Zmiany w zakresie właściwości urzędów skarbowych. Pierwszy Mazowiecki US ma stać się super-urzędem

Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego będzie organem właściwym dla:

• przedsiębiorców zagranicznych, których roczny przychód wynosi co najmniej 3 mln euro i którzy mają stałe miejsce prowadzenia działalności na terenie więcej niż jednego województwa (z wyłączeniem przedsiębiorców zagranicznych będących osobami fizycznymi);
• jednostek działających na podstawie przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy z dnia o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;
• jednostek działających na podstawie przepisów ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Od kiedy nastąpi zmiana?

Planowane wejście w życie rozporządzenia ma nastąpić 1 stycznia 2021 r. Nie znaczy to jednak, że wszystkie podmioty, które w 2020 r. przekroczą limity przychodów wskazane w rozporządzeniu (odpowiednio 3 i 50 mln euro) od razu będą podlegały właściwości Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie lub jednego z pozostałych 18 dużych urzędów skarbowych.

Zmiana właściwości ma następować od 1 stycznia drugiego roku następującego po zakończeniu roku podatkowego, w którym przekroczony został limit przychodów. Jeżeli zatem pierwszym rokiem, w którym podatnik przekroczy 50 mln euro przychodów będzie rok 2020, we właściwości Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie znajdzie się od 1 stycznia 2022 r. Z tą samą datą do I MUS trafi podatnik, którego rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, a pierwszym rokiem podatkowym, w którym przekroczył pułap 50 mln euro przychodów będzie rok podatkowy zakończony w 2020 r. (np. rok podatkowy kończący się 30 czerwca 2020 r.).

Już 1 stycznia 2021 r. do właściwości Naczelnika Pierwszego MUS trafią podatnicy, którzy przekroczyli 50 mln euro przychodów w roku podatkowym zakończonym w 2019 r.

Czy zmiana będzie miała wpływ na toczące się już postępowania i kontrole?

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, postępowania i kontrole wszczęte lecz niezakończone przed zmianą właściwości urzędu skarbowego zostaną dokończone przez organ podatkowy, który dotychczas je prowadził. Projektowane rozporządzenie nie zawiera odmiennych regulacji w tym zakresie. Takie rozwiązanie ma zapewnić możliwie płynne i sprawne zakończenie już trwających postępowań.

W tym kontekście warto rozważyć czy planowanych postępowań, zwłaszcza nadpłatowych, nie zainicjować jeszcze w 2020 r. Jeżeli taki wniosek zostanie złożony już po zmianie właściwości urzędu skarbowego to postępowanie będzie prowadzone przez nowy organ podatkowy. Warto wziąć pod uwagę, że zwłaszcza w pierwszych kwartałach 2021 r. ilość pracy związana z przejęciem obsługi największych podatników może być znacząca i mogą pojawić się pewne opóźnienia w prowadzeniu wszczętych na początku roku postępowań.

Czy istnieją formalne obowiązki związane ze zmianą właściwości urzędu skarbowego?

Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem, podatnik, który ze względu na przekroczenie progu przychodów zmienia właściwy dla niego urząd skarbowy powinien zawiadomić naczelnika dotychczas właściwego dla niego urzędu skarbowego o takiej zmianie w terminie do 15 października roku poprzedzającego zmianę (np. w przypadku zmiany od 1 stycznia 2022 r. zawiadomienie należałoby wysłać do 15 października 2021 r.). Brak tutaj jakiejkolwiek szczególnej regulacji dotyczącej zmiany właściwości, która nastąpi od 1 stycznia 2021 r., co może powodować pewne zamieszanie. Siłą rzeczy, wysłanie takiego zawiadomienia do 15 października 2020 r. jest już niemożliwe.

Wydaje się, że projekt rozporządzenia zostanie doprecyzowany w tym zakresie, albo resort finansów opublikuje wyjaśnienia dotyczące tej kwestii.  W tym momencie najbardziej prawdopodobny scenariusz zakłada, że zmiana nastąpi automatycznie, a podatnicy, dla których od 1 stycznia 2021 r. zmieni się właściwy urząd skarbowy nie będą musieli zawiadamiać o tej zmianie organów podatkowych.

Czy poza złożeniem zawiadomienia można przygotować się do zmiany organu podatkowego?

W teorii zmiana właściwego organu podatkowego nie powinna powodować istotnych problemów ani konieczności podejmowania dodatkowych działań przez podatników (poza ewentualnym złożeniem zawiadomienia w tym zakresie). Niemniej, wzajemne zaufanie podatnika i urzędników zajmujących się jego obsługą – zwłaszcza w przypadku największych podatników – w praktyce wypracowywane są przez lata. Duże znaczenie ma tutaj znajomość konkretnego podmiotu gospodarczego i sposobu w jaki prowadzi on rozliczenia  oraz politykę podatkową czy rachunkowość.

Wobec tego, przed zmianą urzędu skarbowego właściwego dla podatnika warto się do tego przygotować. Takie przygotowanie może objąć zwłaszcza następujące działania:

• identyfikację otwartych zagadnień, zwłaszcza pozostających do złożenia wniosków nadpłatowych i korekt deklaracji oraz rozważenie, czy nie warto złożyć ich jeszcze do dotychczasowego organu, przed zmianą właściwości urzędu skarbowego;
• przegląd polityk i strategii podatkowych i zadbanie o to, aby były one spójne i możliwie uporządkowane, aby w razie potrzeby w prosty i przystępny sposób przedstawić je pracownikom nowego organu;
• rozważenie, czy w najbliższym czasie podatnik może potrzebować zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach i ewentualne wystąpienie o wydanie takiego zaświadczenia jeszcze przed zmianą właściwego urzędu skarbowego (w pierwszych kwartałach po przejęciu obsługi podatnika przez nowy urząd skarbowy osoby zajmujące się obsługą danego podatnika mogą bowiem nie mieć wystarczającej wiedzy o rozliczeniach podatkowych danego podatnika, aby takie zaświadczenie zostało wydane  sprawnie i bezproblemowo).

Szerzej o przygotowaniu do zmiany właściwego urzędu skarbowego opowiedzieli eksperci Zespołu Postępowań Podatkowych i Sądowych EY podczas webcastu, z którego nagranie dostępne jest TUTAJ.  

Jakie efekty przyniosą planowane zmiany?

W czasach, gdy znaczna część kontaktów podatników z urzędami skarbowymi odbywa się za pośrednictwem Internetu rozwiązania zaproponowane w projektowanym rozporządzeniu nie powinny być znaczącym utrudnieniem dla największych podatników.  Jednocześnie, wydają się one naturalnym kierunkiem ewolucji w działaniach Krajowej Administracji Skarbowej. Dzięki koncentracji obsługi największych podmiotów w jednym urzędzie skarbowym pracujący tam urzędnicy zdobędą jeszcze większą wiedzę o specyfice poszczególnych branż czy rynków. To z kolei ułatwi prowadzenie działalności analitycznej, w tym np. bardziej skuteczne i precyzyjne typowanie podatników do kontroli.  

Z perspektywy podatników powoduje to konieczność zachowania jeszcze większej uważności w sprawach podatkowych. Jeżeli podatnik i wszyscy jego liczący się konkurenci będą obsługiwani przez ten sam urząd skarbowy, trzeba założyć, że zgromadzone przez urzędników dane o rynku, na którym działa taki podatnik są doskonałe. Być może nawet lepsze, niż te, którymi on sam dysponuje. W takiej sytuacji nie ma miejsca na uproszczenia czy zaniedbania np. w polityce cen transferowych. Ewentualne odstępstwa od praktyki rynkowej  będą od razu widoczne dla przedstawicieli skarbówki.

Jak w przypadku każdej zmiany efekty i tej nie będą widoczne od razu. W początkowym okresie jakość działania urzędu i obsługi objętych zmianą podatników może się nawet pogorszyć. Dlatego, z rzetelną oceną efektów reformy trzeba będzie poczekać  minimum rok. Ostateczne, nie tylko w interesie KAS lecz także wszystkich podatników jest to, aby ta transformacja udała się skarbówce jak najlepiej.