych.

  • Rozszerzenie zakresu podstaw emisji publicznego listu zastawnego

    W ramach nowelizacji rozszerzono również katalog stanowiący podstawę emisji listów zastawnych o wierzytelności banku hipotecznego pochodzących z papierów wartościowych takich jak:

    • papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz
    • papiery wartościowe poręczane lub gwarantowane przez Skarb Państwa, których emitentem jest Bank Gospodarstwa Krajowego.

    Jednocześnie papiery wartościowe, które będą mogły stanowić podstawę emisji listów zastawnych nie będą mogły podlegać obciążeniom. Ponadto, dodatkowe ograniczenie przewidziano w odniesieniu do papierów wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz Bank Gospodarstwa Krajowego, które nie będą mogły zakładać  ograniczenia odpowiedzialności emitenta za zobowiązania wynikające z tych papierów wartościowych.

    Powyżej opisane rozszerzenie podstaw emisji ma na celu znaczące zwiększenie skali emisji publicznych listów zastawnych oraz pozytywny wpływ na rozwój możliwości finansowania na szczeblu samorządowym.

  • Ograniczenie możliwości przedłużenia terminu wykupu listu zastawnego

    Zgodnie z zapisami Dyrektywy możliwość wydłużenia przez instytucje kredytowe terminu zapadalności obligacji zabezpieczonych powinna być dopuszczalna wyłącznie wówczas, gdy wystąpiły obiektywne i jasno zdefiniowane zdarzenia przewidziane w prawie krajowym, które służą zapobieganiu przypadkom niewykonania zobowiązania (lub oczekuje się ich wystąpienia w bliskiej przyszłości). Oznacza to, że instytucje kredytowe emitujące obligacje zabezpieczone nie są uprawnione dyskrecjonalnie podejmować decyzji w zakresie przedłużenia terminów ich zapadalności.

    W konsekwencji, nowelizacja wprowadza przepis wskazujący, że do przedłużenia terminu wykupu listu zastawnego może dojść wyłącznie w przypadku ogłoszenia upadłości banku hipotecznego. Mechanizm ten ma na celu ułatwienie przeprowadzenia uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowej oraz jednoczesne zabezpieczenie wierzycieli przed gwałtowną wyprzedażą aktywów banku hipotecznego.

    Ograniczenie możliwości przedłużania terminu wykupu listów zastawnych jest kolejnym mechanizmem, który ma na celu minimalizację ryzyka po stronie inwestorów i wraz z innymi zmianami z pewnością przyczyni się do popularyzacji emisji tego typu papierów wartościowych.

  • Program emisji listów zastawnych

    Nowelizacja konstytuuje zasadę emitowania listów zastawnych przez bank hipoteczny w ramach programu emisji listów zastawnych po uprzednim uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”) na utworzenie banku hipotecznego oraz zezwolenia na rozpoczęcie działalności przez bank hipoteczny lub zmianę statutu banku hipotecznego. W toku postępowań o uzyskanie przedmiotowych zezwoleń KNF będzie zobowiązana do dokonania oceny zdolności danego podmiotu do przeprowadzenia emisji w ramach programu.

    Ponadto, znowelizowane przepisy zawierają katalog niezbędnych elementów składowych programu emisji listów zastawnych.

    Wprowadzenie obowiązku dokonywania emisji w oparciu o program emisji listów zastawnych pozwoli na ustrukturyzowanie takich emisji oraz umożliwi inwestorom dokładną ocenę profilu takiego programu i związanego z nim ryzyka.

  • Monitorowanie utrzymywania ciągłości ubezpieczenia

    Na banki hipoteczne emitujące listy zastawne zostanie nałożony obowiązek opracowania i wdrożenia procedur monitorowania utrzymywania ciągłości ubezpieczenia od zdarzeń losowych dot. nieruchomości, które stanowią zabezpieczenie wierzytelności banku. Ubezpieczenie powinno obowiązywać przez cały okres, w którym wierzytelności będą wpisane do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.

  • Zwiększenie ochrony akcjonariuszy mniejszościowych spółek publicznych

    Niezależnie od zmian w zakresie emisji listów zastawnych nowelizacja wprowadza również zmiany w ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Zmiany mają na celu, przede wszystkim, zmianę instytucji wezwania do zapisywania się na sprzedaż/zamianę akcji spółek publicznych oraz wzmocnienie ochrony akcjonariuszy mniejszościowych. 

    Najważniejsze zmiany to m.in.:

    • wprowadzenie progu 50% liczby głosów na walnym zgromadzeniu spółki jako progu, po przekroczeniu którego powstaje obowiązek ogłoszenia zapisywania się na sprzedaż lub zamianę wszystkich pozostałych akcji spółki;
    • dopracowanie przepisów o zabezpieczeniu finansowym ogłaszanego wezwania;
    • wprowadzenie zasady solidarnej odpowiedzialności podmiotów zobowiązanych do ogłoszenia wezwania;
    • wprowadzenie zobowiązania wzywającego do wyrównania ceny za akcje wszystkim podmiotom, które zbyły akcje w wezwaniu w przypadku prawomocnego orzeczenia sądu, z którego wynika obowiązek wzywającego do zapłaty pojedynczemu akcjonariuszowi, który zbył akcje w wezwaniu, wyższej ceny niż cena zapłacona w wezwaniu.

    Zrewidowane podejście do kwestii wezwań ma na celu znaczne usprawnienie procedur  sprzedaży akcji oraz jednocześnie zwiększenie ochrony akcjonariuszy mniejszościowych spółek publicznych.

Oprócz powyżej opisanych zagadnień przedmiotowa nowelizacja wprowadza także inne rozwiązania, dotyczące między innymi:

  • zasad monitorowania programów emisji listów zastawnych przez KNF i cyklicznego dokonywania oceny warunków udzielenia zezwolenia,
  • uregulowania zasad stosowania oznaczeń "europejska obligacja zabezpieczona" oraz "europejska obligacja zabezpieczona (premium)",
  • sankcji grożących za niewykonywanie obowiązków wynikających z nowelizowanych ustaw oraz
  • zmian w zakresie jednostkowej wartości nominalnej listów zastawnych.

Jaki jest termin wejścia w życie nowych regulacji?

Co do zasady, nowelizacja wejdzie w życie 8 lipca 2022 r. z wyjątkiem wybranych przepisów, które zaczną obowiązywać w terminach uzależnionych od dnia ogłoszenia ustawy.

Bezpośrednio na maila

Bądź na bieżąco i subskrybuj newsletter EY

Subskrybuj

Podsumowanie

Powyższe zmiany porządkują i doprecyzowują aktualne przepisy poprzez wprowadzenie przepisów Dyrektywy. Jednocześnie zwiększają one ochronę inwestorów nie narażając przy tym uczestników rynku na niepotrzebne turbulencje legislacyjne.

Jak EY może pomóc

Prawo korporacyjne, fuzje i przejęcia

EY Law świadczy kompleksowe usługi w zakresie prawa spółek.

Czytaj więcej
Prawo pracy

Kancelaria EY Law doradza przy złożonych projektach z zakresu prawa pracy.

Czytaj więcej

Kontakt

Chcesz dowiedziec sie wiecej? Skontaktuj sie z nami.

LinkedIn Twitter

Informacje

Autorzy
Andrzej Laprus

EY Polska, Kancelaria EY Law, Senior Manager, Counsel

Radca prawny specjalizujący się w prawie gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa spółek, transakcji M&A, prawa giełdowego i regulacji dot. wehikułów inwestycyjnych.

Inga Talik

EY Polska, Kancelaria EY Law, Adwokat, Associate

Specjalizuje się w prawie bankowym, a także restrukturyzacyjnym i upadłościowym. Posiada również doświadczenie z zakresu praktyki prawa korporacyjnego.

Powiązane tematy Doradztwo prawne
  • Facebook
  • LinkedIn
  • X (formerly Twitter)
  • Link został skopiowany
Polub