Oświadczenie PIT-2 – co to jest?

Odpowiadając na pytanie, najlepiej cofnąć się do stycznia 2022 r. To właśnie wtedy zmianie uległa kwota zmniejszająca podatek. To był moment, gdy w ogólnej świadomości podatników pojawił się ten formularz, choć był już obecny w naszym porządku prawnym.

Formularz PIT-2 to dokument, w którym pracownik ma możliwość złożenia oświadczenia, m.in., że to ten konkretny zakład pracy uprawniony jest do stosowania kwoty zmniejszającej podatek. Na formularzu PIT-2 składane jest także oświadczenie o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. PIT-2 dotychczas miał zastosowanie do osób, które uzyskują dochody z umowy o pracę.

Dodatkowo, od 1 stycznia 2023 r. formularz umożliwi złożenie oświadczenia o podwyższonych kosztach uzyskania przychodu, stosowaniu zwolnień podatkowych (ulga na powrót, dla rodzin 4+ oraz dla pracujących seniorów), kwoty zmniejszającej podatek nawet u 3 płatników, a także u osób uzyskujących dochody z umowy zlecenie lub umowy o dzieło. Na formularzu PIT-2 można wnioskować o niepobieranie zaliczek na PIT w danym roku w sytuacji, gdy podatnik przewiduje, że jego dochody podlegające opodatkowaniu wg skali w danym roku nie przekroczą 30 000 zł. Ponadto poprzez formularz PIT-2 podatnik może wnioskować o zaprzestanie stosowania ulgi dla młodych lub 50% kosztów uzyskania przychodów.

Kwota zmniejszająca podatek – jak to działa? Co daje PIT-2? Kto składa formularz PIT-2?

Kwota wolna od podatku rozliczana jest w miesięcznych zaliczkach pracownika. Aby pracodawca (a od nowego roku także zleceniodawca lub zlecający wykonanie dzieła) mógł dokonać takiego rozliczenia, wymagane jest jednak złożenie w formularza PIT-2, w którym pracownik wnosi o pomniejszenie miesięcznej zaliczki na PIT o kwotę zmniejszającą podatek.

Do 1 stycznia 2022 r. kwota zmniejszająca podatek miała niewielki wymiar materialny. Wszystko zmieniło się wraz z wprowadzeniem Polskiego Ładu, który spowodował jej bardzo duży wzrost. Stąd większe zainteresowanie formularzem PIT-2.

Po złożeniu PIT-2 płatnik bowiem jest zobowiązany do pomniejszenia zaliczki na PIT o 300 zł miesięcznie (ta kwota obowiązuje od 1 lipca 2022 r.; do 31 grudnia 2021 r. była to kwota 46,33 zł miesięcznie, a od 1 stycznia 2022 r. do 30 czerwca 2022 r. była to kwota 425 zł miesięcznie).

Złożenie PIT-2 pozwala więc na zastosowanie 1/12 kwoty zmniejszającej podatek do zaliczek miesięcznych wyliczanych przez pracodawców. Pracodawca, który otrzyma wypełniony PIT-2 ma obowiązek stosowania kwoty zmniejszającej podatek stosowania najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu złożenia formularza. Oznacza to, że jeśli pracownik złoży PIT-2 w trakcie miesiąca, ale przed wypłatą wynagrodzenia, to pracodawca może obniżyć podatek o kwotę zmniejszającą już w trakcie tego miesiąca. Jeśli czasu jest zbyt mało, musi to zrobić w kolejnym miesiącu, a więc przy następnej wypłacie wynagrodzenia.

PIT-2 złożony w odpowiednim momencie pozwoli także na zastosowanie preferencji podatkowych związanych z ulgami czy podwyższonymi kosztami uzyskania przychodu. Tylko poinformowanie płatnika o podleganiu takim ulgom pozwoli na ich stosowanie już na etapie zaliczek.

Kwota zmniejszająca podatek. Czy PIT-2 to obowiązek?

PIT-2 wpływa na wysokość zaliczki od dochodów ze stosunku pracy (a od 2023 roku także dochodów z umowy zlecenie oraz umowy o dzieło). Formularz powinien być przekazywany każdemu nowemu pracownikowi zatrudnionemu w ramach umowy o pracę, ale jego złożenie nie jest obowiązkowe. Oświadczenie PIT-2 jest dobrowolne. Dlaczego?

Od 2023 roku kwotę zmniejszającą podatek może uwzględniać maksymalnie 3 płatników, dlatego przy kilku umowach o pracę albo umowach zlecenia, czy nawet przy umowach powołania, u każdego z płatników kwotę można zastosować w odpowiednio pomniejszonym zakresie.

Po drugie, kwota ta mogła być już stosowana przez pracownika przy dochodach z działalności gospodarczej opodatkowanej wg skali podatkowej lub emerytury. Pracownik zatem samodzielnie zarządza wykorzystaniem kwoty zmniejszającej podatek.

W innym przypadku zastosowanie sumarycznie większej kwoty zmniejszającej podatek niż maksymalna kwota zmniejszająca przysługująca podatnikowi na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z dnia 16.12.2022 r.) może generować obowiązek materialnej dopłaty podatku w zeznaniu rocznym.

Formularz PIT-2 dla pracownika. Z czego się składa i jak wypełnić PIT-2?

Formularz PIT-2 w wersji obowiązującej do końca 2022 r. to dokument, w którym pracownik miał możliwość złożenia oświadczenia, że to ten konkretny zakład pracy uprawniony był do stosowania kwoty zmniejszającej podatek. W formularzu tym pracownicy wskazywali swój identyfikator podatkowy (PESEL lub NIP), swoje imię i nazwisko, nazwę zakładu pracy, który będzie zobligowany do rozliczania kwoty zmniejszającej podatek. W formularzu PIT-2 podatnik oświadcza dodatkowo, że:

1. nie otrzymywał emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika albo otrzymuje emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika i złożył wniosek o pobieranie zaliczki bez jej zmniejszania o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek;
2. nie osiągał dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną;
3. nie otrzymywał świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
4. nie osiągał dochodów, od których był obowiązany/-a opłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy.

To właśnie spełnienie tych warunków determinowało prawo do skorzystania z kwoty zmniejszającej podatek (wynikającej ze złożonego PIT-2) przy wyliczaniu zaliczek ze stosunku pracy.

Nowy PIT-2 -  jak wypełnić PIT-2?

Nowa wersja PIT-2 jest dokumentem o wiele bardziej złożonym, do tego nie ma w nim zastrzeżenia, że nie mogą go złożyć podatnicy, którzy opłacają zaliczki we własnym zakresie, np. z działalności opodatkowanej na zasadach ogólnych. Rozumieć to należy jako ukłon w stronę tych osób, aby kwotę zmniejszającą podatek mogli ujmować przy stosunku pracy, mimo uzyskiwania innych dochodów.

Na nowym formularzu PIT-2 obowiązującym od 2023 r. można złożyć nie tylko oświadczenie ws. pomniejszania zaliczek o kwotę zmniejszającą podatek, lecz także – jak wspomniano wyżej – oświadczenia o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów (z małżonkiem albo jako osoba samotnie wychowująca dziecko), o korzystaniu z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów, o stosowaniu zwolnień podatkowych (ulga na powrót, dla rodzin 4+ oraz dla pracujących seniorów), wniosku o zaprzestanie stosowania ulgi dla młodych lub pracowniczych lub 50% kosztów uzyskania przychodów oraz o niepobieranie zaliczek na PIT w danym roku w sytuacji, gdy podatnik przewiduje, że jego dochody podlegające opodatkowaniu wg skali w danym roku nie przekroczą 30 000 zł.

Na jednym formularzu płatnik otrzymać może zatem wiele informacji niezbędnych dla prawidłowego i korzystnego rozliczenia podatkowego osoby uzyskującej dochody u tego płatnika. Stanowi to duże uproszczenie zarówno dla płatników, jak też osób uzyskujących u nich dochody. Płatnicy nie muszą bowiem (choć mogą) tworzyć własnych wzorów oświadczeń, a osoby uzyskujące u nich dochody mogą wypełnić jeden formularz, na którym przekażą płatnikowi różne informacje niezbędne do rozliczenia podatkowego.

Polski Ład i PIT-2. Co się zmieniło?

Główną zmianą wynikającą z Polskiego Ładu było to, że kwota zmniejszająca podatek jest jednakowa dla wszystkich. Wcześniej była ona rozliczna proporcjonalnie w zależności od poziomu dochodów, aż do jej niestosowania po przekroczeniu progu podatkowego. Aktualnie nawet podatnicy, których dochody przekraczają 120 000 zł (drugi próg podatkowy) mogą z kwoty zmniejszającej podatek korzystać przez cały rok.

Dodatkowo, po złożeniu oświadczenia o rozliczeniu z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, możliwe jest zastosowanie niższej 12% stawki PIT także po przekroczeniu przez podatnika drugiego progu podatkowego (dochód powyżej 120 000 zł). Po trzecie, zmieniła się sama kwota zmniejszająca podatek. Obecnie wynosi 3 600 zł, podczas gdy końca 2021 r. była ona rozliczana kaskadowo. Po czwarte, PIT-2 można złożyć w dowolnym momencie roku podatkowego, a nie jak wcześniej wyłącznie przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia.

PIT-2 – kiedy się składa oświadczenie i czy można go nie składać?

PIT-2 jest dobrowolny i można nie składać formularza. Czy to oznacza, że w przypadku niezłożenia formularza PIT-2 kwota zmniejszająca podatek oraz inne preferencje przepadają? Odpowiedź brzmi: nie. W przypadku niezłożenia PIT-2 zarówno kwotę zmniejszającą podatek jak też inne preferencje i sposoby rozliczenia, o których mowa w PIT-2, można uwzględnić w rozliczeniu rocznym podatnika.

Czy wypełniać PIT-2? Kiedy nie składać oświadczenia?

Formularz PIT-2 do końca 2022 r. warto było złożyć w przypadku zatrudnienia w jednym zakładzie pracy i w rezultacie otrzymywać wyższe miesięczne wynagrodzenie. Występowały jednak sytuacje, gdzie warto było dokładnie się zastanowić nad składaniem PIT-2. Kiedy nie można było złożyć PIT-2? Np. w sytuacji uzyskiwania przychodów z najmu (opodatkowanych na zasadach ogólnych), rozliczania w taki sposób jednoosobowej działalności gospodarczej (ew. przychodów ze spółki osobowej), a także uzyskiwania emerytury. W tym ostatnim przypadku można było zawnioskować do ZUS o nienaliczanie kwoty zmniejszającej podatek.

Aktualnie PIT-2 nie posiada takich zastrzeżeń, można go będzie złożyć zarówno przy prowadzeniu działalności, a także do większej ilości płatników, już nie tylko pracodawców, ale maksymalnie mogą to być 3 podmioty.

Należy tu podkreślić, że najem prywatny rozliczany jest już tylko ryczałtowo, więc kwota zmniejszająca podatek nie ma do niego zastosowania.

Kwota zmniejszająca podatek dla osób do 26. roku życia. PIT 2 dla osób do 26. roku życia.

Jak wygląda sytuacja, w przypadku podatników, którzy korzystają z ulgi dla młodych? Czy także oni także mogą składać PIT-2? Nie ma przeciwwskazań dla samej czynności złożenia PIT-2. Jednak zastosowanie PIT-2 zostanie wyłączone, aż do momentu przekroczenia progu przychodów w kwocie 85 528 zł lub ukończenia 26. roku życia przez podatnika. Raz złożony PIT-2 ma zastosowanie aż do jego odwołania. Pracodawca nie zastosuje kwoty zmniejszającej podatek, bo u takiego pracownika przychód podlega zwolnieniu z opodatkowania. Dopiero po przekroczeniu progu (85 528 zł) lub wieku (26 lat) oświadczenie złożone na formularzu PIT-2 ws. pomniejszania zaliczek na PIT o kwotę zmniejszającą podatek zostanie zastosowane przy naliczaniu miesięcznego wynagrodzenia.  

PIT-2 w 2024 r – jak wygląda?

1. Formularz PIT-2 można złożyć kilku płatnikom.
2. Możliwa jest opcja złożenia PIT-2 zleceniodawcy lub zlecającemu wykonanie dzieła.
3. Kwota zmniejszająca podatek może zostać rozbita już nie tylko na 1/12, ale na 1/24, a nawet 1/36, gdy podatnik zdecyduje się rozliczać ją odpowiednio u dwóch lub trzech płatników.
4. Podatnik może wskazać, że zamierza rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, co pozwoli płatnikowi stosować niższą 12% stawkę PIT nawet po przekroczeniu przez podatnika progu podatkowego.
5. W PIT-2 można zawnioskować o podwyższone koszty uzyskania przychodów w kwocie 300 zł miesięcznie (gdy miejsce zamieszkania podatnika jest poza miejscowością, w której jest zakład pracy i podatnik nie otrzymuję dodatku za rozłąkę).
6. Podatnik może wskazać w PIT-2, że spełnia warunki do skorzystania z ulgi dla pracujących seniorów, ulgi dla dużych rodzin czy ulgi na powrót).
7. Podatnik może zrezygnować ze stosowania PIT zerowego dla młodych (do 26 roku życia).
8. Dostępna jest opcja rezygnacji z rozliczania pracowniczych kosztów uzyskania przychodów przez pracodawcę.
9. W ramach PIT-2 istnieje możliwość zawnioskowania o zaprzestanie naliczania 50% autorskich kosztów uzyskania przychodów.
10. W ramach PIT-2 dostępna jest opcja złożenia wniosku o niepobieranie zaliczek na PIT w związku z przewidywanymi dochodami niższymi niż 30 000 zł rocznie.