Odzyskanie odsetek od WNT po publikacji wyroku TSUE

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 18 marca 2021 r. w sprawie C-895/19 potwierdzający nieprawidłowość przepisów dotyczących rozliczenia WNT w szyku rozwartym został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 10 maja. Termin ten jest istotny dla tych podmiotów, które uzyskały niekorzystne rozstrzygnięcia spraw prowadzonych przed organami. Ma on również znaczenie dla sposobu kalkulacji odsetek.

Polskie ustawodawstwo dotyczące WNT

Przypomnijmy, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru czyli WNT to pojęcie uregulowane w przepisach ustawy o VAT oraz dyrektywie VAT. Definicja ta oznacza transakcję polegającą na nabyciu prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego przez dokonującego dostawy nabywcę towarów lub na ich rzecz. Innymi słowy, jeśli towar zakupiono w innym kraju Unii, a następnie  zostaje on przywieziony na terytorium Polski (w wyniku sprzedaży na rzecz podatnika lub przewożenia własnego towaru przez podatnika) to wówczas mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów. 

Wskazać w tym wypadku należy, że tego rodzaju transakcja rozliczana jest poprzez mechanizm odwrotnego obciążenia. Wobec tego, co do zasady powinna być ona neutralna podatkowo dla nabywcy, który jest jednocześnie podatnikiem dla tego rodzaju transakcji. W efekcie podatek należny nie jest płacony przez nabywcę, albowiem podatek naliczony z tytułu zakupu obniża jednocześnie wysokość podatku należnego do zera.

Obecne regulacje ustawy o VAT dotyczące rozliczania WNT (ale również innych transakcji rozliczanych w oparciu o mechanizm odwrotnego obciążenia jak np. importu usług) powodują często konieczność zapłaty odsetek od wykazania VAT należnego po terminie.

Wynika to z wprowadzonego od 1 stycznia 2017 r., przepisu, który wskazuje, żeby aby odliczyć VAT z tytułu WNT bez dodatkowych obciążeń podatnik musi wykazać w tym terminie należny podatek VAT w tej samej deklaracji co podatek naliczony i otrzymać fakturę w ciągu 3 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego. W tym zakresie warto wskazać, że w przypadku importu usług przepisy nie wymagają posiadania faktury jednak w praktyce podatnicy czekają z rozliczeniem transakcji do momentu jej otrzymania. W przypadku gdy podatnik nie otrzyma faktury na czas, podatek należny wykazywany jest wstecznie, a podatek naliczony może zostać rozpoznany na bieżąco. W efekcie, wiąże się to z koniecznością uiszczenia odsetek z tytułu zapłaty VAT należnego z opóźnieniem.

Przełomowy wyrok TSUE

Wyrokiem z 18 marca 2021 r. TSUE potwierdził, że polskie przepisy VAT w zakresie rozliczenia WNT w tzw. „szyku rozwartym”  są niezgodne z Dyrektywą VAT. Sąd podkreślił, że w ramach wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów nabywca jest zobowiązany do uiszczenia VAT, a jednocześnie może co do zasady odliczyć ten sam podatek, tak że żadna kwota nie jest należna na rzecz organu podatkowego. Przypomniał również utrwalone już orzecznictwo Trybunału, zgodnie z którym prawo do odliczenia stanowi podstawową zasadę wspólnego systemu VAT ustanowionego przez prawo Unii oraz co do zasady nie podlega ono ograniczeniu. Dlatego środki stosowane przez państwo w celu zapewnienia prawidłowego poboru podatku i zapobiegania oszustwom podatkowym nie mogą podważać neutralności VAT.

Czas na zwrot odsetek od WNT i importu usług

Wyrok TSUE otwiera podatnikom drogę do skorygowania rozliczeń i wnioskowania o zwrot odsetek wraz z oprocentowaniem od nadpłaty. Jego wysokość będzie zależeć od terminu złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty.

• Gdy podatnik złoży wniosek do 9 czerwca 2021 r., oprocentowanie od niesłusznie zapłaconych odsetek naliczane będzie od dnia powstania nadpłaty (tj. dnia zapłaty nienależnych odsetek) do dnia zwrotu nadpłaty.

• Gdy podatnik złoży wniosek po 9 czerwca 2021 r. oprocentowanie liczone będzie od dnia powstania nadpłaty do 30 dnia od dnia publikacji wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym UE.

Warto zatem złożyć wniosek o zwrot nadpłaty do 9 czerwca 2021 r., co pozwoli na uzyskanie wyższej kwoty odsetek.

Podatnicy mogą również wnosić o wznowienie zakończonych postępowań

Omawiany wyrok będzie również istotny dla podatników, w sprawach których toczyły się postępowania w zakresie nieprawidłowego opodatkowania WNT (a możliwe również, że też innych transakcji rozliczanych mechanizmem odwrotnego obciążenia jak np. import usług), które zakończyły się negatywną  decyzją lub wyrokiem sądu administracyjnego. Na mocy przedmiotowego wyroku będzie można dochodzić wznowienia zakończonych postępowań, co w konsekwencji daje szanse na uchylenie nałożonych sankcji VAT.

Wnioski o wznowienie postępowania należy składać:

• do 10 czerwca 2021 r. w przypadku postępowania podatkowego,
• do 10 sierpnia 2021 r. w przypadku postępowania sądowo-administracyjnego.