Pierwszy termin raportowania w zakresie SUP minął 15 marca 2024 r.!

Co przewiduje dyrektywa SUP?

Dyrektywa, a w ślad za nią polskie przepisy zawierają szereg środków, które zmierzają do ograniczenia stosowania jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych, w tym:

• ograniczenia rynkowe,
• wymogi o charakterze informacyjnym,
• obowiązki związane z ewidencjonowaniem,
• opłaty.

W dyrektywie zastrzeżono możliwość rozszerzenia w przyszłości jej zakresu. Jeśli chodzi o opłaty, należy wskazać, że od 1 stycznia 2024 r. obowiązują: 

1. opłaty za wprowadzenie do obrotu i za udostępnienie nabywcom produktów jednorazowego użytku, np. kubków na napoje z pokrywkami i wieczkami oraz pojemników na posiłki, w tym pojemników typu fast food; opłata ta jest pobierana bezpośrednio od konsumenta przez przedsiębiorcę prowadzącego jednostkę handlu detalicznego, hurtowego lub jednostkę gastronomiczną; 
2. opłaty na pokrycie kosztów zbierania odpadów, którymi są obciążeni przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, w tym pojemniki, paczki i owijki, w których umieszczana jest żywność przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos, gotowa do spożycia bez dalszej obróbki; opłata ta jest ponoszona przez przedsiębiorcę, który importuje, nabywa wewnątrzwspólnotowo lub wytwarza opakowania, w których przechowywana jest żywność (w tym zleca ich wytworzenie pod własną marką) i wprowadza je do obrotu.

W konsekwencji nowe przepisy w zakresie opłat (a także związane z tym obowiązki sprawozdawcze) obejmują nie tylko jednostki gastronomiczne, które wydają żywność bezpośrednio ostatecznym konsumentom, ale także przedsiębiorców na wcześniejszym etapie łańcucha dostaw, czyli np. importerów czy producentów żywności lub opakowań. 

Obowiązki w zakresie ewidencjonowania 

Podmioty, o których mowa powyżej, oprócz pobierania/ponoszenia opłat są obowiązane do prowadzenia odpowiedniej ewidencji w zakresie obrotu opakowaniami. I tak przykładowo przedsiębiorcy prowadzący punkty handlowe i gastronomiczne, w których oferowane są opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub posiłki w opakowaniach jednorazowych z tworzyw sztucznych, mają obowiązek prowadzenia (w formie papierowej lub elektronicznej) ewidencji nabytych i wydanych opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będących opakowaniami, wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. Jednocześnie do 15 marca 2024 r. wskazani przedsiębiorcy byli zobowiązani do złożenia sprawozdania za poprzedni rok kalendarzowy (pierwsze raportowanie za okres 24 maja – 31 grudnia 2023 r.).

Jeżeli przedsiębiorca prowadzi więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, to zobowiązany jest do prowadzenia odrębnej ewidencji dla każdej z tych jednostek.

Kłopoty z interpretacją nowych przepisów

Choć dyrektywa SUP jest bardzo obszerna, interpretacja wielu z jej przepisów stanowi dla przedsiębiorców wyzwanie. Wytyczne Komisji Europejskiej do dyrektywy SUP, które rozpisane są na 44 stronach, również nie dają odpowiedzi na wszystkie pytania. Część przedsiębiorców nie ma pewności, czy nowe przepisy ich obejmują, czy też rodzaj ich działalności i sposób, w jaki postępują z opakowaniami, sprawiają, że nie są oni podmiotami nowych obowiązków.

Przykładem może być rozumienie zakresu przedmiotowego i warunków, jakie muszą być spełnione, aby dany produkt został objęty przepisami SUP. I tak w motywach dyrektywy zostało wskazane, że produktami objętymi SUP powinny być głównie pojemniki zwykle znajdowane na plażach UE. Co więcej, dyrektywa w swoich motywach wprost wskazuje, że z jej zakresu powinny być wyłączone pojemniki zawierające więcej niż jedną porcję żywności (niemniej nie jest to kryterium bezwzględne). W konsekwencji należy wskazać, że choć motywy dyrektywy są jasne, to brak przepisów zarówno w dyrektywie, jak i w polskiej ustawie wprost wyłączającej z zakresu przedmiotowego pojemniki zawierające więcej niż jedną porcję/sztukę żywności powoduje, że i większe opakowania mogą być potencjalnie objęte SUP.