Triangulacja możliwa przy udziale więcej niż trzech podmiotów

Wymogi na zastosowanie triangulacji

Z perspektywy VAT transakcja łańcuchowa to szczególny rodzaj transakcji, w której kilka podmiotów dokonuje kolejno dostawy tych samych towarów transportowanych bezpośrednio od pierwszego podmiotu do ostatniego. W modelach międzynarodowych skutkuje to tym, że tylko jedna dostawa (w łańcuchu) rozlicza jest jako „międzynarodowa”, a pozostałe jako „lokalne” w kraju rozpoczęcia albo zakończenia transportu. Oznacza to jednak, że często „środkowy” podmiot musi rejestrować się na VAT w innym kraju UE, tylko po to, by wykazać kolejne dostawy w łańcuchu.

Dyrektywa VAT (i w ślad za nią ustawa o VAT) przewiduje jednak szczególną procedurę uproszczoną w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej – tzw. triangulację. W praktyce polega ona na tym, że pierwszy w kolejności podmiot wykazuje WDT w kraju rozpoczęcia wysyłki, ale dopiero trzeci w kolejności podatnik rozlicza WNT na terytorium kraju zakończenia wysyłki, przy czym drugi w kolejności podatnik stosuje procedurę uproszczoną w kraju UE (innym niż ten, w którym zaczyna się lub kończy transport). Mówiąc krótko – dzięki tej procedurze drugi podmiot nie musi rejestrować się na VAT w kraju docelowym.

Jednak analizując przepisy dyrektywy VAT (art. 141) można odnieść wrażenie, że są one nieco bardziej lakoniczne niż przepisy polskiej ustawy o VAT (art. 135), które to zdają się nakładać więcej wymogów na zastosowanie triangulacji niż unijne „oryginały”. 

I dlatego też wątpliwości wnioskodawcy dotyczyły przede wszystkim tego, czy można stosować triangulację, kiedy w transakcji łańcuchowej uczestniczą więcej niż trzy podmioty. Solidnie uzasadnił on, że jego zdaniem można, ponieważ m.in.:

1. Jakkolwiek polskie przepisy mówią o „trzech podatnikach”, to przepisy dyrektywy nie ograniczają możliwości stosowania procedury uproszczonej do transakcji łańcuchowych, w których uczestniczą tylko trzy podmioty. Co więcej, Noty wyjaśniające ws. Quick Fixes opublikowane przez Komisję Europejską jasno wskazują, że „przepisy dotyczące transakcji łańcuchowych stosuje się niezależnie od liczby stron działających w danym łańcuchu. Uproszczenie dotyczące transakcji trójstronnych ma jednak zastosowanie tylko wówczas, gdy w przypadku transakcji obejmujących trzy strony w tym łańcuchu spełnione są wszystkie warunki tego uproszczenia”.
2. Zasada pierwszeństwa prawa unijnego powoduje, że trzeba interpretować polskie przepisy w sposób umożliwiający stosowanie tej procedury do transakcji, w których uczestniczą więcej niż trzy podmioty, ale gdy procedura stosowana jest wyłącznie w odniesieniu do dostaw pomiędzy trzema uczestnikami. 
3. To samo podejście do procedury uproszczonej wnioskodawca stosuje w innych krajach UE i nigdy nie było ono kwestionowane przez którekolwiek organy podatkowe.
4. Stosowanie opisanego wyżej modelu nie generuje ryzyka utraty wpływów podatkowych do budżetu państwa, gdyż podatek należny w Polsce i tak jest płacony przez zainteresowanego.

Podsumowanie

Dyrektor KIS zgodził się ze stanowiskiem stron i analizując po kolei warunki określone w polskiej ustawie potwierdził, że transakcja może być rozliczana z zastosowaniem procedury uproszczonej, nawet „gdy dana transakcja jest dokonywana pomiędzy co najmniej trzema podmiotami z różnych państw członkowskich”.

Tekst został opublikowany w Rzeczpospolitej w dn. 18.12.2023 r.