Okiem eksperta EY: Udostępnienie lokali mieszkalnych pracownikom nie musi prowadzić do braku możliwości odliczenia VAT

Udostępnienie lokali mieszkalnych pracownikom nie jest odrębną działalnością

Spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Łodzi, który przyznał jej rację uznając, że podatek naliczony podlega w tym przypadku odliczeniu jako pośrednio związany z prowadzoną przez spółkę działalnością podlegającą opodatkowaniu. Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że odliczeniu podlega podatek naliczony w zakresie, w jakim kupione towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. WSA w wyroku z 24 listopada 2023 r. (sygn. akt I SA/Łd 690/22) zwrócił uwagę, że w tym przypadku celem zasadniczym nieodpłatnego użyczenia lokali delegowanym pracownikom było prowadzenie działalności gospodarczej opodatkowanej VAT, a samo nieodpłatne udostępnienie to niejako „efekt uboczny” faktu, że spółka pozyskuje oddelegowanych pracowników od podmiotów powiązanych dla wykonywania tej działalności. Co ważne, spółka nie prowadzi działalności polegającej na udostępnianiu lokali innym podmiotom.

Zasadniczo, niezbędnym warunkiem odliczenia VAT jest istnienie bezpośredniego związku między zakupami, a konkretną transakcją opodatkowaną. Jednak WSA zwrócił uwagę, że obecnie funkcjonuje powszechnie akceptowany pogląd, zgodnie z którym brak takiej konkretnej transakcji opodatkowanej nie musi zawsze prowadzić do utraty prawa do odliczenia VAT.

W przypadku wydatków zaliczanych do kosztów ogólnych działalności opodatkowanej nie ma bezpośredniego związku między zakupem towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną VAT. Jednak, jeżeli taki zakup stanowi element cenotwórczy produktów podatnika, to kupione towary i usługi pozostają w pośrednim związku z opodatkowaną działalnością gospodarczą. WSA stwierdził, że prawo do odliczenia VAT z tytułu takich zakupów powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT. Stąd, w razie udostępnienia lokali mieszkalnych pracownikom zatrudnionym w spółce w ramach opodatkowanej działalności daje prawo odliczenia VAT z tytułu wydatków związanych z pozyskaniem takich lokali przez spółkę.

Organ interpretacyjny wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego na wyrok WSA w Łodzi. NSA przyznał w tym przypadku rację spółce oddalając skargę kasacyjną (wyrok NSA z 12 grudnia 2023 r., sygn. akt I FSK 281/23). Rozpatrując sprawę sąd uwzględnił fakt, że udostępnienie lokali mieszkalnych miało na celu zagwarantowanie podjęcie pracy przez pracowników niezbędnych w prowadzonej przez spółkę działalności opodatkowanej VAT, których czasowo oddelegowano poza miejsce stanowiące centrum ich interesów życiowych. Wynajęte w tym celu lokale, w ocenie sądu miały służyć niezakłóconemu prowadzeniu przez spółkę działalności opodatkowanej. NSA zauważył także, że chociaż wydatki związane z pozyskaniem takich lokali nie miały bezpośredniego związku z działalnością opodatkowaną, to ich poniesienie warunkowało uzyskanie obrotu opodatkowanego VAT niejako poprzez zabezpieczenie źródła przychodu, – w konsekwencji podatnik powinien mieć, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z poniesieniem takich wydatków.

Podsumowanie

W artykule omawiamy ważne orzecznie dla podatników wynajmujących mieszkania dla zatrudnionych pracowników. Mimo początkowego negatywnego stanowiska organu podatkowego dotyczącego możliwości odliczenia VAT od takich wydatków, zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, jak i Naczelny Sąd Administracyjny orzekły później, iż podatek jest pośrednio związany z opodatkowaną działalnością spółki, a zatem firma ma prawo do jego odliczenia.