Korupcja i jej mierzenie - problem zaczyna się od definicji

Korupcja przyczynia się do degradacji jednostki uniemożliwiając jej albo utrudniając realizację należnych praw. Niszczy też tkankę społeczną, podważa zaufanie do instytucji państwa, hamuje rozwój gospodarczy. W obliczu globalizacji korupcja występująca w jednym kraju ma przełożenie na inne kraje mające z nim relacje gospodarcze. Poziom korupcji jest elementem branym pod uwagę przy decyzjach o inwestycjach w danym miejscu – pisze profesor Anna Lewicka - Strzałecka [1]. Dla wielu organizacji ugruntowane zwyczaje przekupywania miejscowych urzędników są czynnikiem wykluczającym dany kraj z grona branych pod uwagę jako miejsce inwestycji.

Definicja korupcji

Nie istnieje powszechnie uznana, jedna definicja korupcji. Trwa dyskusja na temat jej zdefiniowania, ale niektórzy badacze są zdania, że nie da się tego zrobić w sposób, który zostanie powszechnie uznany. Jest zjawiskiem wieloznacznym, nieostrym co widać w publicystyce jak i na przykładzie definicji proponowanych przez różne organizacje.

Bank Światowy definiuje korupcję jako „nadużycie funkcji publicznej dla własnej korzyści”. Ta definicja wyklucza korupcję w sektorze prywatnym. Transparency International definiuje zjawisko jako „nadużycie powierzonej funkcji dla prywatnej korzyści”. Takie określenie wychodzi poza sektor publiczny, ale nie obejmuje działań na rzecz firmy, partii politycznej czy innego podmiotu.

Korupcja bywa określana jako naruszenie reguł publicznych dla jakiejś formy prywatnej korzyści. To czyni korupcję jeszcze bardziej relatywnym zjawiskiem. To samo działanie może być uznane za korupcję lub nie. Prywatna firma może finansować partię polityczną w USA i jest to legalne. W Polsce takie finansowanie to korupcja.

Pojęcia korupcji i przestępstwa nie pokrywają się. W przypadku zalegalizowania przewagi pewnych form dominacji interesu prywatnego nad interesem publicznym, możemy mieć do czynienia z pewną formą korupcji, ale zgodną z prawem. Przez to litera prawa nie jest idealnym wyznacznikiem do kwalifikowania zachowania jako korupcyjne lub nie.

Mierzenie korupcji

Pomiar korupcji jest trudny i obarczony ryzykiem błędu. W przypadku wskaźników określających percepcję na podstawie własnych doświadczeń respondentów ich odpowiedzi mogą być wypaczone, chociażby przez różne rozumienia pojęcia korupcja. Odpowiedzi mogą też wynikać nie z własnych doświadczeń a z tego co podały media. Dochodzi do tego wielokrotnie podkreślany dyskrecjonalny charakter tego zjawiska czego wynikiem jest brak twardych danych.

Profesor Lewicka – Strzałecka podkreśla, że żaden funkcjonujący publicznie wskaźnik poziomu korupcji nie jest idealny. Pokazują one, zależnie od metody badawczej różne aspekty korupcji. Najbliższy prawdy i jednocześnie najpopularniejszy jest realizowany przez Transparency International CPI, który dobrze służy do porównań poziomu korupcji między poszczególnymi krajami. Jednak nie można go używać do budowania strategii zwalczania korupcji, gdyż nic nie mówi o jej źródłach.