Dziewiąty pakiet sankcji Unii Europejskiej wobec Rosji

Unia Europejska przyjęła dziewiąty pakiet sankcji przeciwko Rosji w reakcji na nasilającą się agresję wojskową ze strony Rosji wobec Ukrainy. Nowy pakiet ma jeszcze mocniej uderzyć w rosyjski rząd i sektor obronny tego kraju. Jak wspominaliśmy poprzednio, nigdy wcześniej w historii żaden kraj nie został obłożony tyloma restrykcjami jak Rosja po ataku na Ukrainę.

Okoliczności przyjęcia 9. pakietu sankcji na Rosję

15 grudnia br. miało miejsce formalne posiedzenie Rady Europejskiej. Oprócz kluczowego punktu spotkania – przyjęcia kolejnego, dziewiątego pakietu sankcji – w tym czasie odbyły się także negocjacje porozumienia ws. podatku dla korporacji międzynarodowych. Ponadto omówiono tematy związane z konsekwencjami rosyjskiej agresji na terenie Ukrainy oraz z aktualną sytuacją na rynku energii, bezpieczeństwem oraz obronnością. Warto dodać, że dzień przed spotkaniem odbył się również szczyt Unii Europejskiej z państwami Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN)[1].

Co zawiera 9. pakiet sankcji?

Jak w przypadku poprzednich pakietów, sankcje obejmują zarówno aspekt gospodarczy, jak i indywidualny. Sankcje gospodarcze z 9. pakietu rozszerzają dotychczasową listę wrażliwych towarów podwójnego zastosowania i technologii zaawansowanych, które przyczyniają się do zwiększenia potencjału wojskowego i technologicznego Rosji. Powiększono też listę produktów, których eksport do Rosji jest zakazany. Obejmują one m.in. silniki dronów, sprzęt maskujący, dodatkowy sprzęt chemiczny/biologiczny, środki do tłumienia zamieszek oraz dodatkowe komponenty elektroniczne znajdujące się w rosyjskich systemach wojskowych na polu walki. 

Zaś sankcjami indywidualnymi objęto prawie 200 dodatkowych osób i podmiotów do wykazu osób, których aktywa podlegają zamrożeniu. Dotyczy to między innymi rosyjskich sił zbrojnych, a także poszczególnych oficerów i przedsiębiorstw przemysłu obronnego, członków Dumy Państwowej i Rady Federacji, ministrów, rosyjskich organów pełnomocnych na okupowanych obszarach Ukrainy oraz partii politycznych. Lista ta obejmuje kluczowe postacie zaangażowane w brutalne i celowe ataki rakietowe Rosji na ludność cywilną, w porywanie ukraińskich dzieci do Rosji oraz w kradzież ukraińskich produktów rolnych. Ponadto najsurowszymi ograniczeniami eksportowymi objęto 168 dodatkowych rosyjskich podmiotów ściśle związanych z rosyjskim kompleksem wojskowo-przemysłowym, starając się odciąć im dostęp do wrażliwych produktów podwójnego zastosowania i zaawansowanych technologii. Tym samym całkowita liczba podmiotów objętych sankcjami wzrosła do 410 [2].

W ramach dziewiątego pakietu sankcji na Rosję głównie postanowiono:

• wzmocnić zakaz handlu państw członkowskich UE kluczowymi chemikaliami, sprzętem noktowizyjnym i radionawigacyjnym, elektroniką i komponentami IT, które mogłyby zostać wykorzystane przez rosyjską machinę wojenną;
• rozszerzyć zakaz eksportu towarów i technologii związanych z lotnictwem i przemysłem kosmicznym o silniki lotnicze i ich części (razem z załogowymi i bezzałogowymi statkami powietrznymi). W tym także zakazano bezpośredniego eksportu silników dronów do Rosji i eksportu silników do każdego kraju trzeciego, który mógłby taki sprzęt dostarczać;
• dodać do objęcia restrykcjami niektóre kontrolowane przez Rosję podmioty z siedzibą na nielegalnie zaanektowanym Krymie lub w Sewastopolu;
• zamrozić aktywa dwóch dodatkowych rosyjskich banków oraz dodać Bank Rozwoju Regionalnego do wykazu rosyjskich podmiotów państwowych lub kontrolowanych przez państwo, które podlegają całkowitemu zakazowi transakcji;
• kontynuować proces zawieszania koncesji na nadawanie czterech dodatkowych mediów, które są uznawane za kontrolowane przez Federację Rosyjską oraz wspierające wojenną propagandę i dezinformację – NTV/NTV Mir, Rossiya 1, REN TV i Pervyi Kanal;
• rozszerzyć zakaz na nowe inwestycje w rosyjski sektor energetyczny;
• wprowadzić zakaz nowych inwestycji sektorze wydobywczym w Rosji (z wyjątkiem niektórych surowców krytycznych).

Które obszary celowo nie objęto w kolejnym pakiecie sankcji?

Unia Europejska postanowiła nie obejmować sankcjami produktów rolno-spożywczych, w tym pszenicy i nawozów, które są przedmiotem transakcji dokonywanych przez Rosję i kraje trzecie. Jakie były powody tej decyzji? Otóż zdecydowano tak dla bezpieczeństwa żywnościowego na całym świecie. Dodatkowo w celu zachowania płynności finansowych w płatnościach za produkty rolne Rada zdecydowała wprowadzić odstępstwo umożliwiające odmrożenie aktywów dla niektórych podmiotów, które przed umieszczeniem na listę sankcyjną odgrywały znaczącą rolę w międzynarodowym handlu produktami rolnymi i spożywczymi z tego obszaru.

Pozostałe środki ograniczające

Po kolejnym pakiecie sankcji widzimy coraz większy zasięg i moc dotkliwych restrykcji, aby zaprzestać eskalacji działań wojennych Rosji. Unia Europejska zwróciła także uwagę, aby w swoich postanowieniach zmniejszyć ryzyko omijania sankcji, którego przypadki były raportowane. Oprócz tego obywatele Unii Europejskiej mają zakaz zajmowania stanowisk we władzach wszystkich rosyjskich państwowych lub kontrolowanych przez państwo osób prawnych, podmiotów lub organów znajdujących się w Rosji. Tym razem dotyczy to jakikolwiek stanowisk, a nie jak poprzednio tylko niektórych.

Autorką artykułu jest Sylwia Majek (weryfikacja: Yaroslav Raspopov).