Zakład (PE)
Za dochody osiągane na terytorium Polski uważa się dochody z wszelkiego rodzaju działalności prowadzonej w Polsce, a także przez położony na jej terytorium zagraniczny zakład.
Zakład na gruncie art. 4a pkt 11 ustawy o CIT może powstać (o ile właściwa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi inaczej) przez:
a) posiadanie stałej placówki na terytorium Polski (oddziału, przedstawicielstwa, biura, fabryki, warsztatu czy miejsca wydobywania bogactw naturalnych),
b) prowadzenie działalności przez tzw. agenta zależnego,
c) jak również przez prowadzenie przez podatnika prac budowlanych lub instalacyjnych w Polsce.
Prowadzenie działalności w Polsce przez zakład powoduje powstanie obowiązku rozliczenia CIT, ale podatnikiem jest osoba zagraniczna, która posiada ten zakład, nie skutkuje natomiast powstaniem nowego podatnika. Powyższe nie zmienia faktu, że przedsiębiorca zagraniczny ma w takiej sytuacji obowiązek rejestracji i złożenia we właściwym urzędzie skarbowym NIP-2 w celu uzyskania numeru identyfikacji podatkowej, złożenia rocznej deklaracji podatkowej, w której wykazane są przychody i koszty przypisane do zakładu, a także zapłaty zaliczek na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych na terenie Polski.
Stałe miejsce prowadzenia działalności (FE)
Obowiązek rejestracji dla celów VAT w Polsce dotyczy podmiotów uznawanych za podatników VAT, także na podmiotach zagranicznych posiadających FE w Polsce.
W ustawie o VAT brak jest definicji FE, jednak na gruncie art. 11 rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011 stałym miejscem prowadzenia działalności jest dowolne miejsce, inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika. Musi ono charakteryzować się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Co ciekawe – zgodnie ze stanowiskiem polskich organów podatków, podatnik nie musi posiadać własnych pracowników, lokalu czy zasobów technicznych, mogą one należeć do polskiego usługodawcy.
Podmioty posiadające FE w Polsce mają obowiązek rejestracji dla celów VAT w Polsce przed wykonaniem czynności opodatkowanej, przez złożenie VAT-R i wykazywanie VAT należnego na usługach wyświadczonych na rzecz polskich podmiotów. Podobnie polskie podmioty muszą wykazywać VAT należny na usługach realizowanych na rzecz podmiotów posiadających FE w Polsce.
O czym warto pamiętać
Obowiązek rejestracji podatnika wynikający z przepisów ustawy o CIT oraz ustawy o VAT jest niezależny od obowiązku rejestracji przedsiębiorcy zagranicznego w KRS lub w CEIDG. Jednakże spełnienie przez danego przedsiębiorcę zagranicznego kryteriów pozwalających na zakwalifikowanie go jako FE lub PE może stanowić także podstawę do uznania, że wykonuje on działalność gospodarczą w sposób zorganizowany i ciągły. W szczególności w przypadku gdy spełnione są kryteria posiadania przez daną firmę zagraniczną własnych pracowników, lokalu oraz zasobów technicznych. Dlatego tak ważne jest całościowe zbadanie każdego przypadku prowadzenia działalności w Polsce przez przedsiębiorcę zagranicznego, aby określić jakie obowiązki rejestracyjne mają zastosowanie. Właściwa identyfikacja takich obowiązków przy okazji wchodzenia na rynek polski pozwoli zaoszczędzić czas i środki na późniejszym etapie. A może wręcz decydować o tym czy dane przedsięwzięcie odniesie sukces, np. poprzez rejestrację w postaci łatwej w bieżącej obsłudze formy prawnej, czy zastosowaniu odpowiednich stawek VAT dla produktów sprzedawanych w Polsce.
Podsumowanie
W artykule odpowiadamy na pytania: Czy posiadanie stałego miejsca prowadzenia działalności jest tożsame z posiadaniem zakładu na gruncie CIT? Na czym polega ograniczony obowiązek podatkowy i dlaczego stałe miejsce prowadzenia działalności, czyli tzw. fixed establishment jest tak istotne?
Tekst opublikowany w Rzeczpospolitej w dniu 24 listopada 2023 r.
