NIK o nadzorze nad służbami specjalnymi – propozycje zmian

Temat nadzoru nad służbami specjalnymi cyklicznie powraca w debacie publicznej w Polsce. We wnioskach pokontrolnych z ostatniej kontroli NIK wskazano szereg propozycji działań, które mogą zdaniem izby doprowadzić do poprawy funcjonowania służb. [1]

NIK opublikowała wyniki kontroli, której przedmiotem było dokonanie obiektywnej oceny funkcjonujących mechanizmów nadzoru nad działalnością służb specjalnych w okresie od stycznia 2017 r. do marca 2023 r. Na bazie wyników przeprowadzonego badania, NIK opublikowała szereg propozycji zmian legislacyjnych.

 

NIK proponuje ustanowienie niezależnego zewnętrznego organu nadzoru mającego nieograniczone przedmiotowo i podmiotowo możliwości badania działania służb ze szczególnym uwzględnieniem czynności operacyjno–rozpoznawczych. Działające w imieniu tego organu osoby miałyby dostęp do informacji chronionych oraz do sprawdzania wykorzystania funduszów operacyjnych. Izba uznaje ustanowienie takiego organu za pierwsze i najważniejsze zadanie.

 

Kolejnym postulatem NIK jest zagwarantowanie obywatelom prawa do informacji o prowadzeniu wobec nich w przeszłości czynności operacyjno-rozpoznawczych. Byłby to mechanizm prewencyjny ograniczający przypadki nieuzasadnionego działania służb. Informacja miałaby być przekazywana obywatelom w racjonalnym czasie liczonym w miesiącach od zakończenia czynności a odroczenie wykonania tego obowiązku miałoby następować tylko w wyniku decyzji sadu. Osoby wobec których prowadzono czynności operacyjno-rozpoznawcze powinny mieć prawo do złożenia skargi na służby. Dodatkowo obywatele powinni mieć prawo do dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa za nieuzasadnione działania.

 

Dalej NIK postuluje uchwalenie ustawy regulującej wewnątrzadministracyjny nadzór nad służbami. Chodzi tu o jasny podział uprawnień i kompetencji między premierem, ministrem koordynatorem służb specjalnych i innymi ciałami mającymi sprawować nadzór nad służbami.

 

W kolejnym punkcie izba postuluje ustawowe uregulowanie definicji czynności operacyjno-rozpoznawczych i zakresu, metod, form oraz technik ich prowadzenia.

 

Wreszcie NIK uznaje za konieczne wzmocnienie kontroli sądów przy wydawaniu zgody na prowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz na przedłużanie tej zgody. W celu urealnienia tej kontroli służby miałyby obowiązek wraz z wnioskiem o zgodę na kontrole dostarczać sądowi wszystkie materiały już zebrane w danej sprawie.



Zobacz również

Forensic Express: O czym należy pamiętać przed rozpoczęciem postępowania wyjaśniającego?

Serdecznie zapraszamy do udziału w pierwszym webcaście z cyklu Forensic Express: O czym należy pamiętać przed rozpoczęciem postępowania wyjaśniającego?

Praktyczne aspekty cyberbezpieczeństwa w zastosowaniu AI do dochodzeń wewnętrznych

Serdecznie zapraszamy na kolejny webcast z serii Miesiąc Cyberbezpieczeństwa EY. AI podnosi bezpieczeństwo danych i informacji podczas wykorzystywania eDiscovery i informatyki śledczej do prowadzenia postępowań wyjaśniających. Jednocześnie żeby tak było, samo AI musi być zaimplementowane i wykorzystywane we właściwy sposób, spełniający wymogi cyberbezpieczeństwa.

Greenwashing – czym grozi malowanie trawy na zielono?

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. "Greenwashing - czym grozi malowanie trawy na zielono?

Prawda czy mit? Sprawdź, co wiesz o prowadzeniu wewnętrznych dochodzeń!

Dlaczego firmy obawiają się prowadzenia postępowań wyjaśniających? Jakie korzyści przynosi dochodzenie wewnętrzne? Jak skutecznie przeprowadzać rozmowy wyjaśniające? Zapraszamy do obejrzenia nagrań z cyklu „Prawda czy mit?” poświęconego najczęstszym obawom i mitom dotyczącym prowadzenia wewnętrznych postępowań wyjaśniających.

Greenwashing, czyli czy warto malować trawę na zielono?

Nowe przepisy oraz szybki rozwój technologiczy przyzwyczaiły już przedsiębiorców to tego, że ocena ryzyka organizacji musi być przeprowadzana regularnie i obejmować szeroką perspektywę zewnętrzną. Większość przedsiębiorstw skutecznie stawia czoła indcydentom RODO, ich pracownicy mają świadomość cyber-zagrożeń, ustawa sankcyjna wpłynęła na baczne przyglądanie się spółkom w łańcuchu dostaw. Przykłady można mnożyć. Tematem, który aktualnie przykuwa zainteresowanie wielu organizacji jest zagadnienie greenwashingu, bezpośrednio związane z obszarem ESG.

Compliance Roadmap "A może lepiej nie sprawdzać? Wszystko, co chcecie wiedzieć o wewnętrznych dochodzeniach, ale boicie się zapytać"

Weź udział w bezpłatnym webcaście z cyklu Compliance Roadmap "A może lepiej nie sprawdzać? Wszystko co chcecie wiedzieć o wewnętrznych dochodzeniach, ale boicie się zapytać"

Sankcje gospodarcze a kwestie prawne – o czym muszą wiedzieć przedsiębiorcy?

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. „Sankcje gospodarcze a kwestie prawne – o czym muszą wiedzieć przedsiębiorcy?"

Ryzyko sankcyjne w biznesie – omówienie wymogów na podstawie rzeczywistych przypadków

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. „Ryzyko sankcyjne w biznesie – omówienie wymogów na podstawie rzeczywistych przypadków”

Compliance Roadmap: Regulacyjny sprint czy maraton zgodności? Okiem praktyka o wyzwaniach Compliance Officera

Weź udział w bezpłatnym webcaście z cyklu Compliance Roadmap. Regulacyjny sprint czy maraton zgodności? Okiem praktyka o wyzwaniach compliance officera".

Dyrektywa o ochronie sygnalistów, a postępowania wyjaśniające

Jednym z nowych obowiązków nakładanych przez dyrektywę o ochronie sygnalistów jest konieczność prowadzenia wewnętrznych postępowań wyjaśniających. Sednem tego zagadnienia, a jednocześnie kluczowym wyzwaniem dla spółek i organów zarządczych będzie kwestia wykazania, że przy podejmowaniu działań następczych dochowano należytej staranności. W przeciwnym razie spółka może narażać się na negatywne konsekwencje.

Trzy linie obrony - kto jest odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem?

Model trzech linii obrony, do którego odwołują się m.in. Dobre praktyki spółek notowanych na GPW, wskazuje, że za zarządzanie ryzykiem odpowiedzialni są (w różnym stopniu i zakresie): pracownicy operacyjni jako właściciele ryzyk, ich przełożeni, czyli menedżerowie ryzyk, którzy stoją na drugiej linii obrony oraz audyt wewnętrzny będący trzecią linią obrony, który podobnie jak w przypadku pozostałych procesów pełni funkcję stricte kontrolną.

Ochrona sygnalistów przed odwetem

Najistotniejszym celem dyrektywy o ochronie sygnalistów, jest uniemożliwienie stosowania działań odetowych wobec sygnalisty zgłaszającego przypadki naruszenia prawa Unii Europejskiej.

Kto to jest sygnalista?

Polska jest w gronie państw, w których obowiązek wdrożenia rozwiązań umożliwiających zgłaszanie nieprawidłowości jest uregulowany tylko częściowo. Wynika to np. z ustaw regulujących działalność instytucji finansowych.

Ochrona sygnalistów (whistleblowing)

Prawo dotyczące ochrony sygnalistów zobowiązuje firmy do udostępnienia kanałów umożliwiających poufne zgłaszanie naruszeń, wdrożenie mechanizmów praktycznie chroniących sygnalistów przed odwetem oraz wypracowanie zasad rozpatrywania zgłoszeń w ściśle określonych terminach. Sprawdź jak możemy pomóc w dostosowaniu firmy do nowych przepisów.

Sankcje gospodarcze - sklep on-line

Od lutego 2022 firmy z obszaru Unii Europejskiej muszą przestrzegać sankcji gospodarczych nałożonych w bezprecedensowej skali na Rosję i Białoruś. Nasz zespół ma unikalne doświadczenie w tematach sankcyjnych – edukacji, weryfikacji kontrahentów oraz wdrażaniu odpowiednich procedur. Pomagamy ograniczyć ryzyko kar finansowych i odpowiedzialności karnej wynikające z naruszeń przepisów sankcyjnych.

Polska ustawa sankcyjna

16 kwietnia 2022 r. weszła w życie polska ustawa sankcyjna. Dotyczy szczególnych rozwiązaniań w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Jakie zmiany wprowadza?

Sankcje gospodarcze nałożone na Rosję z perspektywy polskich przedsiębiorstw. Co zmienia zakaz eksportu do Rosji?

UE, USA i Wielka Brytania wprowadzają kolejne pakiety sankcje gospodarcze nałożone na Rosję., m.in. zakaz eksportu do Rosji i Białorusi. W konsekwencji zostały wprowadzone sankcje odwetowe Rosji. Co to oznacza dla polskich przedsiębiorców?

Ryzyko sankcyjne. Co oznaczają sankcje gospodarcze dla przedsiębiorców?

Jak działają sankcje gospodarcze? Co to są listy sankcyjne i ryzyko sankcyjne? Sprawdź, jak wprowadzane sankcje wpływają na prowadzenie biznesu i jak bronić się przed ryzykiem sankcyjnym?

Klapki na oczach czy szerokie horyzonty?

Światowe Badanie Uczciwości w Biznesie 2022 ukazuje jak usprawnienie ładu korporacyjnego może zwiększyć uczciwość biznesu

Zarządzanie ryzykiem nadużyć

Dowiedz się więcej o Dziale Zarządzania Ryzykiem Nadużyć oraz o tym, jak pomagamy firmom realizować cele z zakresu uczciwości w biznesie.

Czas na ochronę sygnalistów - badanie EY

W przeddzień wejścia w życie Dyrektywy UE o ochronie sygnalistów* zapytaliśmy polskie spółki, które od 17 grudnia 2021 r. będą podlegały jej wymogom, o ich stopień gotowości oraz wyzwania, z którymi się zmagają. Wyniki naszego badania zbiegają się w czasie z zamieszczeniem w wykazie prac legislacyjnych polskiego projektu** ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, którego przyjęcie planowane jest w IV kwartale 2021r.


    Kontakt
    Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.