Oszuści atakują Internet – raport NBP o bezgotówkowych transakcjach oszukańczych

Co kwartał publikowany jest raport Narodowego Banku Polskiego dotyczący transakcji oszukańczych dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych [1]. Najnowsze opracowanie obejmujące dane za I kwartał 2022 roku jednoznacznie wskazuje, że oszuści coraz chętniej wykorzystują w swoich działaniach bankowość elektroniczną. 

Jak podaje raport NBP, znacznie wzrosła liczba oszustw z wykorzystaniem aplikacji czy przelewów bankowych. Ponadto wśród transakcji oszukańczych dotyczących kart płatniczych dominują transakcje dokonywane bez fizycznego udziału karty. Co więcej, w I kwartale 2022 roku nie odnotowano żadnych oszukańczych operacji dokonanych za pośrednictwem czeków czy poleceń zapłaty.
 

Dominacja transakcji typu CNP
 

W sekcji raportu NBP poświęconej oszustwom kartowym można zaobserwować trwałą rozbieżność między danymi przekazywanymi przez banki a agentów rozliczeniowych, wynikającą z różnego zakresu raportowanych oszustw. Agenci rozliczeniowi nie uwzględniają informacji o transakcjach oszukańczych dokonanych w bankomatach kartami skradzionymi lub sfałszowanymi, a także transakcji dokonanych poza granicami kraju kartami wydanymi w Polsce. Z kolei dane uzyskane od instytucji bankowych nie obejmują oszustw dokonanych w Polsce kartami wydanymi za granicą.
 

Agenci rozliczeniowi odnotowali 10 502 transakcje oszukańcze dokonane przy użyciu kart płatniczych na kwotę 6 087 545 zł, co oznacza wzrost liczby oszustw w I kwartale 2022 roku o 24,5% oraz wzrost ich wartości o 27,0% w porównaniu z ostatnim kwartałem ubiegłego roku. Natomiast dane przekazane przez banki wskazują na spadek liczby oszustw kartowych o 3,1% i spadek ich wartości o 18,8%, odnotowując przy tym 59 930 operacji o łącznej wartości 17 262 303 zł. 


Źródło: Informacja o transakcjach oszukańczych dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych w I kwartale 2022 r. [2]


Agenci rozliczeniowi odnotowali
transakcje oszukańcze dokonane przy użyciu kart płatniczych

Jednakże, bez względu na rozbieżności w danych przekazywanych przez agentów rozliczeniowych oraz sektor bankowy, oba podmioty odnotowały znaczący udział operacji oszukańczych dokonanych bez fizycznego udziału karty (CNP) w stosunku do ogółu zarejestrowanych oszustw kartowych. Dane uzyskane od agentów rozliczeniowych wskazują na wzrost liczby transakcji typu CNP o 28,3%, jak i wzrost ich wartości o 41,7%. Dodatkowo w I kwartale 2022 roku odnotowano 8 258 takich transakcji na kwotę 5 381 741 zł, co stanowi 88,4% ogólnej wartości oszustw dokonanych przy użyciu kart płatniczych.

Z danych przekazanych przez banki wynika natomiast, że oszustwa kartowe CNP – raportowane w kategorii „Inne” – stanowiły 69,3% ogółu oszustw kartowych, co stanowi spadek o 3,4 punktu procentowego w porównaniu z ostatnim kwartałem 2021 r. [3] Jednocześnie łączna kwota, na którą dokonano tych oszustw zmalała o 21,1 punktu procentowego, tj. z 14 273 530 zł do 11 266 166 zł, a średnia wartość transakcji w tej kategorii zmalała o 18,3 punktu procentowego, tj., do 271,1 zł.

Oszustwa z przelewami bankowymi wciąż popularne

Z raportu NBP wynika, że w I kwartale 2022 roku odnotowano 18 097 oszukańczych operacji dokonanych za pomocą zlecenia przelewu na łączną kwotę 53 961 853 zł. W stosunku do ostatniego kwartału ubiegłego roku jest to wzrost o 50,4% pod względem liczby transakcji oraz o 31,7% pod względem ich wartości. Znacząco wzrósł również udział procentowy liczby i wartości oszukańczych poleceń przelewu we wszystkich transakcjach polecenia przelewu. 

Źródło: Informacja o transakcjach oszukańczych dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych w I kwartale 2022 r. 

 

W ujęciu ogólnym, operacje oszukańcze dokonane za pomocą polecenia przelewu stanowiły w I kwartale 2022 roku 23,2% ogólnej liczby oszustw, ale procentowy udział ich wartości sięgnął aż 75,8%. W porównaniu z ubiegłym kwartałem jest to wzrost udziału oszukańczych poleceń przelewu aż o 6,9 punktu procentowego pod względem ich liczby oraz o 10 punktów procentowych pod względem wartości.

Oszukańcze operacje kartowe były znacznie częstsze – ich procentowy udział w ogólnej liczbie oszustw zarejestrowanych przez banki stanowił 76,8%, ale ich wartość stanowiła jedynie 24,2% odnotowanych transakcji oszukańczych. Ta zależność znajduje swoje odzwierciedlenie w przeciętnej wartości oszukańczej operacji, która w przypadku polecenia przelewu jest ponad dziesięciokrotnie większa i wynosi 2 982 zł – podaje raport NBP.

Coraz więcej oszustw w aplikacjach

Jak czytamy w raporcie NBP, w I kwartale 2022 roku oszuści wykorzystujący polecenia przelewu najchętniej dokonywali swoich działań za pośrednictwem przeglądarek internetowych oraz dedykowanych aplikacji. Najczęściej wybieranym narzędziem były aplikacje bankowe – przy ich pomocy dokonano aż 10 385 oszukańczych transakcji na łączną kwotę 13 504 698 zł, co wskazuje na wzrost liczby transakcji o 87,8% oraz ich wartości o 64,6%. Natomiast przeglądarek internetowych użyto przy 7 547 operacjach, lecz ich wartość osiągnęła 37 985 609 zł.

Udział dedykowanych aplikacji we wszystkich oszukańczych poleceniach przelewu stanowił 57,4% pod względem ich liczby oraz 25% pod względem ich wartości. Z kolei przeglądarki internetowe stosowano w 41,7% przypadków, ale wartość dokonanych w ten sposób oszustw to aż 70,4% ogólnej wartości wszystkich oszukańczych transakcji z wykorzystaniem polecenia przelewu. Pozostałe metody, jak kanał telefoniczny czy oddział banku, miały znikomy udział w tego typu oszustwach – wynika z raportu NBP.

Zachować czujność przed oszustami

Analiza danych uzyskanych od banków i agentów rozliczeniowych jednoznacznie wskazuje, że najwięcej oszukańczych transakcji dokonywanych jest w środowisku internetowym, za pośrednictwem kart płatniczych czy też poleceń przelewu. Oszuści coraz częściej wykorzystują złośliwe oprogramowanie komputerowe lub różne metody phishingu chcąc wyłudzić od klienta dane bankowe i wyprowadzić środki z jego rachunku. Oznacza to, że każdy z nas powinien zachować szczególną ostrożność odczytując nietypowe maile lub odwiedzając podejrzane strony internetowe, niezależnie, czy dokonuje działań prywatnie, czy w ramach organizacji.


Zobacz również

Kto to jest sygnalista?

Polska jest w gronie państw, w których obowiązek wdrożenia rozwiązań umożliwiających zgłaszanie nieprawidłowości jest uregulowany tylko częściowo. Wynika to np. z ustaw regulujących działalność instytucji finansowych.

Ochrona sygnalistów (whistleblowing)

Prawo dotyczące ochrony sygnalistów zobowiązuje firmy do udostępnienia kanałów umożliwiających poufne zgłaszanie naruszeń, wdrożenie mechanizmów praktycznie chroniących sygnalistów przed odwetem oraz wypracowanie zasad rozpatrywania zgłoszeń w ściśle określonych terminach. Sprawdź jak możemy pomóc w dostosowaniu firmy do nowych przepisów.

Sankcje gospodarcze - sklep on-line

Od lutego 2022 firmy z obszaru Unii Europejskiej muszą przestrzegać sankcji gospodarczych nałożonych w bezprecedensowej skali na Rosję i Białoruś. Nasz zespół ma unikalne doświadczenie w tematach sankcyjnych – edukacji, weryfikacji kontrahentów oraz wdrażaniu odpowiednich procedur. Pomagamy ograniczyć ryzyko kar finansowych i odpowiedzialności karnej wynikające z naruszeń przepisów sankcyjnych.

Polska ustawa sankcyjna

16 kwietnia 2022 r. weszła w życie polska ustawa sankcyjna. Dotyczy szczególnych rozwiązaniań w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Jakie zmiany wprowadza?

Sankcje gospodarcze nałożone na Rosję z perspektywy polskich przedsiębiorstw. Co zmienia zakaz eksportu do Rosji?

UE, USA i Wielka Brytania wprowadzają kolejne pakiety sankcje gospodarcze nałożone na Rosję., m.in. zakaz eksportu do Rosji i Białorusi. W konsekwencji zostały wprowadzone sankcje odwetowe Rosji. Co to oznacza dla polskich przedsiębiorców?

Ryzyko sankcyjne. Co oznaczają sankcje gospodarcze dla przedsiębiorców?

Jak działają sankcje gospodarcze? Co to są listy sankcyjne i ryzyko sankcyjne? Sprawdź, jak wprowadzane sankcje wpływają na prowadzenie biznesu i jak bronić się przed ryzykiem sankcyjnym?

Klapki na oczach czy szerokie horyzonty?

Światowe Badanie Uczciwości w Biznesie 2022 ukazuje jak usprawnienie ładu korporacyjnego może zwiększyć uczciwość biznesu

Zarządzanie ryzykiem nadużyć

Dowiedz się więcej o Dziale Zarządzania Ryzykiem Nadużyć oraz o tym, jak pomagamy firmom realizować cele z zakresu uczciwości w biznesie.

Czas na ochronę sygnalistów - badanie EY

W przeddzień wejścia w życie Dyrektywy UE o ochronie sygnalistów* zapytaliśmy polskie spółki, które od 17 grudnia 2021 r. będą podlegały jej wymogom, o ich stopień gotowości oraz wyzwania, z którymi się zmagają. Wyniki naszego badania zbiegają się w czasie z zamieszczeniem w wykazie prac legislacyjnych polskiego projektu** ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, którego przyjęcie planowane jest w IV kwartale 2021r.



                                      Kontakt

                                                   Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.