Ustawa o ochronie sygnalistów weszła w życie

Dyrektywa UE 2019/1937 o ochronie sygnalistów doczekała się w końcu wdrożenia do polskiego prawa. Implementująca ją ustawa weszła w życie 25 września 2024 roku. Byliśmy ostatnim państwem Unii wdrażającym przepisy dyrektywy do swojego systemu prawnego. 

Przyjęta 23 października 2019 roku dyrektywa w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii nałożyła na państwa członkowskie obowiązek jej implementacji do krajowego porządku prawnego do 17 grudnia 2021 roku. Do tego momentu powinny wejść w życie nie tylko odpowiednie krajowe przepisy, ale również powinny być wdrożone procedury zgłoszeń wewnętrznych i kanały zgłoszeń w największych podmiotach. Jedynie mniejsze podmioty zatrudniające od 50 do 249 osób dostały dłuższy czas na ustanowienie wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości tj. do 17 grudnia 2023 roku. [1]

 

Tymczasem kilka państw Unii nie zdążyło z wdrożeniem tej dyrektywy do swoich systemów prawnych w odpowiednim czasie. W lutym 2023 roku Komisja Europejska złożyła skargę na osiem państw do Trybunału Sprawiedliwości UE. Oprócz Polski na cenzurowanym znalazły się Czechy, Niemcy, Estonia, Hiszpania, Włochy, Luksemburg i Węgry. [2] W rezultacie przeciągających się prac nad polską ustawą o ochronie sygnalistów, byliśmy ostatnim państwem wdrażającym dyrektywę 2019/1937 do krajowego prawa. Pozostałe kraje skarżone przez Komisję Europejską zrobiły to wcześniej, a ostatnia Estonia w maju 2024.

 

Ostatecznie, ustawę o ochronie sygnalistów uchwalono 14 czerwca 2024 r. Zgodnie z zapisami ustawy podmioty z sektora prywatnego i publicznego  (m.in. spółki, jednostki administracji rządowej i samorządu terytorialnego) zatrudniające 50 lub więcej osób były zobowiązane wdrożyć do 25 września 2024 roku wewnętrzną procedurę zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych, która powinna uwzględniać m.in.:

  • wdrożenie poufnych kanałów przyjmowania zgłoszeń,
  • termin 7 dni na przekazanie sygnaliście potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia,
  • zachowanie należytej staranności przy podejmowaniu działań następczych,
  • 3-miesięczny termin na przekazanie informacji zwrotnych o podjętych działaniach następczych.

Ustawa umożliwia również przyjmowanie zgłoszeń anonimowo, choć nie jest to obowiązkowe. Ponadto zakres przedmiotowy ustawy został rozszerzony ponad standard minimum określony w dyrektywie UE - ustawie podlegają również naruszenia prawa dotyczące korupcji oraz wolności i praw człowieka.

 

Ustawa, w ślad za dyrektywą umożliwia sygnaliście również dokonywanie zgłoszeń zewnętrznych - Rzecznik Praw Obywatelskich i inne organy publicznych mają czas do 25 grudnia 2024 roku na przygotowanie się do przyjmowania takich zgłoszeń.

 

Wdrożenie ustawy o sygnalistach to dopiero początek - co dalej po 25 września?

lights in forest


Zobacz również

Wdrożenie ustawy o sygnalistach to dopiero początek – co dalej po 25 września?

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt." Wdrożenie ustawy o sygnalistach to dopiero początek - co dalej po 25 września?"

Ustawa o ochronie sygnalistów - o co pytają przedsiębiorcy?

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. "Ustawa o ochronie sygnalistów - o co pytają przedsiębiorcy?"

Ustawa o ochronie sygnalistów - czy to już ostatnia prosta?

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. "Ustawa o ochronie sygnalistów - czy to już ostatnia prosta?"

Forensic Express: O czym należy pamiętać przed rozpoczęciem postępowania wyjaśniającego?

Serdecznie zapraszamy do udziału w pierwszym webcaście z cyklu Forensic Express: O czym należy pamiętać przed rozpoczęciem postępowania wyjaśniającego?

Praktyczne aspekty cyberbezpieczeństwa w zastosowaniu AI do dochodzeń wewnętrznych

Serdecznie zapraszamy na kolejny webcast z serii Miesiąc Cyberbezpieczeństwa EY. AI podnosi bezpieczeństwo danych i informacji podczas wykorzystywania eDiscovery i informatyki śledczej do prowadzenia postępowań wyjaśniających. Jednocześnie żeby tak było, samo AI musi być zaimplementowane i wykorzystywane we właściwy sposób, spełniający wymogi cyberbezpieczeństwa.

Greenwashing – czym grozi malowanie trawy na zielono?

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. "Greenwashing - czym grozi malowanie trawy na zielono?

Prawda czy mit? Sprawdź, co wiesz o prowadzeniu wewnętrznych dochodzeń!

Dlaczego firmy obawiają się prowadzenia postępowań wyjaśniających? Jakie korzyści przynosi dochodzenie wewnętrzne? Jak skutecznie przeprowadzać rozmowy wyjaśniające? Zapraszamy do obejrzenia nagrań z cyklu „Prawda czy mit?” poświęconego najczęstszym obawom i mitom dotyczącym prowadzenia wewnętrznych postępowań wyjaśniających.

Greenwashing, czyli czy warto malować trawę na zielono?

Nowe przepisy oraz szybki rozwój technologiczy przyzwyczaiły już przedsiębiorców to tego, że ocena ryzyka organizacji musi być przeprowadzana regularnie i obejmować szeroką perspektywę zewnętrzną. Większość przedsiębiorstw skutecznie stawia czoła indcydentom RODO, ich pracownicy mają świadomość cyber-zagrożeń, ustawa sankcyjna wpłynęła na baczne przyglądanie się spółkom w łańcuchu dostaw. Przykłady można mnożyć. Tematem, który aktualnie przykuwa zainteresowanie wielu organizacji jest zagadnienie greenwashingu, bezpośrednio związane z obszarem ESG.

Compliance Roadmap "A może lepiej nie sprawdzać? Wszystko, co chcecie wiedzieć o wewnętrznych dochodzeniach, ale boicie się zapytać"

Weź udział w bezpłatnym webcaście z cyklu Compliance Roadmap "A może lepiej nie sprawdzać? Wszystko co chcecie wiedzieć o wewnętrznych dochodzeniach, ale boicie się zapytać"

Sankcje gospodarcze a kwestie prawne – o czym muszą wiedzieć przedsiębiorcy?

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. „Sankcje gospodarcze a kwestie prawne – o czym muszą wiedzieć przedsiębiorcy?"

Ryzyko sankcyjne w biznesie – omówienie wymogów na podstawie rzeczywistych przypadków

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. „Ryzyko sankcyjne w biznesie – omówienie wymogów na podstawie rzeczywistych przypadków”

Compliance Roadmap: Regulacyjny sprint czy maraton zgodności? Okiem praktyka o wyzwaniach Compliance Officera

Weź udział w bezpłatnym webcaście z cyklu Compliance Roadmap. Regulacyjny sprint czy maraton zgodności? Okiem praktyka o wyzwaniach compliance officera".

Dyrektywa o ochronie sygnalistów, a postępowania wyjaśniające

Jednym z nowych obowiązków nakładanych przez dyrektywę o ochronie sygnalistów jest konieczność prowadzenia wewnętrznych postępowań wyjaśniających. Sednem tego zagadnienia, a jednocześnie kluczowym wyzwaniem dla spółek i organów zarządczych będzie kwestia wykazania, że przy podejmowaniu działań następczych dochowano należytej staranności. W przeciwnym razie spółka może narażać się na negatywne konsekwencje.

Trzy linie obrony - kto jest odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem?

Model trzech linii obrony, do którego odwołują się m.in. Dobre praktyki spółek notowanych na GPW, wskazuje, że za zarządzanie ryzykiem odpowiedzialni są (w różnym stopniu i zakresie): pracownicy operacyjni jako właściciele ryzyk, ich przełożeni, czyli menedżerowie ryzyk, którzy stoją na drugiej linii obrony oraz audyt wewnętrzny będący trzecią linią obrony, który podobnie jak w przypadku pozostałych procesów pełni funkcję stricte kontrolną.

Ochrona sygnalistów przed odwetem

Najistotniejszym celem dyrektywy o ochronie sygnalistów, jest uniemożliwienie stosowania działań odetowych wobec sygnalisty zgłaszającego przypadki naruszenia prawa Unii Europejskiej.

Kto to jest sygnalista?

Polska jest w gronie państw, w których obowiązek wdrożenia rozwiązań umożliwiających zgłaszanie nieprawidłowości jest uregulowany tylko częściowo. Wynika to np. z ustaw regulujących działalność instytucji finansowych.

Ochrona sygnalistów (whistleblowing)

Prawo dotyczące ochrony sygnalistów zobowiązuje firmy do udostępnienia kanałów umożliwiających poufne zgłaszanie naruszeń, wdrożenie mechanizmów praktycznie chroniących sygnalistów przed odwetem oraz wypracowanie zasad rozpatrywania zgłoszeń w ściśle określonych terminach. Sprawdź jak możemy pomóc w dostosowaniu firmy do nowych przepisów.

Sankcje gospodarcze - sklep on-line

Od lutego 2022 firmy z obszaru Unii Europejskiej muszą przestrzegać sankcji gospodarczych nałożonych w bezprecedensowej skali na Rosję i Białoruś. Nasz zespół ma unikalne doświadczenie w tematach sankcyjnych – edukacji, weryfikacji kontrahentów oraz wdrażaniu odpowiednich procedur. Pomagamy ograniczyć ryzyko kar finansowych i odpowiedzialności karnej wynikające z naruszeń przepisów sankcyjnych.

Polska ustawa sankcyjna

16 kwietnia 2022 r. weszła w życie polska ustawa sankcyjna. Dotyczy szczególnych rozwiązaniań w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Jakie zmiany wprowadza?

Sankcje gospodarcze nałożone na Rosję z perspektywy polskich przedsiębiorstw. Co zmienia zakaz eksportu do Rosji?

UE, USA i Wielka Brytania wprowadzają kolejne pakiety sankcje gospodarcze nałożone na Rosję., m.in. zakaz eksportu do Rosji i Białorusi. W konsekwencji zostały wprowadzone sankcje odwetowe Rosji. Co to oznacza dla polskich przedsiębiorców?

Ryzyko sankcyjne. Co oznaczają sankcje gospodarcze dla przedsiębiorców?

Jak działają sankcje gospodarcze? Co to są listy sankcyjne i ryzyko sankcyjne? Sprawdź, jak wprowadzane sankcje wpływają na prowadzenie biznesu i jak bronić się przed ryzykiem sankcyjnym?

Klapki na oczach czy szerokie horyzonty?

Światowe Badanie Uczciwości w Biznesie 2022 ukazuje jak usprawnienie ładu korporacyjnego może zwiększyć uczciwość biznesu

Zarządzanie ryzykiem nadużyć

Dowiedz się więcej o Dziale Zarządzania Ryzykiem Nadużyć oraz o tym, jak pomagamy firmom realizować cele z zakresu uczciwości w biznesie.

Czas na ochronę sygnalistów - badanie EY

W przeddzień wejścia w życie Dyrektywy UE o ochronie sygnalistów* zapytaliśmy polskie spółki, które od 17 grudnia 2021 r. będą podlegały jej wymogom, o ich stopień gotowości oraz wyzwania, z którymi się zmagają. Wyniki naszego badania zbiegają się w czasie z zamieszczeniem w wykazie prac legislacyjnych polskiego projektu** ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, którego przyjęcie planowane jest w IV kwartale 2021r.


    Kontakt
    Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.