B (Brittle) – kruchy
Kruchość odnosi się do gospodarki, niestabilności energetycznej, współczesnych systemów politycznych i środowiska, co może pociągnąć za sobą falę dalszych strat. Uszczerbek jednego elementu powoduje dalsze zaburzenia i nierzadko katastrofalne skutki. Wszystko dlatego, że połączona w sieć gospodarka może z łatwością runąć jak domek z kart.
Koncepcja BANI wskazuje, że kruchość ta wynika głównie z braku skutecznych rozwiązań, które poradziłyby sobie z nadchodzącymi wyzwaniami i awariami. Przyszłość maluje jako zniszczalną i dotkniętą usterkami, co z kolei może wywołać szereg problemów w ujęciu globalnym.
A (Anxious) – niespokojny
Kruchość świata pociąga za sobą niepokój, a nadmiar bodźców i czynników sprawia, że każdego dnia zmniejsza się poczucie bezpieczeństwa.
Przytłaczająca ilość danych i docierających do ludzi informacji bardzo obciąża procesy poznawcze. Wraz z nimi dochodzą fake newsy, które utrudniają sortowanie i organizowanie faktów, a tym samym racjonalne planowanie działań. Taka sytuacja wzmaga niepokój w niemalże każdej strefie życia, co doprowadza do nieprzyjemnego uczucia bierności i braku sprawczości.
N (Non-linear) – nieliniowy
Współczesna rzeczywistość i nadchodząca przyszłość nijako zaburzają logikę łańcucha przyczynowo-skutkowego. Często nawet niewielkie i pozornie nieznaczące decyzje pociągają za sobą falę szerokich, nierzadko globalnych (pozytywnych i negatywnych) skutków.
Efekt ten był szczególnie wyraźny w czasie pandemii, która spowodowała szereg niespodziewanych, nieliniowych sytuacji i zmian. Te dotknęły zarówno świat ekonomii, jak i biologii, medycyny czy transportu. Jedna niewłaściwa decyzja pociągnęła za sobą lawinę kolejnych, docierając do wielu różnych grup społecznych. Ten brak logiki i nieprzewidywalność wzbudzają niepokój i niezrozumienie, które doprowadzają do dysonansu poznawczego oraz chaosu.
I (Incomprehensible) – niezrozumiały
Wspomniana nieprzewidywalność, brak liniowości, kruchość i niezdolność przewidywania skutków wydarzeń czy decyzji prowadzą do braku zrozumienia. Coraz trudniej jest argumentować i logicznie uzasadniać dane obszary. Wiele rzeczy i wydarzeń traci sens. Brakuje nam schematów i zasobów, bo pomimo tych zjawisk zdolność rozumienia świata pozostaje bez zmian.
Jak poradzić sobie w świecie BANI?
W obliczu tak budowanej przyszłości potrzebne są ramy, działania i rozwiązania, dzięki którym łatwiej będzie zrozumieć świat. Ma to kluczowe znaczenie w kontekście danych dotyczących depresji, nerwicy i skali uzależnień, które wynikają z trudów i pesymizmu świata BANI. Autor koncepcji wskazuje tu konkretne wytyczne, które mają za zadanie pomóc w zderzeniu z tą rzeczywistością.
B – kruchy
Konieczne jest stworzenie elastycznego, sprężystego planu „B”, który pomoże poradzić sobie z kryzysem. Zaplanowana alternatywa jest „spadochronem” zapewniającym większe bezpieczeństwo, a zarządzony plan awaryjny zatrzyma domino porażek. W tym celu warto postawić np. na szkolenia, coaching, narzędzia i lepszą organizację swojego życia i miejsca pracy.
Więcej o tym, czym jest coaching i jakie ma znacznie w biznesie, dowiesz się z artykułu: Coaching – co to jest i jak go wykorzystać? Znaczenie coachingu w biznesie.
A – niespokojny
Na niepokój najlepszym lekarstwem jest wsparcie, empatia (również w przestrzeni zawodowej) i obecność drugiego człowieka. Docelowo uważniejsza obserwacja świata zwiększa świadomość. Znajomość świata i wsparcie sprawiają, że wzrasta poczucie spokoju, pewności, a także umiejętność radzenia sobie ze stanami lękowymi.
N – nieliniowy
W tym przypadku rozwiązaniem jest wspieranie swojej zdolności adaptacyjnej. Większa otwartość na innych, na zmiany, świat i technologie zmniejsza dysonans odczuwalny z tytułu zaskakujących lub nowych zjawisk. Im bardziej otwarte na nowości i śledzenie trendów jest przedsiębiorstwo, tym większa jest szansa, że odpowie na pewne rynkowe tendencje i dostosuje się do nowej, zmieniającej się rzeczywistości.
I – niezrozumiały
Najważniejszą rolę odgrywa intuicja. W przypadku braku zrozumienia konkretnego zjawiska warto polegać na emocjach i odczuciach, które podpowiada świadomość.
Świat BANI a świat VUCA
Oba światy ułatwiają opisywanie otaczającej rzeczywistości. Akronimy umożliwiają tworzenie struktur i rozwiązań, dzięki którym łatwiej jest poradzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Zarówno BANI, jak i VUCA to ramy i sposób kategoryzowania, a tym samym – pole do dyskusji i analizowania świata.
Zasadnicza różnica polega na tym, że świat VUCA opiera się na większym rozmyciu pojęć, na niewielu konkretach – i według wielu ekspertów – koncepcja ta nie jest tak aktualna jak podejście BANI ani – jak wskazują jej zwolennicy – tak użyteczna, i w ostateczności nie odpowiada na kluczowe pytania dotyczące przyszłości. Dużo lepiej owe problemy nakreśla właśnie świat BANI, który skupia się na odpowiedzi na pytanie: „Co robić i jak sobie radzić w obecnych czasach?”.
Ostatecznie trudno będzie w dzisiejszych czasach znaleźć niezaprzeczalne schematy, które dadzą jasne odpowiedzi na pytania dotyczące świata, życia i biznesu. Nie zmienia to jednak faktu, że pytać zawsze warto. W tym też celu zachęcamy do innego artykułu: Świat VUCA – co to jest? Zmienność, niepewność, złożoność, niejednoznaczność.
Podsumowanie
Nowa koncepcja BANI to dla wielu zaktualizowanie i doprecyzowanie świata przedstawionego w VUCA. To ona daje wyjaśnienia i narzędzia pozwalające tworzyć skuteczny plan działania, dzięki któremu świat przestanie być tak przytłaczający. Na podstawie tych założeń śmiało można uznać, że świat BANI to czas ludzi świadomych, dążących do większej odporności, adaptacji, uważności i intuicji. Docelowo kategoryzacja, ale także rozróżnienie tych koncepcji, pozwoli lepiej przygotować się do nadchodzących zmian.
Bibliografia:
