Co to jest ulga na powrót? Polski Ład – czy wprowadził zachętę do przeprowadzki?

Artykuł dostępny jest w języku angielskim

Najnowszy projekt zmian do ustaw podatkowych, który jest częścią programu Polski Ład trafił do pierwszego czytania w Sejmie. Wśród wielu szeroko komentowanych zmian podatkowych dużym zaskoczeniem są diametralne zmiany w jednym z proponowanych wcześniej rozwiązań jakim jest tzw. „ulga na powrót”.

Zgodnie z pierwotnie opublikowanym projektem, miała ona przybrać postać ulgi odliczeniowej (jak np. ulga abolicyjna). Podatnik spełniający określone w ustawie warunki miał mieć możliwość odliczenia 50 % podatku należnego za rok poprzedni przez cztery kolejne lata począwszy od roku „powrotu” do Polski. Teraz jej założenia istotnie zmieniono, a mechanizm uproszczono. W rezultacie, bardziej przypomina ona teraz inną ulgę – znaną nam już od połowy 2019 roku „ulgę dla młodych”.

Na czym ma zatem polegać nowa wersja „ulgi na powrót”? Czy ustawodawca jasno skonstruował jej założenia? I przede wszystkim: czy rozwiązanie to będzie na tyle atrakcyjne i korzystne, żeby skutecznie zachęcić do przeniesienia swojej rezydencji do Polski? Jak w praktyce będzie można z niej skorzystać?

Co to jest „ulga na powrót” 2022 – główne założenia

Zgodnie z najnowszym brzmieniem projektu ustawy, który obecnie będzie procedowany przez Sejm, ulga na powrót z zagranicy ma mieć postać zwolnienia od podatku. Będzie z niej mógł skorzystać każdy podatnik, który wcześniej przez co najmniej 3 lata nie posiadał w Polsce miejsca zamieszkania dla celów podatkowych i postanowi teraz przenieść do Polski swoją rezydencję podatkową. Jeżeli spełni wszystkie dodatkowe warunki, wolne od podatku będą uzyskiwane przez niego:

• przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
• przychody z umów zlecenia oraz
  
• przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (opodatkowanej według skali, podatku liniowego albo ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych).

Z kolei kwoty 120 000 zł rocznie nie będzie mogła przekroczyć suma przychodów korzystających ze zwolnienia na podstawie ulgi dla młodych i ulgi na powrót (z wyłączeniem przychodów z działalności gospodarczej), wraz z łącznymi kosztami uzyskania przychodów, które na podstawie przepisów ustawy PIT określane są w wysokości 50% przychodu.

Prawo do stosowania zwolnienia będzie przysługiwać podatnikowi przez 4 kolejno po sobie następujące lata. To podatnik zdecyduje, który rok będzie tym pierwszym, za który zacznie stosować wskazaną ulgę, tj. czy już w pierwszym roku po przeprowadzce do Polski (czyli co do zasady po uzyskaniu statusu rezydenta podatkowego), czy w roku kolejnym. Co jednak istotne, podatnik będą mógł zastosować ulgę tylko raz. Ustawodawca wybiegł tutaj mocno w przyszłość i założył, że w sytuacji gdy podatnik ponownie przeniesie swoje miejsce zamieszkania do Polski, ale korzystał już z „ulgi na powrót” wcześniej (niezależnie jak długo), ponownie z niej skorzystanie nie będzie już możliwe.  

"Ulga na powrót" – dla kogo będzie przeznaczona? Nazwa wciąż myląca.

Zaproponowane przez rząd rozwiązanie przynosi znaczącą korzyść podatnikom. Może więc faktycznie stanowić zachętę do „powrotu” do Polski. Powrót jest ujęty w cudzysłowie, bowiem, przedmiotowa "ulga na powrót" nie ogranicza się jedynie do Polaków powracających do kraju. W pierwotnym brzmieniu ustawy wydawało się, że dotyczyć ona będzie wszystkich cudzoziemców, którzy nigdy w Polsce nie mieszkali i będą chcieli przenieść swoją rezydencję podatkową do Polski i płacić tutaj podatki. Obecnie ustawodawca doprecyzował katalog podmiotowy i wprost wyliczył, że z ulgi na powrót będzie mogła skorzystać osoba, która:

• posiada polskie obywatelstwo lub obywatelstwo państwa wymienionego w załączniku do ustawy – obecnie są to państwa należące do Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

• posiada Kartę Polaka, lub

• przez trzy lata posiadała nieprzerwanie miejsce zamieszkania w wybranych państwach wskazanych w ustawie (należących do UE, EOG, Konfederacji Szwajcarskiej, ale między innymi również w Australii, Japonii, Kanadzie, Wielkiej Brytanii czy USA), lub

• przez pięć lat zamieszkiwała w Polsce przed trzyletnim okresem przerwy poprzedzającej rok powrotu (z dodatkowymi warunkami).

Tak więc nie jest to wyłącznie ulga na powrót z zagranicy czy też ulga na powrót z emigracji.

Ulga na powrót – przykłady. Wątpliwości związane z „ulgą na powrót”

Rozwiązanie to z założenia ma za zadanie zwiększenie atrakcyjności Polski jako miejsca ulokowania swojej rezydencji podatkowej i przedstawienie Polski jako kraj otwarty na najlepszych ekspertów i specjalistów z zagranicy. Wystarczy przyjechać do Polski, uzyskać status polskiego rezydenta podatkowego i cieszyć się preferencyjnym opodatkowaniem przez 4 kolejne lata! Czy w praktyce okaże się to takie proste?

Przepisy dotyczące przedmiotowej ulgi znajdują się nadal na początku drogi legislacyjnej. Oznacza to, że konkretne zapisy ustawy mogą nadal ulec zmianie. 

„Ulga na powrót” a Exit Tax

W przypadku zmiany rezydencji podatkowej warto pamiętać także o tzw. exit tax, który może nas dotknąć w przyszłości kiedy będziemy chcieli przenieść swoją rezydencję podatkową za granicę. Jak wskazywaliśmy w artykule Szykuje się zimny prysznic dla Polaków zarabiających za granicą. Co dalej z ulgą abolicyjną, zgodnie z ustawą o PIT, opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlega zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika podlegającego w naszym kraju nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu – w wyniku czego Polska w całości albo w części traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia składnika majątku będącego własnością tego podatnika, w związku z przeniesieniem jego miejsca zamieszkania do innego państwa. W hipotetycznej sytuacji, gdy podatnik uzna, że powrót do kraju nie jest dla niego korzystny i chciałby ponownie zmienić kraj rezydencji podatkowej, to może wówczas być zobowiązany do zapłaty „podatku od wyjścia”.

Ryczałt zagraniczny jako inna zachęta do zmiany rezydencji podatkowej

Ustawodawca proponuje jeszcze jedno specyficzne rozwiązanie dla osób chcących przenieść rezydencję podatkową do Polski, a które dysponują ponadprzeciętnym poziomem aktywów. Jest to, tzw. ryczałt zagraniczny. W dużym skrócie ma on polegać na tym, że cudzoziemiec lub Polak, który przez co najmniej 5 z 6 ostatnich lat był rezydentem innego kraju, a po osiedleniu w Polsce nadal uzyskuje dochody z zagranicy, będzie mógł płacić od nich podatek w stałej zryczałtowanej wysokości 200 000 zł rocznie.

Ten preferencyjny sposób opodatkowania ograniczony będzie tylko do przychodów osiąganych poza granicami Polski, czyli przychodów, których Polska nie miałaby prawa opodatkować, gdyby podatnik nie przeniósł tutaj swojego miejsca zamieszkania dla celów podatkowych. W taki sposób będzie mógł rozliczać się w Polsce z zagranicznych dochodów nawet przez 10 lat (!), licząc od momentu  przeniesienia tu rezydencji podatkowej.

Co niezwykle istotne, jednym z warunków skorzystania z przedmiotowego ryczałtu będzie m.in. konieczność inwestycji we wzrost gospodarczy, w rozwój nauki i szkolnictwa, ochronę dziedzictwa kulturowego lub krzewienie kultury fizycznej, w sposób określony w odrębnym rozporządzeniu. Łączna kwota jaką trzeba będzie przeznaczyć na te cele to 100 000 zł rocznie.

Kolejne warunki, które podatnik chcący skorzystać z tego rozwiązania będzie musiał spełnić, to złożenie jednorazowego oświadczenia o wyborze tej formy opodatkowania oraz dodatkowe dołączenie certyfikatu rezydencji lub innego dowodu dokumentującego miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w wymaganym okresie poprzedzającym rok podatkowy, w którym podatnik przeniósł rezydencję podatkową do Polski.

Ryczałt zagraniczny jest więc rozwiązaniem dla podatników, którzy dysponują wysokim poziomem aktywów. Zainteresowana tym rozwiązaniem może być zatem bardzo wąska grupa odbiorców, taka jak np. piłkarze lub celebryci. Warto indywidualnie zweryfikować przy jakim poziomie dochodów to rozwiązanie staje się opłacalne.

Czy rozwiązania dla osób przenoszących rezydencję będą cieszyć się zainteresowaniem podatników?

Polska poszukuje skutecznych sposobów na pozyskanie nowych podatników i rozbudowę bazy podatkowej w możliwie jak najkrótszym czasie. Czy wprowadzenie zachęt podatkowych takich jak „ulga na powrót” czy ryczałt zagraniczny spowoduje, że plan się powiedzie?